Wizja Europy według Edyty Stein
DOI:
https://doi.org/10.15633/acr.4049Słowa kluczowe:
Stein Edyta, Teresa Benedykta od Krzyża, Europa, „zaćmienie Europy”, fenomenologia, Friedrich Nietzsche, Martin Heidegger, teocentryzm, personalizmAbstrakt
Artykuł jest syntetycznym ujęciem wizji Europy z perspektywy fenomenologii traktowanej jako philosophia perennis zaproponowanym przez Edytę Stein / św. Teresę Benedyktę od Krzyża. Obejmuje następujące zagadnienia: absolutny charakter prawdy, uniwersalność filozofii, elementy antropologii personalistycznej, odpowiedź na Nietzscheańską „śmierć Boga”, odpowiedź na „cywilizację śmierci” oraz Krzyż jako nadzieja. Główne wnioski są zreasumowane w siedmiopunktowej konkluzji.
Bibliografia
Adamiak E., Pytania kobiet, https://opoka.org.pl/biblioteka/P/PR/or20140901-adamiak.html (9.11.2020).
Astell A. W., Saintly Mimesis. Contagion, and Empathy In the Thought of Rene Girard, Edith Stein and Simone Weil, „Shofar. An Interdisciplinary Journal of Jewish Studies” 22 (2004) no. 2, s. 116–131.
Astor D., Le tort a ses raisons, „Le Nouveau Magazine Littéraire” 2019 num. 19–20, s. 82–83.
Benedykt XVI, Teologia bez Boga, https://www.vaticannews.va/pl/papiez/news/2019-08/benedykt-xvi-skandal-naduzyc-reakcje-teologia-bez-boga.htm (20.08.2019).
Boros L., Bóg człowieka bezradnego, w: L. Boros, Doświadczenie Boga, tłum. B. Tarnas, Warszawa 1983.
Brasse R., Gajcy, Norwid – liryczne kreacje z perspektywy duchowości Edyty Stein, w: R. Brasse, Poetyka doświadczenia duchowego w liryce Gajcego, Toruń 2018, s. 285–305.
Buber M., Problem człowieka, przeł. J. Doktór, Warszawa 1993.
Courtine-Denamy S., Trzy kobiety w dobie ciemności. Edith Stein, Hannah Arendt, Simone Weil, przeł. G. Przewłocki, Warszawa 2012.
Dąbrowski E., Ateny w pierwszym wieku ery chrześcijańskiej, https://teologiapolityczna.pl/ks-eugeniusz-dabrowski-sw-pawel-w-atenach (9.11.2020).
Dąbrowski E., Dzieje Pawła z Tarsu, Warszawa 2013.
Dąbrowski E., Przed bramami Damaszku, https://teologiapolityczna.pl/ks-eugeniusz-dabrowski-przed-bramami-damaszku (9.11.2020).
Delsol Ch., Kamienie węgielne. Na czym nam zależy?, przeł. M. Kowalska, Kraków 2018.
Die Texte der Edith Stein – Gesamtausgabe, https://www.karmelitinnen-koeln.de/edith-stein-archiv-kk/gesamtausgabe (7.11.2020).
Doino W., Jr., Edith Steins’s Letter, https://www.catholicculture.org/culture/library/view.cfm?id=5078 (8.09.2019).
Doino W., Jr., Edith Steins’s Letter, https://www.catholicculture.org/culture/library/view.cfm?id=5078 (8.09.2019).
Domenach J.-M., Europa: wyzwanie dla kultury, przeł. H. Sikorska, Warszawa 1992.
E. Stein do Joanny van Weersth. List 675, w: Św. Teresa Benedykta od Krzyża/Edyta Stein, Autoportret z listów, cz. 2: (1933–1942), przeł. J. I. Adamska OCD, A. Talarek, Kraków 2003, s. 650.
Encyklika Papieża Piusa XI do czcigodnych braci arcybiskupów i biskupów Niemiec i innych ordynariuszy, utrzymujących pokój i jedność ze Stolicą Apostolską „Mit brennender Sorge”. O położeniu Kościoła w III Rzeszy. 14.III.1937 r., Warszawa 2002.
Frycz S., I.W. Goethe. Szkic portretowy, w: J. W. Goethe, Myśli i uwagi (w rozmowach z Eckermannem), przeł. S. Frycz, Kraków: Drukarnia Eugeniusza i Kazimierza Koziańskich 1912, s. 5–34.
Girard R., Apokalipsa tu i teraz, przeł. C. Zalewski, Kraków 2018.
Gniazdowski A., Komunitaryzm Edyty Stein według Alasdaira MacIntyre’a, w: Wobec doświadczenia. Fenomen Edyty Stein, cz. 2, red. A. Grzegorczyk, M. Grzywacz, P. Jakubowski, R. Koschany, Poznań 2017, s. 121–123.
Grzegorczyk A., Bóg i wiara w filozofii Edyty Stein, w: Demitologizacja, świadectwo, dialog. Niemiecka filozofia religii, red. J. Barcik, G. Chrzanowski OP, Kraków 2008, s. 179–201.
