Szkoła miejscem wychowania człowieka moralnie przyzwoitego i szlachetnego
DOI:
https://doi.org/10.15633/tst.39201Słowa kluczowe:
szkoła, edukacja, człowiek, nauczyciel, moralność, godność, sumienie, cnotyAbstrakt
W zarysowanej wizji zwrócono uwagę na wychowanie człowieka moralnie przyzwoitego i szlachetnego realizowane w środowisku szkolnym. Po rodzinie to dobra szkoła odgrywa istotną rolę w formacji człowieka moralnie dobrego. Szkoła jest powołana, by każdemu człowiekowi dać szansę kształtowania własnej osobowości, swego życia intelektualnego, moralnego i duchowego, co jest niezbędnym warunkiem twórczego włączenia się jednostki w funkcjonowanie społeczeństwa. W tej perspektywie każda szkolna placówka powinna być dla wszystkich — nauczycieli i uczniów — autentyczną wspólnotą, na kształt wielkiej rodziny wychowawczej, w której każdy spotyka się z szacunkiem, niezależnie od swoich zdolności i możliwości intelektualnych. Szkoła, oprócz animowania rozwoju intelektualnego, kulturowego, społecznego i zawodowego człowieka, powinna przekazywać wartości i zasady moralne oraz autentycznie wspierać harmonijny rozwój osoby ludzkiej. Aby mogła wypełnić swoją funkcję wychowawczą, musi istnieć odpowiednie prawodawstwo cywilne, zaś wszyscy tworzący środowisko szkolne powinni posiadać właściwe rozumienie wolności w dziedzinie wychowania. Tylko to może zapewnić harmonijny proces dojrzewania człowieka w pełni przyzwoitego i szlachetnego, którego nie zwiedzie żaden sytuacjonizm moralny.
Bibliografia
Bajda J., Rodzina miejscem promocji godności osoby ludzkiej — w perspektywie przyszłości Europy, „Sprawy Rodziny” 77 (2007) nr 1, s. 46–59.
Belardinelli S., Cnota roztropności w życiu rodzinnym, tłum. P. Mikulska, „Ethos” 23 (2010) nr 4, s. 119–127.
Benedykt XVI, Encyklika Caritas in veritate, 29.06.2009.
Benedykt XVI, Encyklika Deus caritas est, 25.12.2005.
Benedykt XVI, Rodzina, szkoła, parafia — miejsca formacji chrześcijanina. Homilia podczas nieszporów, 10.09.2006, „Sprawy Rodziny” 77 (2007) nr 1, s. 10–13.
Benedykt XVI, Uczmy się przeżywać z Chrystusem cierpienia życia duszpasterskiego. „Lectio divina” dla duchowieństwa diecezji rzymskiej, 18.02.2010, „L’Osservatore Romano” wyd. pol. 31 (2010) nr 5, s. 24–28.
Benedykt XVI, Wychowanie młodzieży do sprawiedliwości i pokoju. Orędzie na 45 Światowy Dzień Pokoju 2012, 8.12.2011, „L’Osservatore Romano” wyd. pol. 33 (2012) nr 2, s. 4–8.
Bortkiewicz P., Roztropność, w: Jan Paweł II, Encyklopedia nauczania moralnego, red. J. Nagórny, K. Jeżyna, Radom 2005, s. 468–470.
Chudy W., Pedagogika godności. Elementy etyki pedagogicznej, Lublin 2009.
Chudy W., Światło dla wszystkich, w: Jan Paweł II, Veritatis splendor. Tekst i komentarze, red. A. Szostek, Lublin 1995, s. 251–274.
Demmer K., Wprowadzenie do teologii moralnej, tłum. A. Baron, Kraków 1996.
Fiuta J., Istota męstwa chrześcijańskiego według nauki św. Tomasza z Akwinu, Lublin 1946.
Franciszek, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium, 24.11.2013.
Franciszek, Adhortacja apostolska Gaudete et exsultate, 19.03.2018.
Franciszek, Dlaczego mam kochać szkołę? Przemówienie podczas spotkania z uczniami i nauczycielami szkół włoskich, 10.05.2014, „L’Osservatore Romano” wyd. pol. 35 (2014) nr 6, s. 43–45.
Franciszek, Encyklika Laudato Si’, 24.05.2015.
Franciszek, Posynodalna adhortacja apostolska Christus vivit, 25.03.2019.
Franciszek, Troska o chrześcijańskie sumienie. Przemówienie do członków Trybunału Roty Rzymskiej, 29.01.2018, „L’Osservatore Romano” wyd. pol. 39 (2018) nr 3–4, s. 17–19.
Góralczyk P., Odkryć w sobie niepowtarzalną godność, „Roczniki Teologii Katolickiej” 8 (2009), s. 59–70.
Góralczyk P., Prawo moralne a sumienie w encyklice „Veritatis splendor”, „Studia Theologica Varsaviensia” 32 (1994) nr 1, s. 39–49.
