Duch Święty jako inspiracja twórcza w głoszeniu słowa Bożego a inspiracja artystyczna – podobieństwa i różnice
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.3390Słowa kluczowe:
Duch Święty, inspiracja artystyczna, głoszenie słowa BożegoAbstrakt
Porównując inspirację pneumatologiczną z artystyczną w głoszeniu słowa Bożego, wchodzimy na teren psychologii twórczości. Dotykamy zagadnienia procesu twórczego. Badamy w kaznodziejstwie związki między komponentem „ludzkim” a „boskim”. Na ambonie głosi się słowo Boga, a nie własne i dlatego Duch Święty jawi się jako inspiracja, a zarazem ontologiczna cecha głoszonego Słowa. Posiada moc ożywczą, a także uświęcającą. To inspiracja bardziej altruistyczna, wspólnotowa niż natchnienie artystyczne. Wprawdzie „Duch Święty wieje, kędy chce” (J 3, 8), jednak natchnienie Ducha Świętego – zwłaszcza wymodlone i wyproszone – jest więcej przewidywalne niż artystyczne. Sztuka może być podstępna, zachłanna, a nawet diaboliczna, o faustowskim obliczu. I natchnienie artystyczne może mieć takowe źródła, co oczywiście nie przystoi kaznodziei. Inspiracja artystyczna i inspiracja pneumatologiczna to raczej nie długotrwały stan, lecz szczególne momenty łaski. Jeśli na ambonie kaznodzieja nie potrafi być natchniony, powinien przyjąć i wypełnić rolę dobrego rzemieślnika.
Bibliografia
Bergson H., Ewolucja twórcza, przeł. F. Znaniecki, Warszawa 1957.
Budzik S., Jak mówić o Duchu Świętym, w: Prawdy wiary w przepowiadaniu, red. W. Przyczyna, Kraków 2002, s. 63–73.
Bukowski J., Postawy wobec sztuki najnowszej, wyd. 2, Warszawa 1986.
Eco U., Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych, przeł. J. Gałuszka, Warszawa 1973.
Gołaszewska M., Kim jest artysta?, Warszawa 1986.
Grochowiak S., Poezja i…, w: Pogranicza poezji, red. J. Z. Brudnicki i J. Witan, Warszawa 1983, s. 21–28.
Franciszek, Adhortacja apostolska „Evangelii gaudium” o głoszeniu Ewangelii w dzisiejszym świecie (24.10.2013), Kraków 2013.
Ingarden R., Studia z estetyki, t. 3, Warszawa 1970.
Jan Paweł II, List do artystów, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/listy/do_artystow_04041999.html (5.10.2018).
Malicka M., Twórczość, czyli droga w nieznane, Warszawa 1989.
Michałowska T., „Praca” – „wyobraźnia” – „natchnienie”, w: T. Michałowska, Poetyka i poezja. Studia i szkice staropolskie, Warszawa 1982.
Müller K., Homiletyka na trudne czasy, przeł. M. Mijalska, Kraków 2003.
Panuś K., Sztuka głoszenia kazań, Kraków 2008.
Parandowski J., Alchemia słowa, Warszawa 1998.
Pietrusiński Z., Myślenie twórcze, Warszawa 1969.
Psychologia twórczości. Wybór tekstów, red. Z. Siwek i D. Zarębska-Piotrowska, Kraków 1980.
Rudniański J., Homo cogitans. O myśleniu twórczym i kryteriach wartości, Warszawa 1980.
Schelling F. W. J., Filozofia sztuki, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1983.
Sikora J., Ks. Józef Tischner na ambonie jako scenie parateatralnej, w: Słowo – kaznodziejskie i literackie, red. ks. J. Sikora, Warszawa 2018, s. 95–108.
Sławiński H., Język współczesnego przekazu Ewangelii, „Roczniki Teologiczne” 61 (2014) z. 12: „Homiletyka”, s. 53–71.
Stróżewski W., Dialektyka twórczości, Kraków 1983.
Tatarkiewicz W., Dzieje sześciu pojęć. Sztuka, piękno, forma, twórczość, odtwórczość, przeżycie estetyczne, Warszawa 1975.
Trzebiński J., Twórczość a struktura pojęć, Warszawa 1981.
Wojnar I., Granice i pogranicza sztuki (z problemów integracji sztuki), w: Ruchome granice – szkice i studia, red. M. Grześczak, Gdynia 1968.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
