Ksiądz Eugeniusz Gruberski (1870–1923) – reformator muzyki kościelnej w diecezji płockiej

Autor

  • Piotr Wiśniewski Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

DOI:

https://doi.org/10.15633/pms.1121

Słowa kluczowe:

ks. Eugeniusz Gruberski, cecylianizm, muzyka kościelna, repertuar, liturgia

Abstrakt

Ksiądz Eugeniusz Gruberski jest jednym z najbardziej znanych i cenionych reformatorów z okresu cecyliańskiego ruchu odnowy muzyki kościelnej w diecezji płockiej. Czasy, w których żył, wymagały fundamentalnej reform liturgii i muzyki kościelnej. Liczne nadużycia w tej dziedzinie zniekształcały celebracje liturgiczne i doprowadzały do ich sekularyzowania. Niniejsze opracowanie jest przeglądem rozlicznych działań człowieka, który po otrzymaniu doskonałej edukacji i zdobyciu doświadczenia w Ratyzbonie podjął natychmiastowe i różnorodne aktywności mające na celu odrodzenie muzyki sakralnej w duchu idei cecyliańskich. Zaproponował wiele praktycznych rozwiązań, jego zdaniem esencjalnych dla odnowienia muzyki koscielnej w diecezji płockiej i poza nią. Wzywał między innymi do kształcenia zawodowego organistów, założył szkołę organistowską i chór katedralny, popularyzował chorał gregoriański i dobre wykonawstwo muzyki sakralnej. Mimo tymczasowych niepowodzeń Gruberski zdołał wdrożyć wiele z tych zaleceń. Niewątpliwie może być on uważany za jednego z klasycznych przedstawicieli ruchu cecyliańskiego w Polsce.

Biogram autora

  • Piotr Wiśniewski - Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Piotr Wiśniewski – ur. w 1972 roku, ks. dr hab. nauk humanistycznych w zakresie historii muzykologii, absolwent Instytutu Muzykologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II (2004), Kierownik Katedry Polifonii Religijnej Instytut Muzykologii KUL, członek Towarzystwa Naukowego KUL, Stowarzyszenia Polskich Muzyków Kościelnych, Towarzystwa Naukowego Franciszka Salezego, Associazione Internazionale Studi di Canto Gregoriano (Deutschsprachige Sektion). W badaniach naukowych podejmuje m.in. zagadnienia związane z postgregoriańską monodią liturgiczną w Polsce w źródłowych zabytkach średniowiecznych oraz wybrane problemy współczesnej polskiej muzyki kościelnej.

Bibliografia

Domagała J., Leleń A., Kształcenie organistów diecezji płockiej w latach 1902–2002, Płock 2002.

Drewniak J., Ruch cecyliański – dzieło odnowy muzyki Kościoła katolickiego XIX wieku, „Liturgia Sacra” 12 (2006) nr 1, s. 77–95.

Grajewski C., „Kalendarz dla organistów wiejskich” – mało znane źródło do historii cecylianizmu w Polsce, „Teologia i Człowiek” 25 (2014) nr 1, s. 149–162.

Jezusek W., Ks. Eugeniusz Gruberski w trosce o reformę muzyki i śpiewu kościelnego, „Studia Płockie” (1973) nr 2, s. 67–112.

Leleń A., Religijna kultura muzyczna Mazowsza Płockiego 1864–1918, Płock 2001.

Mrowiec K., Polska pieśń kościelna w opracowaniu kompozytorów XIX wieku, Lublin 1964.

Nowowiejski A. J., Płock. Monografia historyczna, wyd. 2, Katowice (b.r.w.).

Pawlak I., Muzyk kościelny na tle epoki, Przyczynek do działalności ks. Józefa Surzyńskiego (1851–1919), „Liturgia Sacra” 15 (2009) nr 2, s. 409–418.

Pęski A., Kursy organistowskie w Płocku, „Śpiew Kościelny” (1902) nr 13–14, s. 114–115.

Spis kompozycji ks. Gruberskiego, „Miesięcznik Pasterski Płocki” (1925) nr 8, s. 305–307.

Synowiec M., Życie, działalność muzyczna i artystyczna ks. Eugeniusza Gruberskiego, Warszawa 1971 (mps pracy magist. w Bibl. UKSW).

„Śpiew Kościelny” (1904) nr 19, s. 221–222.

Tyrała R., Cecyliański ruch odnowy muzyki kościelnej na ziemiach polskich do 1939 roku, Kraków 2010.

Wiśniewski P., Muzyka sakralna w ujęciu abpa Antoniego Juliana Nowowiejskiego (1858–1941) a soborowa koncepcja muzyki liturgicznej, „Annales Lublinenses pro Musica Sacra” 1 (2010) nr 1, s. 109–118.

Zięba S., Ks. Eugeniusz Gruberski. Publicysta, kompozytor, reformator muzyki kościelnej, Warszawa 1988 (mps pracy dokt. w Bibl. UKSW).

Pobrania

Opublikowane

2015-09-01

Numer

Dział

Artykuły i rozprawy

Podobne artykuły

1-10 z 98

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.