The stonemasonry centre in Dębnik under the management of the discalced Carmelites in Czerna
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.2088Keywords:
Dębnik, the Order of the Discalced Carmelites, masonry, marble from Dębnik, small architecture, sculpture, baroqueAbstract
One of the most famous centers of stonemasons’ settlement in Poland is located in a small village Dębnik near Krakow, which from 1628 years belonged to the Monastery of the Discalced Carmelites in Czerna. Carmelites dealt with the administration, leasing stone mines, obtaining stonmasons and acquiring customers. The text examines the history of the stonemasons’ settlement under the management of the Discalced Carmelites from the beginning of the seventeenth century until 1953, the administration of craft workshops, management and relations between religious and stonemasons in different historical periods.References
Primary sources
Archiwum Krakowskiej Prowincji oo. Karmelitów Bosych [Archive of the Kraków Province of the Discalced Carmelite Fathers], no. 38, Varia Documenta Autentica Conventus Carmelitarum Doscalceatorum in Eremo 1614–1899.
Archiwum Krakowskiej Prowincji oo. Karmelitów Bosych [Archive of the Kraków Province of the Discalced Carmelite Fathers], no. 62, Inwentarz majętności i wszystkich procentów do klasztoru Puszcze Świętego naszego ojca Eliasza należących, 1643.
Archiwum Krakowskiej Prowincji oo. Karmelitów Bosych [Archive of the Kraków Province of the Discalced Carmelite Fathers], no. 83, Łomy marmuru klasztoru OO. Karmelitów Bosych w Dębniku 1670–1954.
Archiwum Krakowskiej Prowincji oo. Karmelitów Bosych [Archive of the Kraków Province of the Discalced Carmelite Fathers], no. 84, Książka wyszczególniająca ilość wybranych marmurów z łomów WW. OO. Karmelitów w Dębniku.
Archiwum Krakowskiej Prowincji oo. Karmelitów Bosych [Archive of the Kraków Province of the Discalced Carmelite Fathers], no. 89, Kopaliny kruszców mineralnych i ich zużytkowanie na terenie dominium klasztoru Karmelitów Bosych w Czernej.
Archiwum Krakowskiej Prowincji oo. Karmelitów Bosych [Archive of the Kraków Province of the Discalced Carmelite Fathers], no. 321, Jesus Maria, Liber accaptuarum et expensaum conventus Eremitici S. P. N. Eliae Frat[rum] Carmelit[arum] Discalc[eatorum].
Archiwum Krakowskiej Prowincji oo. Karmelitów Bosych [Archive of the Kraków Province of the Discalced Carmelite Fathers], no. 322, Accepta pieniędzy z różnych prowentów, folwarków naszych w roku 1646.
Archiwum Kamedułów na Bielanach [Archive Camaldolese in Bielany], without signature, 5 VIII 1635, Zezwolenie wydane kamedułom na Bielanach pod Krakowem przez konwent karmelitów bosych w Czernej na wydobycie marmuru w łomach paczółtowickich.
Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie [The Archive of the Warmian Archdiocese in Olsztyn], Akta Kapituły, Rc 7a [XVIII–XIX Inventories and catalogues of the cathedral and parish church in Frombork].
Biblioteka Czartoryskich w Krakowie [Czartoryski Library in Krakow], manuscript 5762, l. 1432, letter of Jakub Bielawski to Elżbieta Sieniawska, 2.08.1713.
Secondary sources
Betlej A., Kościół p.w. Św. Michała Archanioła (Nawiedzenia Najśw. Panny Marii) i klasztor OO. Karmelitów Trzewiczkowych (pierwotnie OO. Karmelitów Bosych), [in:] Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, t. 20: Kościoły i klasztory Lwowa z okresu przedrozbiorowego, 2, red. J. K. Ostrowski, Kraków 2012, p. 133–170.
Brykowska M., Pustelnia w Czernej, “Biuletyn Historii Sztuki” 2 (1981), p. 151–158.
Dylewska A., Kaplica Denhoffów p.w. św. Pawła I Pustelnika na Jasnej Górze (1644–1676), “Studia Claromontana” 3 (1982), p. 343–364.
Gajewski J., Kościół i klasztor kamedułów na Bielanach pod Krakowem w świetle materiałów archiwalnych, “Biuletyn Historii Sztuki” 38 (1976) nr 4, p. 374–377.
Graczyk W., Marszalska J., Klasztor karmelitów bosych w Czernej od pierwszej połowy XVII do końca XIX wieku. Dzieje – kultura – ludzie, Kraków 2014.
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 4: Miasto Kraków, pt. 3: Kościoły i klasztory śródmieścia, 2, red. A. Bochnak, J. Samek, Warszawa 1978.
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 10: Miasto Przemyśl, pt. 1: Zespoły sakralne, red. P. Krasny, J. Sito, Warszawa 2014.
Kućka S. [o. Romuald od św. Eliasza], Monografia klasztoru oo. Karmelitów Bosych w Czerny, Czerna 1914.
Louis [Wawel] J., Wieś Paczółtowice, Kraków 1874.
