Przyczynek do historii nauki i kultury polskiej, czyli o odnalezionych archiwaliach Józefa Rostafińskiego (1850-1928)
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.2238Klíčová slova:
Józef Rostafiński, Odezwa, Tadeusz Wilczyński, Zielnik Czarodziejski, Paweł Smolikowski CR, Jan Karłowicz, Józefa MorawskaAbstrakt
Józef Rostafiński w 1883 r. wystosował ankietę, zwaną Odezwą, której celem było zbadanie tradycji używania roślin wśród ludu żyjącego na terytorium trzech zaborów Pierwszej Rzeczpospolitej. Rostafiński chciał uzyskać dzięki temu materiał źródłowy dotyczący zwyczajów stosowania ziół w kuchni, obrzędach i medycynie ludowej. Na podstawie uzyskanych danych wydawał publikacje naukowe. Archiwalne odpowiedzi na Odezwę Rostafińskiego w dużej części zostały zachowane w zbiorze Uniwersytetu Jagiellońskiego. Natomiast część uznawano za zaginioną. W 2014 r. zostały one odnalezione w dokumentach po prof. Tadeuszu Wilczyńskim ze Lwowa. W odnalezionych archiwaliach Rostafińskiego znajdują się odpowiedzi związane z Odezwą oraz inne dokumenty np.: listy: ks. Pawła Smolikowskiego CR, Jana Karłowicza, które zostaną zasygnalizowane w artykule.Reference
W. Berbelicki, Aleksander Brückner (1856—1939), Warszawa 1989.
A. Birkenmajer, Estreicher Karol Teofil Józef (1827—1908), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 6, Kraków 1948.
A. Brückner, Die Slavischen Ansiedelung in der Altmark und in Magdeburgischen, Lipsk 1897.
G. Brzęk, Syreński (Syreniusz) Szymon (1541—1611), w: Słownik biologów polskich, red. S. Feliksiak, Warszawa 1987, s. 517.
H. Bukowiecki, Raciborski Marian (1863—1917), w: Słownik biologów polskich, red. S. Feliksiak, Warszawa 1987, s. 441—443.
H. Bukowiecki, Rostafiński Józef Tomasz (1850—1928), w: Słownik biologów polskich, red. S. Feliksiak, Warszawa 1987, s. 453—454.
A. Gordijewska, Prezentacja Katalogu polskich medalionów i medali we Lwowie, „Kurier Galicyjski" 2016 nr 4 (268), s. 12.
K. Grodziska-Ożóg, Cmentarz Rakowicki w Krakowie (1803—1939), Kraków 1987.
J. Karłowicz, Słownik wyrazów obcego a mniej jasnego pochodzenia, Kraków 1905.
P. Klepacki, Etnobotanika w Polsce i jej znaczenie, „Analecta — Studia i Materiały z Dziejów Nauki" 16 (2007) nr 1—2, s. 191—245.
W. Konopczyński, Korzon Tadeusz Sylwester (1839—1918), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 14, Wrocław—Warszawa—Kraków 1968—1969, s. 178—181.
P. Köhler, Ankieta Józefa Rostafińskiego z 1883 roku dotycząca ludoweg i użytkowania roślin w Polsce, „Analecta — Studia i Materiały z Dziejów Nauki" 2 (1993) nr 2, 4, s. 87—119.
P. Köhler, Rośliny święcone w ankiecie Józefa Rostafińskiego (1850—1928) z 1883 r., „Etnobiologia Polska" 6 (2016), s. 129—190.
„Laboratorium Kultury" 4 (2015), s. 129—190.
List Jana Karłowicza do Józefa Rostafińskiego, rkps, Drezno, 12 III 1887.
List Józefy Morawskiej do Józefa Rostafińskiego, rkps, Jurków, 23 VIII 1883.
List Pawła Smolikowskiego CR do Józefa Rostafińskiego, rkps, Lwów, 23 VIII 1883.
List Pawła Smolikowskiego CR do Józefa Rostafińskiego, rkps, Lwów, 7 IX 1883.
List Pawła Smolikowskiego CR do Józefa Rostafińskiego, rkps, Lwów, 7 III 1887.
