Wolność – prawda – sumienie. Antropologiczne uwarunkowania moralności w encyklice św. Jana Pawła II Veritatis splendor
DOI:
https://doi.org/10.15633/acr.4048Słowa kluczowe:
poznanie prawdy, wolny wybór, sumienie, etyka, ludzkie działanieAbstrakt
Ludzkie działanie jest podstawą budowania egzystencji zarówno w wymiarze indywidualnym jak i wszystkich społecznych relacji. U podstaw każdego działania, które podejmuje człowiek leżą trzy zasadnicze elementy, decydującego o tym, że mówimy o ludzkim działaniu, a nie tylko o zaistnieniu określonego skutku jako rezultat działania bezosobowej przyczyny. Tymi czynnikami, specyficznie ludzkimi, głęboko zakorzenionymi w naturze człowieka jako osoby, jest możliwość poznania prawdy, wolność wyboru i sumienie. Dlatego możemy mówić o egzystencjalnej strukturze człowieka.
Właśnie dlatego, że działanie człowieka jest związane z możliwością poznania prawdy, nie tylko tej technicznej, opisującej świat przedmiotów, ale również prawdy mądrościowej, ujawniającej sens rzeczy, oraz zdolnością człowieka do dokonywania autonomicznych wyborów, kierując się kryterium aksjologicznym (dobra-zła), które ujawnia się najwyraźniej w doświadczeniu sumienia, człowiek jest za swoje działanie odpowiedzialny. Odpowiedzialność ta ma swoje konsekwencje nie tylko w wymiarze moralnym, ale także w wymiarze prawnym.
Bibliografia
Frossard A., „Nie lękajcie się”. Rozmowy z Janem Pawłem II, Watykan 1982.
Gilson É., Wprowadzenie do nauki Świętego Augustyna, Warszawa 1953.
Ioannes Paulus PP. II, Litterae encyclicae Dominum et Vivificantem (18.05.1986), nr 43, „Acta Apostolicae Sedis” 78 (1986), s. 809–900.
Jan Paweł II, Audiencja generalna Podstawa etyki chrześcijańskiej: związek pomiędzy prawdą a wolnością (13.07. 1983), „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.) 4 (1983) nr 7–8, s. 20.
Joannes Paulus PP. II, Litterae encyclicae Veritatis splendor, „Acta Apostolicae Sedis” 85 (1993), s. 1133–1228.
Jan Paweł II, Pierwsza pielgrzymka do Polski (Warszawa, 3.06.1979), Homilia w czasie Mszy św. odprawionej na Placu Zwycięstwa, w: Jan Paweł w Polsce 2–10 czerwca 1979. Przemówienia, reportaże, sprawozdania, Poznań 1982, s. 39–45.
Jan Paweł II, Przemówienie do Zgromadzenia Ogólnego ONZ (5.10.1995), w: Przemówienia i homilie Ojca Świętego Jana Pawła II, Kraków 1997, s. 40–56.
Kopernik M., Kopernik, O obrotach. Księga pierwsza, tłum. M. Brożek, Toruń 2013.
Siemianowski A., Sumienie, Bydgoszcz 1997.
Sobór Watykański II, Konstytucja o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002, s. 509–606.
Św. Augustyn, De civitate Dei, wyd. pol.: O państwie Bożym, tłum. W. Kornatowski, t. 1–2, Warszawa 1977.
Św. Tomasz z Akwinu, De veritate, wyd. pol.: Kwestia o prawdzie, tłum. T. Pawlikowski, w: Tomasz z Akwinu. Opuscula, red. A. Andrzejuk, M. Zembrzuski, Warszawa 2011, s. 221–242 (Opera Philosophorum Medii Aevi, t. 9, fasc. 2).
Święty od radości życia. O Janie Pawle II z Joaquinem Navarro-Vallsem, wieloletnim rzecznikiem Stolicy Apostolskiej rozmawia Piotr Legutko, „Gość Niedzielny” z 16.03.2014, 11 (2014), s. 27–28.
Tischner J., Czytając „Veritatis splendor”, Kraków 1994.
Wojtyła K., Elementarz etyczny, Lublin 1983.
Wojtyła K., Osoba i czyn, Kraków 1985.
Wojtyła K., Rozważania o istocie człowieka, Kraków 1999.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
