Podstawy nauki o prawie naturalnym w nauczaniu papieży Benedykta XVI i Franciszka
DOI:
https://doi.org/10.15633/acan.21106Słowa kluczowe:
prawo naturalne, encykliki, adhortacje apostolskie, Benedykt XVI, FranciszekAbstrakt
Jednym z źródeł prawa, zarówno kanonicznego, jak i cywilnego, jest prawo naturalne. Niniejszy artykuł jest próbą wydobycia nauki o prawie wpisanym w ludzką naturę, zawartej w encyklikach i adhortacjach apostolskich napisanych przez papieży Benedykta XVI oraz Franciszka. Współczesne nauczanie papieskie zawiera bowiem wiele informacji na temat rozumienia przez Kościół prawa naturalnego oraz sposobów jego odczytywania. Benedykt XVI i Franciszek wskazują też przykłady konkretnych norm odczytywanych przy pomocy rozumu praktycznego. Sposób argumentacji odwołujący się do prawa naturalnego może być fundamentem dialogu z niechrześcijanami i pośrednio może mieć także wpływ na stanowienie bardziej sprawiedliwego prawa cywilnego.
Bibliografia
Benedictus PP. XVI, Nuntius recurrente Internationali Die Alimoniæ dicato 2007, 04.10.2007, „Acta Apostolicæ Sedis” 99 (2007), s. 933–935.
Benedykt XVI, Adhortacja apostolska Africæ munus, 19.11.2011.
Benedykt XVI, Adhortacja apostolska Ecclesia in Medio Oriente, 14.09.2012.
Benedykt XVI, Adhortacja apostolska Sacramentum caritatis, 22.02.2007.
Benedykt XVI, Adhortacja apostolska Verbum Domini, 30.09.2010.
Benedykt XVI, Encyklika Caritas in veritate, 29.09.2009.
Benedykt XVI, Encyklika Deus caritas est, 25.12.2005.
Concilium Vaticanum Primum, Constitutio dogmatica Dei Filius, 24.04.1870, „Acta Sanctæ Sedis” 5 (1969–1970), s. 481–493.
Dłubacz W., Natura czy naturalizm?, w: Substancja, natura, prawo naturalne, red. A. Maryniarczyk, K. Stępień, P. Gondek, Lublin 2006, s. 205–222.
Franciszek, Adhortacja apostolska Amoris lætitia, 19.03.2016.
Franciszek, Adhortacja apostolska Gaudete et exsultate, 19.03.2018.
Franciszek, Encylika Fratelli tutti, 03.10.2020.
Franciszek, Encylika Laudato si’, 24.05.2015.
Franciszek, Encylika Lumen fidei, 29.06.2013.
Gałkowski T., Prawo naturalne fundamentem każdego prawa?, „Annales Canonici” 7 (2011), s. 5–17, https://doi.org/10.15633/ac.0701.
Góralczyk P., Prawo moralne a sumienie w encyklice „Veritatis splendor”, „Studia Theologica Varsaviensia” 32 (1994) nr 1, s. 39–48.
Grocholewski Z., Refleksje na temat prawa, tłum. K. Stopa, Kraków 2009.
Jan Paweł II, Encyklika Centesimus annus, 01.05.1991.
Jan Paweł II, Encyklika Laborem exercens, 14.09.1981.
Jan Paweł II, Encyklika Veritatis splendor, 06.08.1993.
Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 2002.
Kodeks prawa kanonicznego promulgowany przez papieża Jana Pawła II w dniu 25 stycznia 1983 roku. Stan prawny na dzień 18 maja 2022 r. Zaktualizowany przekład na język polski, zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu Polski, Poznań 2022.
Kozerska E., Papież Franciszek o prawie, „Miscellanea Historico-Iuridica” 15 (2016) z. 2, s. 343–356, https://doi.org/10.15290/mhi.2016.15.02.22.
Krąpiec M., Człowiek i prawo naturalne, Lublin 1993.
Kroczek P., Encyklika Franciszka „Laudato si’” w perspektywie prawnej, „Studia Oecumenica” 15 (2015), s. 55–68, https://doi.org/10.25167/so.3301.
Krukowski J., Prawo naturalne jako źródło prawa kanonicznego, „Roczniki Nauk Społecznych” 6 (1978), s. 15–26.
Kusiak P., Prawa człowieka w refleksji Benedykta XVI, „Przegląd Religioznawczy” (2016) nr 3, s. 17–25.
Majewski J., Wprowadzenie do teologii dogmatycznej, w: Dogmatyka, red. E. Adamiak, A. Czaja, J. Majewski, t. 1, Warszawa 2005, s. 15–234.
Maryniarczyk A., Dekalog a prawo naturalne, „Człowiek w Kulturze” 3 (1994), s. 133–150.
May W., Introduction to moral theology, Huntington 2003.
Merecki J., Spór o prawo naturalne, Lublin 2001.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, W poszukiwaniu etyki uniwersalnej: nowe spojrzenie na prawo naturalne, tłum. R. Kiełtyka, Kraków 2010.
Paździor S., Przyczyny psychiczne niezdolności osoby do zawarcia małżeństwa w świetle kan. 1095 n. 3, Lublin 2009.
S. Thomae Aquinatis opera omnia iussu impensaque Leonis XIII P. M. edita, t. 7: Prima secundae Summae theologiae, Romae 1892.
Szostek A., Natura, rozum, wolność, Rzym 1990.
Szostek A., Prawo naturalne jako podstawa działania człowieka, w: Substancja, natura, prawo naturalne, red. A. Maryniarczyk, K. Stępień, P. Gondek, Lublin 2006, s. 39–54.
Szymik J., Traktat o Bogu Jedynym, w: Dogmatyka, red. E. Adamiak, A. Czaja, J. Majewski, t. 3, Warszawa 2006, s. 62–74.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Marcin Szydłowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