Guardini R., Zjawisko sumienia, tłum. T. Gadacz, „Znak” 48 (1996) nr 7, s. 13–28.
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Christifideles laici, 30.12.1988.
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Familiaris consortio, 22.11.1981.
Jan Paweł II, Być człowiekiem sumienia, red. K. Gryz, Kraków 1998.
Jan Paweł II, Encyklika Veritatis splendor, 6.08.1993.
Jan Paweł II, List do młodych Parati semper, 31.03.1985.
Jan Paweł II, Wychowanie człowieka do wartości moralnych. Przemówienie do uczestników XIV Światowego Kongresu Szkół Katolickich, 5.03.1994, „L’Osservatore Romano” wyd. pol. 15 (1994) nr 5, s. 16–17.
Jan Paweł II, Wychowanie młodego pokolenia zadaniem wszystkich. Przemówienie do uczestników europejskiego sympozjum na temat „Wyzwania edukacji”, 3.07.2004, „L’Osservatore Romano” wyd. pol. 25 (2004) nr 11–12, s. 22–23.
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
Keenan J. F., Cnoty na co dzień, tłum. B. Żak, Kraków 2003.
Kempys M. J., Rola cnót moralnych w dążeniu ku pełni człowieczeństwa w świetle pism o. Jacka Woronieckiego, Kraków 2005.
Kieniewicz P., Sprawiedliwość, w: Jan Paweł II, Encyklopedia nauczania moralnego, red. J. Nagórny, K. Jeżyna, Radom 2005, s. 501–504.
Laun A., Współczesne zagadnienia teologii moralnej. Teologia moralna fundamentalna, tłum. W. Szymona, Kraków 2002.
Lorda J. L., Być chrześcijaninem, tłum. J. Lekan, Poznań 1997.
Machinek J., Godność osoby ludzkiej, w: Jan Paweł II, Encyklopedia nauczania moralnego, red. J. Nagórny, K. Jeżyna, Radom 2005, s. 217–220.
Marek Z., Wychowanie sumienia zadaniem pedagogów?, „Horyzonty Wychowania” 4 (2005), s. 89–108.
Merecki J., Sumienie a prawda i prawo moralne, w: Jan Paweł II, Veritatis splendor. Tekst i komentarze, red. A. Szostek, Lublin 1995, s. 207–219.
Merino E. C., de Haro R. G., Teologia moralna fundamentalna, tłum. A. Liduchowska, Kraków 2004.
Młyński J., W kręgu aksjologii abiturientów Tarnowa. Wartości osobowe społeczne i religijno-moralne w świadomości młodzieży. Studium socjologiczne, Tarnów 2008.
Mroczkowski I., Chrześcijańska koncepcja człowieka i jego działania, w: Być chrześcijaninem dziś. Teologia dla szkół średnich, red. M. Rusecki, Lublin 1992, s. 277–291.
Mroczkowski I., Wyzwania przed ludźmi sumienia w Polsce, w: Człowiek. Sumienie. Wartości, red. J. Nagórny, A. Derdziuk, Lublin 1997, s. 121–129.
Pokrywka M., Antropologiczne podstawy wychowania w rodzinie, w: Wychowanie w rodzinie chrześcijańskiej. W 25 rocznicę adhortacji apostolskiej „Familiaris consortio”. Przesłanie moralne Kościoła, red. K. Jeżyna, T. Zadykowicz, Lublin 2008, s. 13–27.
Pokrywka M., Nagórny J., Męstwo, w: Jan Paweł II, Encyklopedia nauczania moralnego, red. J. Nagórny, K. Jeżyna, Radom 2005, s. 314–317.
Pokrywka M., Wezwanie do formacji sumienia w świetle nauczania Jana Pawła II, „Roczniki Teologiczne” 48 (2001) z. 3, s. 61–65.
Ratzinger J., Nowa pieśń dla Pana, tłum. J. Zychowicz, Kraków 1999.
Salomon P., Umiarkowanie, w: Jan Paweł II, Encyklopedia nauczania moralnego, red. J. Nagórny, K. Jeżyna, Radom 2005, s. 556–557.
Sobór Watykański II, Deklaracja Gravissimum educationis, 28.10.1965.
Ślipko T., Zarys etyki ogólnej, Kraków 2002.
Tomczak J., Formowanie dojrzałego sumienia, „Horyzonty Wiary” 9 (1998) nr 2, s. 25–41.
Wójcik J., W trosce o wychowanie sumienia, „Studia nad Rodziną” 13 (2009) nr 1–2, s. 149–155.
Wrońska K., Sumienie jako własność i wyróżnik osoby w jej procesie rozwoju, „Horyzonty Wychowania” 4 (2005), s. 205–225.
Zadykowicz T., Kim jest człowiek?, w: Wyznawać wiarę dzisiaj. Katecheza dorosłych na podstawie „Katechizmu Kościoła Katolickiego”, red. S. Łabendowicz, Sandomierz 1999, s. 453–460.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0) Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