Grzegorczyk A., Cierpienie duszy według Fiodora Dostojewskiego i Edyty Stein, w: Fenomen cierpienia, red. S. Cofta, A. Grzegorczyk, M. Musielak, Poznań 2019, s. 189–211.
Grzegorczyk A., Edyta Stein, Simone Weil i Hannah Arendt wobec zła, w: A. Grzegorczyk, Źródła sensu w humanistyce, Kęty 2018, s. 95–108.
Grzegorczyk A., Europejskie konteksty Edyty Stein, w: Fenomen ducha Europy, Poznań 2010, s. 121–137.
Grzegorczyk A., Filozofia światła Edyty Stein, Poznań 2004.
Grzegorczyk A., Kobieta Światła i Kobieta Buntu, w: A. Grzegorczyk, Filozofia światła Edyty Stein, Poznań 2004, s. 228–250.
Grzegorczyk A., Personalizm Edyty Stein wobec współczesnego posthumanizmu, w: Splendor personae. Święta Edyta Stein – patronka Europy, red. B. Gołkowska, Warszawa 2019, s. 161–188.
Grzegorczyk A., Ponad granicami. Uniwersalizm Edyty Stein, Poznań 2010
Grzegorczyk A., Ponad kulturami. Uniwersalizm Edyty Stein, Poznań 2010.
Grzegorczyk A., Prawda literacka a prawda objawiona w „Fauście” Goethego i poezji św. Jana od Krzyża, w: A. Grzegorczyk, Obecność wartości, Poznań 2010, s. 47–67.
Grzegorczyk A., Prawda, która cierpi. Refleksje na temat filozofii mistycznej Edyty Stein, w: Europejskie dziedzictwo Edyty Stein, Wrocław 2005, s. 15–23.
Grzegorczyk A., Stein contra Heidegger, w: A. Grzegorczyk, Obecność wartości, Poznań 2010, s. 179–186.
Grzegorczyk A., W mądrości Krzyża i blasku Zmartwychwstania. Edyta Stein i Maria Hiszpańska Neumann, Poznań 2019.
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Ecclesia in Europa (28.06.2003), (https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/adhortacje/europa_28062003.html (29.12.2020).
Jan Paweł II, List apostolski motu proprio Spes aedificandi ogłaszający św. Brygidę Szwedzką, św. Katarzynę ze Sieny i św. Teresę Benedyktę od Krzyża współpatronkami Europy, „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.) 20 (1999) nr 12 (218), https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/motu/patronki_europy.html
(29.12.2020).
Jan Paweł II, Świadectwo błogosławionej Edyty Stein, siostry Benedykty od Krzyża – męczennicy, w: Splendor personae. Święta Edyta Stein – patronka Europy, red. B. Gołkowska, Warszawa 2019, s. 21–25.
Jan Paweł II, Wiara i Krzyż są nierozdzielne, w: Splendor personae. Święta Edyta Stein – patronka Europy, red. B. Gołkowska, Warszawa 2019, s. 30–32.
Jędraszewski M., Tchnąć nowego ducha w Stary Kontynent, w: Fenomen Ducha Europy, red. M. Jędraszewski, M. Loba, D. Jewdokimow, Poznań 2010, s. 105–121.
Kopania J., Nowacka M., Od unieśmiertelniania człowieka do śmierci cywilizacji, w: Ulepszanie człowieka. Perspektywa filozoficzna, red. G. Hołub, P. Duchliński, Kraków 2018, s. 31–71.
Kucharczyk G., Godzina ciemności, http://www.pch24.pl/godzina-ciemnosci-trwalego-pokoju-nie-bedzie-bez-powrotu-do-chrystusa,70496,i.html#ixzz5yS3DxEfj (5.11.2020).
Kucharczyk G., Godzina ciemności. Trwałego pokoju nie będzie bez powrotu do Chrystusa, http://www.pch24.pl/godzina-ciemnosci--trwalego-pokoju-nie-bedzie-bez-powrotu-do-chrystusa,70496,i.html#ixzz5yS3DxEfj (9.11.2020).
List E. Stein do R. Ingardena z 2.06.1918 r., w: Św. Teresa Benedykta od Krzyża/E. Stein, Autoportret z listów, cz. 3: Listy do Romana Ingardena, przeł. M. Klentak-Zabłocka, A. Wajs, Kraków 2003, s. 121.
Machnacz J., Edyta Stein – św. Teresa Benedykta od Krzyża. Osoba, fenomenolog, metafizyk (ontolog), teolog mistyk, świadek (martyr), w: Splendor personae. Święta Edyta Stein – patronka Europy, red. B. Gołkowska, Warszawa 2019, s. 63–94.
MacIntyre A., Edith Stein. A Philosophical Prologue 1913–1922, Lanham–Boulder–New York–Toronto–Plymouth 2006.
Marcel G., L’homme problematique, Paris [1955].