Małkiewicz A., Zespół architektoniczny na Bielanach pod Krakowem (1605–1630), Kraków 1962, p. 143–183 (Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, nr 45, Prace z historii sztuki, z. 1).
Małkiewicz A., Z historycznej i artystycznej problematyki kościoła kamedułów na Bielanach pod Krakowem, Kraków 1972, p. 87–107 (Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, nr 302, Prace z historii sztuki, z. 10).
Małkowska-Holcerowa T., Paczółtowice. Dzieje kościoła parafialnego pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny od średniowiecza po czasy współczesne, Kraków 1988.
Mańkowski T., Galli Leonard, [in:] Polski słownik biograficzny, t. 7/1, from 31, Kraków 1948, p. 236.
Obłąk J., Kontrakty między kapitułą warmińską a rzeźbiarzami w Dębniku w sprawie ołtarza marmurowego, “Biuletyn Historii Sztuki” 18 (1956), p. 295–296.
Pagaczewski J., Marmury i roboty kamieniarskie dostarczone w latach 1675–1690 do Eremu w Pożajściu za interwencją klasztoru bielańskiego przy Krakowie przez marmurników Sieleckich przy Czernie, “Sprawozdania Komisji do badania Historii Sztuki w Polsce”, t. 6, from 2 and 3, Kraków 1900, p. LII–LIII.
Rolska-Boruch I., Kościół i mauzoleum Paców w Pożajściu w świetle nieznanych archiwaliów (1675–1709), “Barok” 15 (2008) 1(29), p. 139–148.
Rożek M., Źródła do fundacji i budowy królewskiej kaplicy Wazów przy katedrze na Wawelu, “Biuletyn Historii Sztuki” 35 (1973), from 1, p. 3–9.
Rożek M., Katedra krakowska w XVII wieku, Kraków 1980.
Skrabski J., “Czarny marmur” z Dębnika w Warszawie, [in:] Kultura artystyczna Warszawy XVII–XXI w., red. Z. Michalczyk, A. Pieńkos, M. Wardzyński, Warszawa 2010, p. 59–64.
Targosz K., Kaplica biskupa Jakuba Zadzika w katedrze na Wawelu i jej architekt Sebastian Sala, Kraków 1991, p. 237–308 (Studia do Dziejów Wawelu, t. 5).
Tatarkiewicz W., Czarny marmur w Krakowie, “Prace Komisji Historii Sztuki” 10 (1952), p. 79–152.
Tomkowicz S., Kaplice kościoła oo. Dominikanów, “Rocznik Krakowski” 20 (1926), p. 77–96.
Tomkowicz S., Przyczynki do historyi kultury Krakowa w pierwszej połowie XVII w., Lwów 1912.
Wanat J. B., Zakon Karmelitów Bosych w Polsce. Klasztory Karmelitów i Karmelitanek 1605–1975, Kraków 1979.
Wanat J. B., Maryjne sanktuarium karmelitów bosych w Czernej, Kraków 1992.
Wanat J. B., 400 lat fundacji Zakonu Karmelitów Bosych w Krakowie i jego rozwój w 1. połowie XVII wieku w Polsce, [in:] Cztery wieki Karmelitów Bosych w Polsce 1605–2005, red. A. Ruszała OCD, Kraków 2005, p. 39–54.
Wanat J. B., Barokowe ołtarze w bazylice Franciszkanów w Krakowie, [in:] “Umiłowany od wszystkiego miasta”. W 770. rocznicę przybycia franciszkanów do Krakowa (1237–2007), red. A. Bruździński, Z. Gogola, Kraków 2007, p. 143–176.
Wardzyński M., Organizacja pracy i praktyka warsztatowa w kamieniołomach dębnickich od drugiej ćwierci XVII do początku XVIII a “długie trwanie” form późnomanierystycznych i wczesnobarokowych, [in:] Studia nad sztuką renesansu i baroku, t. 11, red. I. Rolska, K. Gombin, Lublin 2012, p. 331–368.
Downloads
Published
Issue
Section
License
The author declares that he or she has full copyright to the work, and such copyright it is not limited to the extent applicable to this declaration, that the article is an original work and that it does not infringe any third-party rights.
The author agrees to a free-of-charge, non-exclusive and non-restricted use of the work by Pontifical University of John Paul II in Krakow i.e.:
- to record and duplicate: make copies of the work by means of printing, reprography, magnetic or digital storage;
- to circulate the original or the copies of the work (disseminate, lend or lease the original or copies thereof, publicly display, screen or make the work publicly available so that everyone is able to access it at the time and in place they wish to do so);
- to include the work in a compilation;
- the Pontifical University of John Paul II in Krakow may grant sublicenses Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland
The Pontifical University of John Paul II in Krakow makes the work available on the Platform Periodicals belonging to the University, according to the licence Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland. Accordingly, the author authorises all interested parties to use the work on the following conditions:
- the author and the title of the work will be listed,
- the place of publication (name of the periodical and an Internet link to the originally published work),
- the work will be distributed in a non-commercial way,
- no derivative works will be created.
