„Emil i detektywi” Ericha Kästnera jako „opowieść przestrzenna”
DOI:
https://doi.org/10.15633/tes.11304Słowa kluczowe:
Erich Kästner, gra z czytelnikiem, miasto, niemiecka literatura dziecięca, przestrzeńAbstrakt
Artykuł dotyczy nowatorskiej formy narracyjno-estetycznej klasycznej powieści dla dzieci „Emil i detektywi” niemieckiego pisarza Ericha Kästnera (strategia gry z czytelnikiem, autotematyzm), omawianej w kontekście antropologicznej teorii Rogera Cailloisa. W drugiej części utworu autorka omawia wymiary przestrzeni w powieści Kästnera, a także sposoby obrazowania Berlina z okresu Republiki Weimarskiej, posługując się narzędziami geopoetyki („opowieść przestrzenna”, mapa, trasa).
Bibliografia
Baluch A., Odkrywanie świata przedstawionego w literaturze (o regułach czytania prozy narracyjnej przez dziecko), w: A. Baluch, Dziecko i świat przedstawiony, czyli tajemnice dziecięcej lektury, Warszawa 1987, s. 42.
Caillois R., Definicja gry i zabawy, w: R. Caillois, Żywioł i ład, przeł. A. Tatarkiewicz, Warszawa 1973, s. 4–5.
Caillois R., Powieść kryminalna, czyli jak intelekt opuszcza świat, aby oddać się li tylko grze, i jak społeczeństwo wprowadza z powrotem swe problemy w igraszki umysłu, przeł. J. Błoński, w: R. Caillois, Odpowiedzialność i styl. Eseje, Warszawa 1967, s. 204–205.
Certeau M. de, Wynaleźć codzienność. Sztuki działania, przeł. K. Thiel-Jańczuk, Kraków 2008, s. 115–129.
Ebert S., Von der Metropole zur Bühne — dreimal Berlin Emil und die Detektive, w: Bilder einer Metropole in einer erzählenden Medien für Kinder und Jugendlichen, Hrsg. S. Planka, Würzburg 2018, s. 399–413.
Frużyńska J., Osiemdziesiąt pięć lat z Emilem Tischbeinem. Polska historia książek dla dzieci Ericha Kästnera — edycje, ilustracje, komentarze, „Orbis Linguarum” 48 (2018), s. 257–272.
Ewers H.-H., Der Autor als Star. Erich Kästners auktoriale und aktionale Selbstinszenierung im Kinderroman, w: Erich Kästners weltweite Wirkung als Kinderschriftsteller. Studien zur internationalen Rezeption des kinderliterarischen Werks, Hrsg. B. Dolle-Weinkauff, H.-H. Ewers, Frankfurt am Main 2002, s. 17.
Kästner E., Kruszynka i Antoś, przeł. M. Tarnowski, Warszawa 1957.
Lebecka H., Emil i detektywi, w: Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, red. B. Tylicka, G. Leszczyński, Wrocław–Warszawa–Kraków 2002, s. 108.
Luba I., Berlin. Szalone lata dwudzieste, nocne życie i sztuka, Warszawa 2012.
Neuhaus S., Exil und innere Emigration, w: Kästner Handbuch: Leben — Werk — Wirkung, Hrsg. S. Neuhaus, Stuttgart 2023, s. 31–40.
Waksmund R., Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej (tematy — gatunki — konteksty), Wrocław 2000.
Wygodzki S., Przedmowa, w: E. Kästner, Fabian, historia pewnego moralisty, przeł. M. Wisłowska, Warszawa 1961, s. 1–9.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Małgorzata Chrobak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
