Daniel Dennett’s naturalistic-ideological vision of religion – a few comments related to methodology and the meaning of concepts

Authors

DOI:

https://doi.org/10.15633/acr.5502

Keywords:

Dennett, naturalism, evolution, Absolute, religion

Abstract

Modern times abound with various theories about religion. This trend can also be found in the thoughts of the American philosopher and cognitive scientist Daniel Dennett. Based on his own version of evolutionism, he tries to introduce the reader to the theory that religion is a natural and vanishing phenomenon. Unfortunately, the foundations of his theory are not free from serious flaws. Moreover, he does not understand the content behind the classic terms like “God” and “religion”, which means that in his philosophy there is a strong tendency to “deify” and “absolutize” concepts such as “evolution” and “nature”. It can therefore be concluded that although he rejects the traditional understanding of religion, religious tendencies are still present in his divagations, and he is, above all, a man of a certain “faith and trust”.

References

Baker L. R., Saving Belief. A Critique of Physicalism, Princeton 1987.

Bauman Z., Etyka ponowoczesna, przeł. J. Bauman, J. Tokarska-Bakir, Warszawa 2012.

Bauman Z., Kultura w płynnej nowoczesności, Warszawa 2011.

Być chrześcijaninem dziś. Teologia dla szkół średnich, red. M. Rusecki, Lublin 1992.

Dawson Ch., Religia i kultura, przeł. J. W. Zielińska, Warszawa 1959.

Delacampagne Ch., Histoire de la philosophie au XXe siècle, Paris 1995.

Dennett D., Brainstorms: philosophical essays on mind and psychology, Cambridge–London 1988.

Dennett D., Content and Consciousness, London–New York 1999.

Dennett D., Darwin’s dangerous idea: evolution and the meanings of life, New York 1995.

Dennett D., Dźwignie wyobraźni i inne narzędzia do myślenia, przeł. Ł. Kurek, Kraków 2020.

Dennett D., Od bakterii do Bacha. O ewolucji umysłów, przeł. K. Bielecka, M. Miłkowski, Kraków 2017.

Dennett D., Odczarowanie. Religia jako zjawisko naturalne, przełożyła i wstępem opatrzyła B. Stanosz, Warszawa 2017.

Dennett D., Plantinga A., Nauka i religia. Czy można je pogodzić?, przeł. M. Furman, Ł. Kwiatek, Kraków 2014.

Dennett D., Real Patterns, „The Journal of Philosophy” 88 (Jan., 1991) no. 1, p. 27–51.

Dennett D., Świadomość, przeł. E. Stokłosa, red. naukowa i posłowie M. Miłkowski, rysunki P. Weiner, Kraków 2018.

Dennett D., The intentional stance, Cambridge–London 1989.

Encyklopedia socjologii, red. nauk. H. Domański, kom. red. Z. Bokszański, t. 2, Warszawa 1999.

Engel P., Introduction a la philosphie de l’esprit, Paris 1994.

Flew A., Bóg istnieje. Dlaczego najsłynniejszy ateista zmienił swój światopogląd, przeł. R. Pucek, Warszawa 2010.

Horgan T., Kim on the Mind–Body Problem, „The British Journal for the Philosophy of Science” 4 (1996), s. 578–608.

Kristeva J., Ta niewiarygodna potrzeba wiary, przeł. A. Turczyn, Kraków 2010.

Kurek Ł., Daniel Dennett. Jak pogodzić naukowy i potoczny obraz świata, https://nauka.uj.edu.pl/aktualnosci/-/journal_content/56_INSTANCE_Sz8leL0jYQen/74541952/137930326

Lewandowski J., Nauka kontra religia, czyli polemika Daniela Dennetta z Alvinem Plantingą, https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TI/TIA/jl_plantinga_v_dennett.html

Loba M., Wierzyć według Edyty Stein, „Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein” 2014 nr 11, s. 123–131.

Mackenzie B. D., Behaviourism and the limits of scientific method, London 1977.

McLean G. F., Myth and Philosophy, Washington 1971.

Nowak A., Przeciwko „filozofii” pogardy i nienawiści, https://wpolityce.pl/spoleczenstwo/363571-przeciwko-filozofii-pogardy-i-nienawisci (22.10.2017).

Pacewicz A., Cynizm epoki hellenistycznej – Teles, „Studia Antyczne i Mediewistyczne” 11 [46] (2013), s. 23–29.

Philosophy and Cognitive Science, eds. Ch. Hookway, D. Peterson, Cambridge 1993.

Plantinga A., Tooley M., Knowledge of God, Malden 2008.

Plantinga A., Where the conflict really lies: science, religion, and naturalism, Oxford 2011.

Ryle G., The concept of mind, introduction by D. Dennett, Chicago 2002.

Stenger V. J., The new atheism: taking a stand for science and reason, New York 2009.

Sterelny K., The Representational Theory of Mind, Oxford 1990.

Sztajer S., Idea „homo religiosus” a współczesne przemiany religijności, „Przegląd Religioznawczy” 2010 nr 2 (236), s. 17–26.

Trzecia kultura, red. J. Brockman, przeł. P. Amsterdamski, Warszawa 1996.

Wójcik B., Metodologiczne niespójności w teorii świadomości Daniela Dennetta, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” (1997) nr 21, s. 79–106.

Wójcik B., Świadomość ponowoczesna i jej krytyka. Funkcjonalizm homunkularny w interpretacji świadomości Daniela C. Dennetta, Kraków 1997.

Zdybicka Z., Bóg, http://www.ptta.pl/pef/pdf/b/bog.pdf

Zdybicka Z., Religia, http://www.ptta.pl/pef/pdf/r/religia.pdf.

Życiński J., Język i metoda, Kraków 1983.

Downloads

Published

2023-12-05

Issue

Section

Filozofia