Druk ulotny na temat objawień Maryjnych w Dzierzgowie w roku 1664

Autor

  • Andrzej Kwaśniewski Towarzystwo Przyjaciół Archiwum Diecezjalnego im. bł. Wincentego Kadłubka w Kielcach

DOI:

https://doi.org/10.15633/ochc.2976

Słowa kluczowe:

Diecezja krakowska, król Jan Kazimierz, parafia Dzierzgów, Jerzy Lubomirski, bitwa pod Beresteczkiem (1651), kult Maryjny, polska kultura religijna

Abstrakt

Jan Myszkowski w czasie bitwy pod Beresteczkiem (1651) otrzymał bizantyjską ikonę Matki Bożej. Ikona była wykonana na przełomie XVI i XVII wieku. Obraz ten trafił do kościoła parafialnego w Dzierzgowie na terenie diecezji krakowskiej. W roku 1664 na obrazie pojawiły się łzy, które uznano za zjawisko cudowne. Biskup krakowski Andrzej Trzebicki wydelegował do Dzierzgowa komisję, która badała okoliczności wydarzenia. W związku z objawieniami wydrukowano anonimowe opowiadanie o tych wydarzeniach. Opowieść o objawieniach w Dzierzgowie została wydana w postaci druku złożonego z dwóch kart. Druk obecnie znany jest tylko z jednego egzemplarza. Praca poświęcona temu źródłu złożona jest z omówienia i edycji krytycznej. Wespazjan Kochowski, opracowując dzieje Polski, dokonał własnej interpretacji cudownego wydarzenia. Jego zdaniem łzy pojawiły się na obrazie z powodu niesprawiedliwego traktowana polskiego magnata Jerzego Lubomirskiego przez dwór królewski. W tej interpretacji Matka Boża płakała w Dzierzgowie, gdy król Jan Kazimierz i królowa Ludwika Maria Gonzaga przygotowywali skierowane pod adresem Jerzego Lubomirskiego niesprawiedliwe oskarżenie o zdradę.

 

Bibliografia

Źródła

Archiwum Parafialne w Dzierzgowie, Wiadomość prawdziwa o płaczącym obrazie Najświętszej Maryi Panny w Dzierzgowie dnia 22 lipca roku 1664 z dowodów pewnych wypisana, b. sygn.

Kochowski W., Annalium Poloniae climacter tertius […], Kraków 1698.

Kochowski W., Historia panowania Jana Kazimierza z klimakterów Wespazjana Kochowskiego przez współczesnego tłomacza w skróceniu na język polski przetłomaczona, wydana z rękopisu w roku 1840 przez Edwarda Raczyńskiego. Teraz podług oryginału poprawiona i powtórnie wydrukowana, t. 2, Poznań 1859.

Powieść prawdziwa o płaczącym niedawno obrazie Naświętszej Panny w Dzierzgowie. Die vigesima secunda julii w roku teraźniejszym 1664 [b. m. dr.] [po 22 VII 1664] 1664, 4°, k. nlb. 2.

Opracowania

Augustynik G., Krótka historia o cudownym obrazie Matki Boskiej Dzierzgowskiej, Warszawa 1901.

Bielak F., Pollak R., Kochowski Wespazjan, w: Polski słownik biograficzny, t. 13, red. B. Leśnodorski i in. Wrocław i in. 1967–1968, s. 218–220.

Bieniarzówna J., Liberiusz Jacek, w: Polski słownik biograficzny, t. 17, red. B. Leśnodorski i in. Wrocław i in. 1972, s. 282–283.

Czermak W., Sprawa Lubomirskiego w roku 1664, Warszawa 1886.

Glinka J., Instrukcja wydawnicza dla nowożytnych źródeł dziejowych, Warszawa 1949.

Grabek T., Dzierzgów, w: Sanktuaria diecezji kieleckiej, red. W. Łydka, Kielce 1990, s. 52–63.

Grabek T., Z dziejów parafii i sanktuarium Maryjnego w Dzierzgowie, „Włoszczowskie Zeszyty Historyczne” 10 (2000), s. 12–65.

Grabski A., Zarys dziejów historiografii polskiej, Poznań 2000.

Hajdukiewicz L., Grabianowski Andrzej, w: Polski słownik biograficzny, t. 8, red. K. Lepszy i in. Wrocław i in. 1959–1960.

Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI do połowy XIX wieku, red. K. Lepszy, Wrocław 1953.

Kłaczewski W., W przededniu wojny domowej w Polsce. Walka sejmowa lat 1664–1665, Lublin 1984.

Kumor B., Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, Kraków1999.

Nitecki P., Biskupi Kościoła w Polsce. Słownik biograficzny, Warszawa 1992.

Płaza S., Rokosz Lubomirskiego, Kraków 1994.

Przyboś A., Myszkowski […] Władysław, w: Polski słownik biograficzny, t. 22, red.

H. Markiewicz i in., Wrocław i in. 1977, s. 401–403.

Przyboś A., Prażmowski Mikołaj,w: Polski słownik biograficzny, t. 28, red. H. Markiewicz i in., Wrocław i in. 1984–1985, s. 382–389.

Salij J., Płaczące obrazy Matki Bożej w okresie konfrontacji z protestantyzmem, „Collectanea Theologica” 54 (1984), z. 2, s. 41–49.

Sanktuarium Matki Boskiej Płaczącej w Dzierzgowie, oprac. B. Łepkowska i K. Wydra [b. m. wyd.] 2012.

[Skowera E.], Moje dziewięcioletnie pasterzowanie w parafii Dzierzgów dekanatu szczekocińskiego, pow. Włoszczowskiego, Kielce 1937.

Wiśniewski J., Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w powiecie włoszczowskim, Mariówka 1932, s. 34–35.

Witkowska A., Nastalska J., Ku ozdobie i obronie Rzeczypospolitej. Maryjne miejsca święte w drukach staropolskich, Lublin 2013.

Pobrania

Opublikowane

2019-02-25

Numer

Tom 10 (2018)

Dział

Artykuły

Licencja

Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.

Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:

  • utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
  • obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
  • włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
  • udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska. Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:

  • zostanie podany autor i tytuł utworu,
  • zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu),
  • utwór będzie dystrybuowany w sposób niekomercyjny,
  • nie będą tworzone utwory zależne.