Spór o obsadę stanowiska opata komendatoryjnego na Łysej Górze w okresie bezkrólewia po śmierci Jana III Sobieskiego w świetle korespondencji nuncjusza Giovanniego Antonio Davii
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.656Słowa kluczowe:
opactwo Święty Krzyż, opat komendatoryjny, nuncjusz DaviaAbstrakt
Jedną ze spraw, która przez wiele lat, poczynając od schyłku XVI wieku, powodowała zadrażnienia stosunków pomiędzy Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą, była sprawa nominacji na opactwa komendatoryjne, gdzie królowie zazdrośnie strzegli swoich przywilejów nominacyjnych. Drugim czynnikiem wywierającym wpływ na przebieg konfliktu była opinia szlachecka, zależna jednak w dużej mierze od decyzji królewskich. Zależność ta natomiast znikała w okresach interregnum i dlatego interesujące było prześledzenie na przykładzie sporów o obsadę godności opata w benedyktyńskim opactwie na Świętym Krzyżu, jak wyglądał ten spór w czasach, gdy decyzje leżały wyłącznie w rękach szlachty. Przebieg konfliktu o obsadę opactw w czasie bezkrólewia po śmierci Jana III Sobieskiego wskazuje, że szlachta nie zachowała niezależności w tym sporze, a miejsce króla zajęli ambitni magnaci forujący do godności opackich swoich krewnych i popleczników. Kluczowe było tu przekonanie do swoich racji sejmików szlacheckich, jak również zdobycie przychylności senatu, a później sejmu konwokacyjnego, który dla uczynienia zadość ich ambicjom nie wahał się nawet postawić pod znakiem zapytania wzajemnych relacji z Rzymem.
Bibliografia
Archivio Segreto Vaticano, Rkps Segreteria di Stato, Polonia 118.
Acta Nuntiaturae Polonae. T. 37: Giovanni Antonio Davia (1696–1700). Vol. 1: (13 II 1696 – 28 XII 1696). Ed. A. Kęder. Cracoviae 2004.
Acta Nuntiaturae Polonae. T. 37: Giovanni Antonio Davia (1696–1700). Vol. 2: (23 VI 1696 – 18 V 1697). Ed. A. Kęder. Cracoviae 2010.
Mirecki Ch., Protestatio… Ac aliorum nonnulorum Monachorum facta contra electionem D. Wuyhowski, facta in actis Nuntiaturae die prima et decima Februarii 1690. Cracoviae [1690].
Volumina legum. Przedruk zbioru praw staraniem XX. Pijarów w Warszawie, od roku 1732 do roku 1782, wydanego. T. 1–2, 6. Petersburg 1859, 1860.
Jastrzębski J. OMI, Klasztor Świętego Krzyża na Łyścu. Kielce 1983.
Kanior M. OSB, Rola ojca Stanisława Krzysztofa Mireckiego, opata świętokrzyskiego w powstaniu Polskiej Kongregacji Benedyktyńskiej Świętego Krzyża. W: Klasztor na Świętym Krzyżu w polskiej kulturze narodowej. Pod red. ks. D. Olszewskiego, R. Gryza. Kielce 2000, s. 125–137.
Kęder W., Stolica Apostolska wobec Rzeczypospolitej w okresie konfederacji barskiej 1767–1773. Opole 2006.
Pastor L. von, Storia dei papi dalla fine del Medio Evo. Compilata col sussidio dell’archivio segreto pontificio e di molti altri archivi. Vol. 14: Storia dei papi nel periodo dell’Assolutismo dall’elezione di Innocenzo X sino alla morte di Innocenzo XII (1644–1700). Pars 2: Innocenzio XI, Alessandro VIII, Innocenzio XII (1676–1700). Przeł. P. Cenci. Roma 1932.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2014 Wojciech Kęder
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
