Cztery świadectwa święceń duchownych z diecezji krakowskiej z XV i XVI wieku
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.3318Słowa kluczowe:
święcenia, duchowieństwo, diecezja krakowska, XV–XVI wiekuAbstrakt
Z terenu średniowiecznej diecezji krakowskiej posiadamy niewiele materiałów pokazujących praktykę święceń tamtejszego duchowieństwa. Z wyjatkiem dwóch krótkich wykazów akolitów ordynowanych przez bp. Jana Rzeszowskiego nie znamy też żadnych imiennych wykazów duchownych wyświęconych przez tamtejszych ordynariuszy i sufraganów. Z tego względu w badaniach nad święceniami kleru w tej diecezji warto sięgać do zapoznanych w dotychczasowych badaniach świadectw święceń poszczególnych duchownych. Kwerenda przeprowadzona w aktach biskupich i księgach konsystorskich kilku diecezji należących do polskiej organizacji kościelnej późnego średniowiecza pozwoliła na odnalezienie świadectw trzech duchownych z diecezji krakowskiej z lat 1460–1531: Andrzeja (prawdopodobnie z Męciny Małej), Grzegorza z Olkusza oraz Jana z Jakimowic. Zawartość tych materiałów ma znaczenie dla studiów nad prozopografią krakowskiego kleru w XV i pierwszej połowie XVI wieku.
Bibliografia
Źródła
Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie, rkp. Acta Causarum Consistorii Gnesnensis A 41.
Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, rkp. Acta Episcopalia VI i VII.
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, rkp. Acta Episcopalia III.
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, rkp. Acta Officialia III.
Archiwum Państwowe w Poznaniu, sygn. Klasztor benedyktynów w Lubiniu 239.
Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, rkp. 4874 I.
Formularz z Uppsali. Późnośredniowieczna księga formularzowa biskupstw pruskich, komentarz i edycja R. Biskup, Toruń 2016.
Klerycy z ziem polskich, litewskich i pruskich święceni w Rzymie (XVI – pocz. XX w.), oprac. S. Jujeczka na podstawie kwerendy rzymskiej wykonanej wspólnie z ks. Henrykiem Gerlicem, Wrocław 2018.
Kolberg A., Ein preussisches Formelbuch des 15. Jahrhunderts, „Zeitschrift für Geschichte und Altertumskunde Ermlands” 9 (1888), s. 273–328.
Liber mortuorum monasterii Lubinensis ordinis sancti Benedicti, wyd. W. Kętrzyński, w: Monumenta Poloniae historica, t. 5, Lwów 1888, s. 585–652.
Opracowania
Davies V., Clergy in London in the Late Middle Ages. A Register of Clergy Ordained in the Diocese of London Based on Episcopal Ordination Lists 1361–1539, London 2000.
Doležalova E., Svěcenci pražské diecéze 1395–1416, Praha 2010.
Gąsiorowski A., Święcenia w diecezji kujawskiej na przełomie XV i XVI wieku, „Roczniki Historyczne” 67 (2001), s. 79–105.
Hledíková Z., Libri formatarum, w: Per Saecula ad tempora nostra, Sv. 1, uspořádali J. Míkulec i M. Polívka, Praha 2007, s. 69–77.
Hledíková Z., Libri formatarum – una fonte conosciuta ma non scoperta, „Bolletino dell’Instituto Storico Ceco di Roma” 5 (2006), s. 35–60.
Hoeppner Moran J. A., Clerical Recruitment in the Diocese of York 1360–1530. Data and Commentary, „Journal of Ecclesiastical History” 34 (1983), s. 19–54.
Jujeczka S., Wstęp, w: Katalog duchowieństwa diecezjalnego i zakonnego na podstawie ksiąg święceń biskupów wrocławskich 1650–1810/12, oprac. S. Jujeczka, ks. H. Gerlic i W. Könighaus, Wrocław 2014, s. 25–76.
Kaczmarek K., Duchowni ordynowani przez biskupa kujawskiego Jana Karnkowskiego w 1533 r., „Roczniki Humanistyczne” 64 (2016) z. 2, s. 5–24.
Kaczmarek K., Duchowni ordynowani w latach 1539–1544 przez biskupów kujawskich: Łukasza Górkę i Mikołaja Dzierzgowskiego, „Studia Gnesnensia” 31 (2017), s. 123–143.
Kaczmarek K., Litterae formatae – średniowieczne świadectwa święceń duchownych z diecezji gnieźnieńskiej [w druku].
Kaczmarek K., Nieznane świadectwa święceń Stanisława z Kowala w diecezji kujawskiej, „Zapiski Historyczne” 82 (2017) z. 4, s. 111–121.