Monticelli R. de, L’ascese philosophique. Phenomenologie et platonisme, Paris 1997.
Newman J. H., Ewangelia jako pierwotne źródło ducha ewangelicznego, w: J. H. Newman, Kazania uniwersyteckie, Kraków 2000.
Nietzsche F., Tako rzecze Zaratustra, przeł. W. Berent, Warszawa: Nakład Jakuba Mortkowicza 1908.
Nietzsche F., Wędrowiec i jego cień, przeł. K. Drzewiecki, Kraków 2016.
Norwid C. K., Krzyż i dziecko, w: C. K. Norwid, Pisma wybrane, t. 1: Wiersze, Warszawa 1980, s. 398–399.
Nota J. H., Edyta Stein a projekt encykliki przeciwko rasizmowi i antysemityzmowi, przeł. J. Zychowicz, „Znak-Idee” 1989 nr 1: Edyta Stein albo filozofia i krzyż, red. P. Taranczewski, K. Tarnowski, H. Woźniakowski, s. 65–80.
Nuzzo V., Edith Stein ed i filosofi del nostro tempo, Weil e Nietzsche, „Dialegesthai. Rivista telematica di filosofia” 17 (2016) [opublikowany: 30.07.2016 on-line: https://mondodomani.org/dialegesthai/], https://mondodomani.org/dialegesthai/articoli/vincenzo-nuzzo-01 (7.11.2020).
Polewska A., Humani generis unitas – projekt antyrasistowskiej encykliki Piusa XI, https://www.researchgate.net/publication/312649299_Humani_generis_unitas_-_projekt_antyrasistowskiej_encykliki_Piusa_XI (7.09.2019).
Prokop A. R. Eurofilozoficzny kontekst katolickich konwersji pośród fenomenologów, w: Edyta Stein. Europa i jej tożsamość, red. J. Machnacz, T. Marcinów, K. Serafin, Wrocław 2017, s. 50–63.
Quinzio S., Przegrana Boga?, przeł. M. Bielawski, Kraków–Dębica 2008.
Stein E., Au pied de la Croix, w: E. Stein, Malgré la nuit: poésies complètes, trad. C. Rastoin, Genève 2002, s. 79–83.
Stein E., Budowa osoby ludzkiej. Wykład z antropologii filozoficznej, przeł. G. Sowiński, Kraków 2015.
Stein E., Czym jest człowiek? Antropologia teologiczna, przeł. G. Sowiński, Kraków
Stein E., Dzieje pewnej żydowskiej rodziny, przeł. I. Adamska OCD, Kraków2005.
Stein E., Kobieta. Pytania i refleksje, przeł. W. Szymona OP, Kraków 2015.
Stein E., Myśli Edyty Stein, wybór M. Hoffmann, Warszawa 1995.
Stein E., Natura i nadnatura w „Fauście” Goethego, w: E. Stein, Twierdza duchowa, przeł. I. Adamska OCD, Poznań 1998, s. 123–135.
Stein E., A ja pozostaję z wami. Z nowenny na Zesłanie Ducha Świętego, przeł. Z. Naumowicz, w: J. I. Adamska OCD, Mądrość Miłości, Tczew–Peplin 1998, s. 256–259.
Stein E., Qui es-tu, douce Lumière, w: E. Stein, Malgré la nuit: poésies complètes, trad. C. Rastoin, Genève 2002, s. 121–129.
Stein E., Le signe de la Croix, w: E. Stein, Malgré la nuit: poésies complètes, trad. C. Rastoin, Genève 2002, s. 65–71.
Stein E., Spór o prawdę istnienia. Listy Edith Stein do Romana Ingardena, przeł. M. Klentak-Zabłocka, A. Wajs, Warszawa 1994.
Stein E., Wiedza Krzyża. Studium o św. Janie od Krzyża (Kreuzeswissenschaft. Studie über Johannes vom Kreuz), tłum. I. J. Adamska OCD, G. Sowinski, Kraków 2013.
Suchocka H., Europa a świadectwo Edyty Stein, „Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein” 2014 nr 11: Fenomen Edyty Stein. Das Phänomen Edith Stein, s. 345–354.
Święta Teresa od Jezusa, Listy, Kraków 2008.
Tatar M., Europa bez krzyża – krzyż przyszłością Europy, w: Splendor personae. Święta Edyta Stein – patronka Europy, red. B. Gołkowska, Warszawa 2019, s. 103–128.
Tischner J., Edyta Stein. Filozof i świadek epoki, red. ks. J. Piecuch, Opole 1997.
Waldenfels H., Ukrzyżowany i religie świata, przeł. P. Pachciarek, Warszawa 1985.
Weigel G., Katedra i sześcian. Europa, Stany Zjednoczone i polityka bez Boga, Poznań 2016.
Witczyk H., Jezus i Paweł a początki chrześcijaństwa, http://biblista.pl/ukryte/czytelnia-biblijna/4456-jezus-i-pawe-ks-h-witczyk.html (2.09.2019).
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