J. Michalski, Linde Samuel Bogumił (1771—1847), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 17, Wrocław 1972.
J. Mrówczyński, http://www.biz.xcr.pl/files/Mrowczy-ski-Smolikowski- CR.pdf (7.03.2017).
W. Rukóyżo, Regulski Aleksander Tadeusz (1839—1884), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 30, Wrocław 1987, s. 739.
J. Rostafiński, Odezwa do nie botaników o zbieranie ludowych nazw roślin (wyd. IV), mps, Kraków IX. 1883.
J. Rostafiński, Polska z czasów przedhistorycznych pod względem fizyograficznym i gospodarskim, rzecz czytana na publicznem posiedzeniu Akademii umiejętności w d. 21 maja 1887 r., „Rocznik Zarządu Akademii Umiejętności" 8 (1887), s. 113—153.
J. Rostafiński, Spis treści, rkps, 13 I 1888.
J. Rostafiński, Zielnik czarodziejski. To jest zbiór przesądów o roślinach, Kraków 1893, Katowice 2016.
S. Syreński, Zielnik Herbarzem z ięzyka Łacinskiego zowią. To iest Opisanie własne imion, kształtu, przyrodzenia, skutkow, y mocy Zioł wszelakich Drzew, Krzewin y korzenia ich, Kwiatu, Owocow, SokowMiasg, Zywic y korzenia do potrawzaprawowania. Tak Trunkow, Syropow, Wodek, Likworzow, Konfitor, Win rozmaitych, Prochow, Soli z zioł czynioney; Maści, Plastrow. Przytym o Ziomach y Glinkach rożnych: o Kruscach Perłach y drogich Kamieniach. Tez o zwierzetach czworonogich, czołgających Ptastwie, Rybach y tych wszystkich rzeczach ktore od nich pochodzą od DIOSCORIDA z przydaniem y dostatecznym dokładem z wielu innich o tey materiey piszacych, z położeniem własnych figur dla snadnieyszego ich poznania a y używania ku zatrzymaniu zdrowia tak ludzkiego iako bydlecego y chorob przypadłych odpedzenia, z wielkiem uważaniem y rozsądkiem Polskiem iezykiem zebrany y na osmiero ksiąg rozłożony, Kraków 1613.
B. Tomiak , Michał Hórnik — duchowy orędownik polskości na Łużycach, „Nasze Historie" 1999 nr 4, s. 19 — 22.
Trzaski, Everta i Michalskiego Leksykon Ilustrowany, red. S. Lam, Kraków 1931.
S. Zamecki, Kazimierz Smoleński, „Przemysł Chemiczny" 75 (1996) nr 5, s. 189—190.
A. Zemanek, Koleje życia Józefa Rostafińskiego, w: Józef Rostafiński. Botanik i humanista, red. A. Zemanek, Kraków 2000, s. 19 — 106.
Stažení
Publikováno
Číslo
Sekce
Licence
Copyright (c) 2017 Krzysztof Duda
Tato práce podléhá licenci na základě Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Autor prohlašuje, že mu přináleží autorská práva k dílu a že nejsou omezena v rozsahu spadajícím pod toto prohlášení a že je dílo originální a nenarušuje autorská práva jiných osob.
Autor povoluje Papežské univerzitě Jana Pavla II. v Krakově bezplatné, nevýhradní a časově neomezené využívání díla, tedy:
- záznam a reprodukci: vytváření exemplářů díla tiskařskou, reprografickou technikou, magnetickým záznamem a digitální technikou;
- obchodování s originálem nebo exempláři, na nichž bylo dílo zaznamenáno (uvedení do obratu, zapůjčení nebo nájem originálu nebo exemplářů, veřejné vystavování, zobrazování a také veřejné zpřístupňování díla tak, aby k němu mohl mít každý přístup na místě a v čase, který si vybere);
- začlenění díla do kolektivního díla;
- poskytnutí sublicence Papežskou univerzitou Jana Pavla II. v Krakově Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska
Papežská univerzita Jana Pavla II. v Krakově zpřístupňuje dílo na platformě časopisu patřící vysoké škole, na základě licence Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska. Tím také opravňuje všechny zájemce k využití díla za následujících podmínek:
- bude uveden autor a název díla,
- bude uvedeno místo publikování (název časopisu a internetová adresa na původně publikované dílo),