Znaczenie kanonicznej formy zawarcia małżeństwa
DOI:
https://doi.org/10.15633/acan.1054Słowa kluczowe:
małżeństwo, kanoniczna forma małżeństwa, sobór trydencki, Kościół katolickiAbstrakt
Artykuł prezentuje argumentację uzasadniającą wymóg kanonicznej formy zawarcia małżeństwa wymaganej ad validitatem matrimonii od czasów soboru trydenckiego. Wobec krytyki i postulatów zniesienia obowiązkowego charakteru formy kanonicznej autor eksponuje jej znaczenie stricte eklezjalne. W obliczu sekularyzacji małżeństwa kanoniczna forma jego zawarcia winna nie tylko umożliwić Kościołowi skuteczne sprawowanie jurysdykcji nad małżeństwem, ale przede wszystkim stanowić narzędzie świadectwa o sakramentalności małżeństwa i gwarancję autentyczności znaku małżeństwa (nuptial signification?) zarówno wobec samych nupturientów jak i ad extra, wobec świata.
Bibliografia
Adamowicz L., Aspekt prawno-liturgiczny zawarcia małżeństwa katolików z prawosławnymi, [w:] Kanoniczno-liturgiczne aspekty zawierania małżeństw mieszanych i im podobnych, red. U. Nowicka, Warszawa 2014, s. 69–81.
Azevedo, de H., A objecção de consciência á transcrição do matrimónio canónico no Registo Civil, „Forum Canonicum” 3 (2008), s. 153–157.
Azevedo, de H., Perché registrare civilmente i matrimoni canonici?, „Studi Cattolici” 48 (2005), nr 537, s. 767–769.
Aznar Gil F. R., Derecho matrimonial canónico, vol. 3: Cánones 1108–1165, Salamanca 2003.
Bender L., Forma iuridica celebrationis matrimonii. Commentarius in canones 1094–1099, Romae 1960.
Benedykt XVI, Motu proprio Omnium in mentem z 26 X 2009, „Acta Apostolicae Sedis” 102 (2010), s. 8–10. Przekład polski: „L’Osservatore Romano” wyd. pol. 31 (2010) nr 5, s. 13–14.
Bernárdez Cantón A., Compendio de derecho matrimonial canónico, Madrid 1991.
Bersini F., Il diritto canonico matrimoniale. Commento giuridico-teologico-pastorale, Torino 1983.
Dzierżon G., Funkcje formy kanonicznej w kanonistycznym systemie prawa małżeńskiego, „Ius Matrimoniale” 7 (2002), s. 111–118.
Gaj D., Rejestracja małżeństw w Polsce. Studium prawno-socjologiczne, Rzeszów 2009.
Gaudemet J., El matrimonio en Occidente, Madrid 1993.
Góralski W., Zawarcie małżeństwa przez osobę, która formalnym aktem odstąpiła od Kościoła katolickiego, „Annales Canonici” 4 (2008), s. 21–37.
Górecki E., Jurysdykcja Kościoła katolickiego nad małżeństwem kanonicznym, [w:] Skutki cywilnoprawne małżeństwa kanonicznego ze szczególnym uwzględnieniem prawa w Polsce, Słowacji i Republice Czeskiej, red. P. Ryguła, Kraków 2014, s. 35–44.
Gręźlikowski J., Wpływ formalnego aktu wystąpienia z Kościoła katolickiego na zawarcie małżeństwa kościelnego, „Studia Włocławskie” 12 (2009), s. 131–153.
Hera, de la A., Sobre el signo nupcial y los diversos significados de la forma: algunos temas para el debate, [w:] El matrimonio y su expresión canónica ante el III Milenio. X Congreso Internacional de Derecho Canónico, coord. P. J. Viladrich, Pamplona 2001, s. 537–544.
Hervada J., Komentarz do kan. 226, [w:] Kodeks prawa kanonicznego. Komentarz, red. P. Majer, Kraków 2011, s. 217.
