Ruch abstynencki w Wielkopolsce w latach 1840–1902
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.240Słowa kluczowe:
historia, historia kultury, historia lokalna, historia społeczna, XIX wiekAbstrakt
W artykule przedstawiono powstanie i rozwój ruchu abstynenckiego w Wielkopolsce w XIX stuleciu. Cezura początkowa badań, to rok 1840, uważany przez niektórych badaczy za datę przełomową w historii zorganizowanego ruchu abstynenckiego na tych terenach. Powstało bowiem wówczas Towarzystwo ku Przytłumieniu Używania Wódki w Wielkim Księstwie Poznańskim. Zainicjował go lekarz – chirurg De La Roch (Niemiec o francuskim rodowodzie). Sprawą abstynencji zainteresowali się również wielkopolscy duchowni katoliccy na czele z kościelnymi hierarchami: arcybiskupem gnieźnieńskim i poznańskim Leonem Przyłuskim, Mieczysławem Halka Ledóchowskim, Florianem Oksza Stablewskim oraz biskupem Janem Kantym Dąbrowskim.
Zafascynowała ich m.in. działalność ks. Jana Nepomucena Ficka – proboszcza z Piekar Śląskich i kilku innych kapłanów, z inicjatywy których już w pierwszym półroczu 1844 roku powstało na Górnym Śląsku wiele kościelnych bractw wstrzemięźliwości. Za sprawą bp. Dąbrowskiego w latach 1844–1845 ok. 100 tys. osób złożyło śluby trzeźwości, wstępując do bractw wstrzemięźliwości. W 1852 roku na tereny Wielkopolski przybyli z Galicji jezuiccy misjonarze: ks. Karol Bołoz Antoniewicz, ks. Teofil Baczyński i ks. Kamil Praszałowicz, by m.in. za pomocą stosownych kazań odwodzić od pijaństwa.
Wielkopolscy duchowni aktywnie działali również w świeckich towarzystwach abstynenckich. Włączyli się w prace zorganizowanego w Kórniku w 1887 roku przez Zygmunta Celichowskiego Towarzystwa Szerzenia Wstrzemięźliwości, a zwłaszcza istniejącego od 1890 roku w Poznaniu Towarzystwa Wstrzemięźliwości „Jutrzenka”. Inicjatorem i pierwszym prezesem „Jutrzenki” był Józef Chociszewski, a po jego rezygnacji ks. Józef Kłos.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2013 Izabela Krasińska

Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.