The Soviet organizational and legal system of deporting Polish citizens from the occupied eastern territories of the Second Polish Republic. A historical and legal study based on the example of the first deportation on February 10, 1940
DOI:
https://doi.org/10.15633/tes.11105Słowa kluczowe:
deportacje, II Rzeczypospolita, II wojna światowa, organizacja, prawo, propaganda, represje, ziemie wschodnie, Związek SowieckiAbstrakt
Wraz z przekroczeniem przez Armię Czerwoną granicy polsko-sowieckiej 17 września 1939 roku władze sowieckie miały przygotowany szereg dyrektyw mających normować polityczne i społeczne kwestie. Tym procesom podlegała również zorganizowana w lutym 1940 roku deportacja osadników wojskowych i leśników. W państwie sowieckim rzeczywistość biurokratyczna miała większe znaczenie niż faktyczne przestrzeganie realizacji zapisanych zasad. Dawało to wrażenie przestrzegania wszelkich norm prawnych, i zawsze gdy zachodziła taka potrzeba, można było usprawiedliwiać niedociągnięcia błędem czynnika ludzkiego. Wytworzony w ten sposób system funkcjonował na wszelkich poziomach państwa sowieckiego, do tych zasad stosował się również aparat represji. Prawna legalizacja podejmowanych działań była kluczowym elementem prawnej rzeczywistości państwa sowieckiego. Dawała wykonującym rozkazy pełne poczucie działania w ramach legalnie i powszechnie obowiązującego systemu prawnego.
Bibliografia
Chackiewicz A., Aresztowania i deportacje społeczeństwa zachodnich obwodów Białorusi (1939–1941), in: Społeczeństwo białoruskie, litewskie i polskie na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej w latach 1939–1941, red. M. Giżejewska, T. Strzembosz, Warszawa 1995, pp. 133–160.
Deportacje obywateli polskich z Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi w 1940 roku, red. W. Komogorow et al.; wybór i oprac. nauk. W. Christoforow, tłum. M. Słoń-Nowaczek, Warszawa–Moskwa 2003.
Gnatowski M., 17 września 1939 r. — agresja czy wyzwolenie? Refleksje historyka w świetle nowych źródeł, w: Radziecka agresja 17 września 1939 r. i jej skutki dla mieszkańców ziem północno-wschodnich II Rzeczypospolitej, red. M. Gnatowski, Białystok 2000.
Gnatowski M., W radzieckich okowach (1939–1941). Studium o agresji 17 września 1939 r. i radzieckiej polityce w regionie łomżyńskim w latach 1939–1941, Łomża 1997.
Gurjanow A. E., Polskije spiecpieriesielency w SSSR w 1940–1941 gg., in: Riepriessii protiw polakow i polskich grażdan, Моskwa 1997 (Istoriczeskije sborniki „Мiemoriała”, 1).
Matieriały „Osoboj papki” Politbiuro CK RKP(b)-WKP(b) po woprosu sowietsko-polskich otnoszenij 1923–1944 gg., riedaktor I. I. Kostiuszko, Moskwa 1997.
Śleszyński W., Okupacja sowiecka na Białostocczyźnie 1939–1941. Propaganda i indoktrynacja, Białystok 2001.
„Zachodnia Białoruś” 17 IX 1939 — 22 VI 1941, t. 2: Deportacje Polaków z północno-wschodnich ziem II Rzeczypospolitej 1940–1941, red. B. Gronek, G. Jakubowski, przekł. z jęz. ros. M. Słoń-Nowaczek, Warszawa 2001.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Wojciech Śleszyński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
