Rabacja chłopska 1846 roku w relacji ks. Jana Popławskiego z Niegowici
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.239Słowa kluczowe:
1846, Galicia, Niegowic, Peasants, RebelionAbstrakt
Ocena wydarzeń z 1846 roku była różna w ocenie urzędowej austriackiej i patriotycznej polskiej. Według tej pierwszej wersji rzeź galicyjska była odruchem wierności włościan wobec monarchii austriackiej, potępiającym próbę powstania przeciw cesarzowi. Z polskiej strony rabację potraktowano jako skutek świadomej prowokacji dokonanej przez biurokrację austriacką, trafiającej na podatny grunt niechęci pańszczyźnianych chłopów wobec szlachty. Rabacja położyła kres przygotowaniom do narodowego powstania. Rozprzestrzeniła się w zachodniej Galicji, głównie w okolicach Tarnowa, Bochni i Jasła. Tzw. „krwawe zapusty” rozpoczęte ok. 19 lutego 1846 roku pochłonęły wiele ofiar. Chłopi napadali na dwory i plebanie w poszukiwaniu powstańców i broni, bili i mordowali dziedziców i ich oficjalistów, demolowali budynki, rabowali wyposażenie dworów i zabudowań gospodarczych.
Z tego okresu zachowały się relacje i wspomnienia, wśród nich relacja ks. Jana Popławskiego (1800–1892), ówczesnego proboszcza w Niegowici. Swoje wspomnienia spisał w 1857 roku, dla rodziny. Ich oryginał znajduje się w Bibliotece Naukowej PAU i PAN w Krakowie, podarowany w 1925 roku przez Seweryna Udzielę. Wspomnienia ks. Popławskiego z 22–24 lutego 1846 roku obejmują tylko 3 dni rabacji, mimo to są cenne jako kronikarski zapis wydarzeń w Niegowici i najbliższej okolicy. Zawierają też osobiste odczucia i komentarze autora wspomnień.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2013 Ewa Danowska
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
