Para obrazów retabulum ołtarzowego ze scenami legend o św. Mikołaju w zbiorach Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.2236Słowa kluczowe:
poliptyk, tryptyk, Św. Mikołaj z Bari, malarstwo tablicowe, Warsztat Mistrza Tryptyku z Klimkówki, cuda św. Mikołaja, Ocalenie rozbitków, Biczowanie figury św. MikołajaAbstrakt
W kolekcji Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie znajduje się para skrzydeł retabulum ołtarzowego przedstawiających wątki hagiograficzne związane ze św. Mikołajem z Bari. Do zbiorów trafiły z miejscowości Rzepiennik Biskupi, położonej w okolicach Krosna. Stanowią przykład późnogotyckiego malarstwa tablicowego powstającego w prowincjonalnych warsztatach małopolskich w pierwszej połowie XVI wieku.
Sceny Ocalenie rozbitków na tonącym statku oraz Biczowanie posągu św. Mikołaja ukazane na owych skrzydłach, odnoszą się do cudotwórczej działalności św. Mikołaja. Ich pierwowzorem był zapewne tekst Złotej Legendy Jakuba de Voragine, cieszący się od XIII wieku wielką popularnością i stanowiący źródło częstych inspiracji ikonograficznych.
Obrazy, pochodzące najprawdopodobniej z nieistniejącego retabulum św. Mikołaja, pod względem stylowym przyporządkować można kręgowi Warsztatu Mistrza Tryptyku z Klimkówki, którego działalność związana jest z Krosnem i okolicami. Twórcą łączonym z tą pracownią jest malarz Andrzej działający w Krośnie w pierwszej połowie XVI wieku. Jego dorobek charakteryzują wpływy między innymi malarstwa i grafiki południowoniemieckiej, z którymi najprawdopodobniej zetknął się w środowisku krakowskim.
Bibliografia
B. Dąbrówna, Warsztat malarza cechowego w Polsce, w: Studia renesansowe, red. M. Walicki, t. IV, Warszawa—Wrocław—Kraków 1964, s. 331—377.
J. Gadomski, Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1420—1470, Warszawa 1988.
J. Gadomski, Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1500—1540, Kraków 1995.
M. Goetel-Kopfowa, Michał Lancz z Kitzingen a krakowska grafika książkowa, „Rozprawy i Sprawozdania MNK" 1955, s. 36—58.
K. Künstle, Ikonographie der christlichen Kunst, Freiburg im Breisgau 1926.
F. Leśniak, Rzemieślnicy i kupcy w Krośnie, XVI — pierwsza połowa XVII wieku, Kraków 1999.
P. Łopatkiewicz, Malarstwo w Krośnie w pierwszej połowie XVI wieku, Krosno 2007.
K. Meisen, Nikolauskult und Nikolausbrauch im Abendlande: eine kultgeographisch-volkskundliche Untersuchung, Düsseldorf 1931.
W. Mezger, Sankt Nikolaus: zwischen Kult und Klamauk, Ostfildern 1993.
M. Ołdakowska, Mikołaj jako Imago Dei i Vir Dei. Prezentacja wizerunku świętego na wybranych przykładach, „Zeszyty Naukowe KUL" 51 (2008) nr 2, s. 57—73.
L. Réau, Iconographie de l'art chrétien, vol. 3, Paris 1958.
M. Walczak, Alter Christus, studia nad obrazowaniem świętości w sztuce średniowiecznej na przykładzie św. Tomasza Becketa, Kraków 2001.
B. Wyrozumska, Czy Jan Olbracht wygnał Żydów z Krakowa?, „Rocznik Krakowski" 59 (1993), s. 5—11.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Paulina Chełmecka
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
