Galicyjskie górnictwo i hutnictwo w świetle Powszechnej Wystawy Krajowej we Lwowie w 1894 roku
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.652Słowa kluczowe:
wystawa, powszechna wystawa, Lwów, 1894, górnictwo, hutnictwo, Galicja, autonomia galicyjskaAbstrakt
Powszechna Wystawa Krajowa zorganizowana we Lwowie w 1894 roku, w setną rocznicę insurekcji kościuszkowskiej, miała pokazać dorobek ekonomiczno-kulturowy Galicji od czasu uzyskania przez nią autonomii politycznej. Miała objąć swoim zakresem życie duchowe i materialne mieszkańców Galicji i nie tylko, w tym przede wszystkim Polaków, dać przykłady bogactwa jej płodów, górnictwa, hutnictwa, rolnictwa, leśnictwa, łowiectwa; przedstawić życie ludności, zabytki sztuki ludowej, tzw. przemysł domowy, rękodzieła; pokazać rozwój instytucji finansowych, administracji publicznej, opieki zdrowotnej, komunikacji, inżynierii, budownictwa, literatury, szkolnictwa ogólnego i zawodowego, rozwój sztuk pięknych i architektury. Miała stać się okazją do integracji narodowej Polaków. Artykuł analizuje tylko fragment jej ogromnej spuścizny w zakresie dorobku galicyjskiego górnictwa i hutnictwa. Ukazuje dynamiczny rozwój przemysłu naftowego, wzrost produkcji soli, wytopu żelaza, węgla kamiennego i brunatnego. Jedynie produkcja wosku ziemnego (ozokerytu) nie dawała dobrych perspektyw i w konsekwencji zrezygnowano z jego wydobycia. Wystawiennictwo było jednym z elementów stymulujących gospodarkę w wielu dziedzinach. Sam zaś rozwój, zwłaszcza górnictwa naftowego, sprzyjał pozytywnym przemianom cywilizacyjnym. Wystawiennictwo zwiększyło niewątpliwie kapitał społeczny, co mogło owocować kolejnymi inicjatywami.
Bibliografia
Bar J., Franaszek P., Informator statystyczny do dziejów przemysłu w Galicji. Górnictwo i hutnictwo, produkcja, ceny, zbyt, przedsiębiorstwa, zatrudnienie. Pod red. H. Madurowicz-Urbańskiej. Kraków 1981.
Powszechna Wystawa Krajowa we Lwowie. Regulamin Organizacyjny Komitetu głównego powszechnej Wystawy Krajowej we Lwowie roku 1894. Lwów 1892.
Broński K., Galicja w dobie autonomii wobec wyzwań nowoczesności. W: Między zacofaniem a modernizacją. Społeczno-gospodarcze problemy ziem polskich na przestrzeni wieków. Pod red. E. Kościk, T. Głowińskiego. Wrocław 2009, s. 395–412.
Broński K., Rozwój gospodarczy większych miast galicyjskich w okresie autonomii. Kraków 2003.
Bujak F., Galicja. T. 1: Kraj, ludność, społeczeństwo, rolnictwo. Lwów–Warszawa 1908.
Bujak F., Wieś zachodniogalicyjska u schyłku XIX w. Lwów 1904.
Cząstka J., Giermański A., Mischke K., Wiertnictwo naftowe. W: Historia polskiego przemysłu naftowego. T. 1. Pod red. R. Wolwowicza. Brzozów 1994, s. 214–248.
Długoborski W., Górnictwo i hutnictwo do 1918 r. W: Uprzemysłowienie ziem Polskich w XIX i XX wieku. Studia i materiały. Pod red. I. Pietrzak Pawłowskiej. Wrocław 1970, s. 109–176.
Franaszek P., Fabryka Maszyn i Narzędzi Wiertniczych w Gliniku Mariampolskim (do 1918 roku). W: Z dziejów przemysłu przed 1945 rokiem. Pod red. J. Chumińskiego, M. Zawadki. Wrocław 2012, s. 161–175.
Franaszek P., Jak kopano za ropą w Galicji. „Biuletyn Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie” 2002, z. 2, s. 20–28.
Franaszek P., Między nowoczesnością a zacofaniem. Rola przemysłu naftowego w modernizacji gospodarki i społeczeństwa Galicji na przełomie XIX i XX wieku. W: Między zacofaniem a modernizacją. Społeczno-gospodarcze problemy ziem polskich na przestrzeni wieków. Pod red. E. Kościk, T. Głowińskiego. Wrocław 2009, s. 413–428.
Hoszowski S., Ekonomiczny rozwój Lwowa w latach 1772–1914. Lwów 1935.
Kulczykowski M., Modernizacja społeczeństwa galicyjskiego w warunkach autonomii politycznej. W: Samomodernizacja społeczeństw w XIX wieku. Irlandczycy, Czesi, Polacy. Pod red. L. Trzeciakowskiego, K. Makowskiego. Poznań 1999, s. 107–129.
Ołdziejewski K., Wystawy powszechne. Poznań 1928.
Powszechna Wystawa Krajowa 1894 r. i siły produkcyjne kraju. T. 1, z. 1. Lwów 1897.
Przegląd Wystawy Powszechnej w Wiedniu w 1873. Pod red. S. Kossutha. Warszawa 1875.
Rutowski T., W sprawie przemysłu krajowego. Kraków 1883.
Szajnocha W., Górnictwo, hutnictwo, przemysł naftowy, materiały budowlane. W: Powszechna Wystawa Krajowa we Lwowie w 1894. T. 1. Kraków 1896, s. 1–20.
Szajnocha W., Przemysł górniczy galicyjski na Wystawie Krajowej w Krakowie w r. 1887. Lwów 1888.
Szczepanowski S., Nędza Galicji w cyfrach. Lwów 1888.
„Gazeta Lwowska” R. 84: 1894.
„Gazeta Narodowa” R. 34: 1894.
„Kurier Lwowski” R. 12: 1894.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2014 Wojciech Paduchowski
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
