Konserwatyści krakowscy a zamach majowy. Ewolucja optyki działaczy Stronnictwa Prawicy Narodowejw stosunku do zamachu stanu z 1926 r.
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.3308Słowa kluczowe:
konserwatyzm, zamach majowy, konserwatyści krakowscy, lata 20. XX w.Abstrakt
Zamach majowy jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych wydarzeń w historii niepodległej Polski. Józef Piłsudski, który głosił potrzebę „sanacji” czyli uzdrowienia państwa, 12 maja 1926 roku wraz z grupą tzw. piłsudczyków dokonał zamachu, w wyniku którego przejął władzę w stolicy. Dla konserwatystów był to czyn absolutnie niezgodny z prawem oraz sprzeczny z linią ideowa tej grupy. Dla zachowawców jednym z najistotniejszych elementów ideowych było pielęgnowanie tradycji i wprowadzanie zmianw oparciu o proces ewolucji a nie rewolucji. Grupa konserwatystów krakowskich początkowo negatywnie ustosunkowała się do zbrojnego przejęcia władzy przez piłsudczyków, co odzwierciedlały artykuły ukazujące się w ich krakowskim organie prasowym – „Czasie”. Wraz z posunięciami rządu po 1926 r. (m.in. utworzenie rządu na czele z Józefem Piłsudskim oraz uwzględnienie w gabinecie przedstawicieli grupy wileńskich zachowawców – „żubrów wileńskich”), optyka tego środowiska ulegała powolnej zmianie. Celem artykułu jest ukazanie procesu ewolucji jaki miał miejsce w wewnątrz grupy krakowskich zachowawców względem zamachu majowego -od skrajnie negatywnego podejścia do akceptacji a nawet nawiązania współpracy z obozem rządzącym po 1926 roku.Bibliografia
Estreicher K., Konserwatyzm krakowski. Wybór pism, Kraków 2012.
Garlicki A., Józef Piłsudski 1867-1935, Kraków 2017.
Jabłoński H., Piłsudski a konserwatyści krakowscy (kilka faktów z lat 1926-1927) , [w:] Studia Historyczne. Księga Jubileuszowa z okazji 70 rocznicy urodzin prof. dra Stanisława Arnolda, Warszawa 1965, s. 150-165.
Jaskólski M., Kaduceus polski. Myśl polityczna konserwatystów krakowskich 1866-1934, Kraków 2014.
Kawalec J., Działalność polityczna polskich konserwatystów w latach 1918-1939, http://www.legitymizm.org/dzialalnosc-polskich-konserwatystow - stan na dzień 24.07.2018.
Krukowski S., Nowela sierpniowa z 1926 r., [w:] Konstytucje Polski. Studia monograficzne z dziejów polskiego konstytucjonalizmu, t.2, red. M. Kallas, Warszawa 1990, s. 134-137.
Mackiewicz, Historia Polski od 11 listopada 1918 roku do 17 września 1939, Kraków 2012.
Piłsudski J., Pisma zbiorowe, t. IX, Warszawa 1937.
Rataj M., Pamiętniki 1919-1927, Warszawa 1965.
Rudnicki Sz., Działalność polityczna polskich konserwatystów 1918-1926, Wrocław 1981.
Sikorski T., W kręgu państwa i władzy. Koncepcje ustroju polskich konserwatystów (1926-1939), Toruń 2007.
Władyka W., Działalność polityczna polskich stronnictw konserwatywnych w latach 1926-1935, Wrocław 1977.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Katarzyna Kwinta
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