Kaczmarek K., Święcenia duchowieństwa przez biskupa Andrzeja Zebrzydowskiego w 1550 r., „Studia Włocławskie” 20 (2018), s. 575–590.
Kaczmarek K., Święcenia duchowieństwa przez biskupa krakowskiego Jana Rzeszowskiego (†1488), „Folia Historica Cracoviensia” 18 (2012), s. 143–165.
Kaczmarek K., Święcenia duchowieństwa przez biskupa włocławskiego Macieja Drzewickiego w latach 1516–1529, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 104 (2015), s. 55–92.
Kaczmarek K., Święcenia duchowieństwa w diecezji gnieźnieńskiej w latach 1482–1493, Poznań 2018.
Kaczmarek K., Święcenia duchowieństwa we Włocławku w 1516 r., „Zapiski Historyczne” 78 (2013) z. 4, s. 103–117.
Kaczmarek K., Święcenia zakonników w diecezji kujawskiej w I połowie XVI wieku, „Roczniki Humanistyczne” 62 (2014) nr 2, s. 5–27.
Kaczmarek K., Święcenia zakonników w diecezji płockiej w I połowie XVI wieku, „Roczniki Historyczne” 77 (2011), s. 103–148.
Kaczmarek K., Trzy średniowieczne świadectwa święceń duchownych z diecezji płockiej [w druku].
Kaczmarek K., Zakonnicy na wykazach święconych z księgi arcybiskupa gnieźnieńskiego Zbigniewa Oleśnickiego (1482–1493), w: Wielkopolska – Polska – Czechy. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane Profesorowi Bronisławowi Nowackiemu, red. Z. Górczak i J. Jaskulski, Poznań 2009, s. 297–315.
Kowalski M. D., Święcenia polskich duchownych w Rzymie w XV wieku [w druku].
Kowalski W., Jan Długosz a tzw. szlachecki antyklerykalizm w siedemnastowiecznej Rzeczypospolitej, w: Jan Długosz w kręgu badań historyków i literaturoznawców, red. T. Giergiel, Sandomierz 2017, s. 187–207.
Kracik J., Księgi święceń i konsekracji jako źródło historyczne, „Notificationes e Curia Metropolitana Cracoviensi” 119 (1981) nr 7–9, s. 216–222.
Kujawski W., Wykazy święconych z najstarszej księgi akt działalności biskupów włocławskich (Kurozwęckiego i Przerębskiego – lata 1496–1511), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 72 (1999), s. 23–112.
Lutyński K., Kościelna działalność Jana Lubrańskiego jako biskupa poznańskiego, „Kronika Miasta Poznania” 69 (1999) nr 2, s. 71–92.
Lutyński K., Poznańscy prałaci i kanonicy w XVI w., „Saeculum Christianum” 1 (1994) nr 2, s. 109–153.
Łosowska A., Duchowni wyświęceni w Lublinie przez biskupa przemyskiego Macieja Drzewickiego (28 II 1506), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 100 (2013), s. 245–264.
Łosowska A., Wykazy wyświęconych w diecezji przemyskiej w pierwszej połowie XVI wieku, „Premislia Christiana” 16 (2014/2015), s. 201–250.
Niezgoda C., Kaplica Męki Pańskiej w kościele św. Franciszka z Asyżu w Krakowie, „W Nurcie Franciszkańskim” 1 (1987), s. 71–90.
Nowacki J., Dzieje Archidiecezji Poznańskiej, t. 2: Archidiecezja Poznańska w granicach historycznych i jej ustrój, Poznań 1964.
Rosenbaiger K. S., Dzieje kościoła OO. Franciszkanów w Krakowie w wiekach średnich, Kraków 1933, s. 66–84 (Biblioteka Krakowska, t. 79).
Schmitz L., Die Libri Formatarum der Camera Apostolica, „Römische Quartalschrift” 30 (1916–1922), s. 451–472.
Skibiński S., Pierwotny kościół franciszkanów w Krakowie, Poznań 1977.
Urban W., Wykaz regestów dokumentów Archiwum Archidiecezjalnego we Wrocławiu, Warszawa 1970.
Urban W., Wykaz regestów dokumentów Archiwum Archidiecezjalnego we Wrocławiu, cz. 4, „Studia Historyczno-Teologiczne Śląska Opolskiego” 5 (1975), s. 317–361; cz. 5, SHTŚO 6 (1978), s. 323–351; cz. 6, SHTŚO 7 (1979), s. 353–388.
Wiśniewski J., Katalog prałatów i kanoników sandomierskich od 1186 do 1926 r., Radom 1925.
Wolff A., Projekt instrukcji wydawniczej dla pisanych źródeł średniowiecznych do połowy XVI wieku, „Studia Źródłoznawcze” 1 (1957), s. 155–181.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
