W kierunku hermeneutyk substancjalnej zmiany. Pomiędzy soborową kontynuacją a tendencją do przerwania

Abstrakt

W interpretacji objawienia, jak i tekstów magisterialnych w posoborowej teologii katolickiej ujawniły się silne napięcia i rozbieżności. Są one konsekwencją opowiedzenia się za odmienną hermeneutyką. Każda ze stron rości sobie naturalnie prawo do określenia „reforma”. Jednakże uważna i krytyczna analiza funkcjonujących trzech rodzajów hermeneutyk („bezwzględnej ciągłości”, „przerwania” i „absolutnej wierności tradycji”) nie jest do końca zadowalająca.
W swej zewnętrznej formie ekspresji symbole i dogmaty wiary są historyczne, czyli z upływem historii stają się anachroniczne, mimo że istota (rdzeń) doktryny nie ulega zmianie, gdyż pochodzi z Boskiego objawienia i jest przez wierzącego doświadczane osobiście. Fundamentalna podstawa wiary tkwi zatem w wydarzeniu objawienia, czyli w samoudzielaniu się Trójjedynego Boga. Stąd objawienie należy pojmować nie jako twierdzenie prawdy, ale jako wydarzenie prawdy. Chodzi o osobiste doświadczenie Zmartwychwstałego, a nie wiedzę czy informację o Nim. A zatem język i sposób przekazu musi być ciągle weryfikowany i uwspółcześniany. Natomiast na zawsze prawda pozostaje nie całkowicie uchwycona. Dlatego niniejszy artykuł jest małym przyczynkiem do wypracowywania czwartego rodzaju hermeneutyki – hermeneutyki zmiany substancjalnej, jaka dopuszczałaby jednak zerwanie ciągłości w pewnych punktach, i mimo to nie burzyła tożsamości wiary.