Jakubiak T., Prawno-liturgiczne aspekty zawierania małżeństw z osobami, które formalnym aktem wystąpiły z Kościoła katolickiego, [w:] Kanoniczno-liturgiczne aspekty zawierania małżeństw mieszanych i im podobnych, red. U. Nowicka, Warszawa 2014, s. 41–67.
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Familiaris consortio, 22 XI 1981, „Acta Apostolicae Sedis” 74 (1982), s. 228–234. Przekład polski: Libreria Editrice Vaticana 1981.
Jan Paweł II, List do rodzin Gratissimam sane, 2 II 1994, „L’Osservatore Romano” wyd. pol., 15 (1994) nr 3 (161), s. 4–35.
Jan Paweł II, Waszym zadaniem w służbie sprawiedliwości jest rozpoznawać pełną wartość małżeństwa. Przemówienie do Trybunału Roty Rzymskiej z dnia 28 stycznia 1982 r., [w:] Jan Paweł II, Dzieła zebrane, t. 5, Kraków 2007, s. 647–650.
Janczewski Z., Małżeństwa osób, które formalnym aktem wystąpiły z Kościoła katolickiego, [w:] Sędzia i pasterz. Księga pamiątkowa w 50-lecie pracy ks. Remigiusza Sobańskiego w Sądzie Metropolitalnym w Katowicach (1957–2007), red. H. Typańska, Katowice 2007, s. 111–123.
Janczewski Z., Materia i forma sakramentu małżeństwa, „Ius Matrimoniale” 18 (2013), s. 7–23.
Kroczek P., Does obligatory canonical form of marriage contribute to „salus animarum”?, „Folia Canonica” 12 (2009), s. 23–30.
Kroczek P., Ocena „raison d’être” norm dotyczących kanonicznej formy zawarcia małżeństwa w warunkach polskiego prawa cywilnego. Przyczynek do dyskusji, „Analecta Cracoviensia” 41 (2009), s. 469–481.
Kroczek P., Should canonical form still be required for the validity of marriage? The future of can. 1108 CIC 1983, [w:] „Iustitia et Iudicium”. Studi di diritto matrimoniale e processuale canonico in onore di Antoni Stankiewicz, a cura di J. Kowal, J. Llobell, Città del Vaticano 2010, s. 857–879.
Lalaguna E., Función de la forma jurídica en el derecho canónico, „Ius Canonicum” 1 (1961), s. 215–227.
Leszczyński G., Osoba ochrzczona niewierząca a sakrament małżeństwa, Łódź 2004.
Majer P., Zawarcie małżeństwa kanonicznego bez skutków cywilnych (kan. 1071 § 1, 2º Kodeksu Prawa Kanonicznego), Kraków 2009.
Mróz T., Forma czynności prawnej, [w:] Wielka encyklopedia prawa, red. B. Hołyst, Warszawa 2005, s. 220–221.
Navarro-Valls R., Forma jurídica y matrimonio canónico. Notas críticas a las tesis canonizadoras del matrimonio civil, „Ius Canonicum” 14 (1974), s. 63–107.
Nowicka U., Obowiązywalność kanonicznej formy zawarcia małżeństwa po motu proprio „Omnium in mentem” papieża Benedykta XVI, „Prawo i Kościół” 3 (2011), s. 63–76.
Nowicka U., Szafarz sakramentu małżeństwa. Studium historyczno-prawne, Wrocław 2007, s. 185–192.
Ortiz M. A., Forma canónica del matrimonio, [w:] Diccionario General de Derecho Canónico, red. J. Otaduy, A. Viana, J. Sedano, vol. 4, Pamplona 2012, s. 63–73.
Ortiz M. A., La forma canonica quale garanzia della verità del matrimonio, [w:] Ammissione alle nozze e prevenzione della nullità del matrimonio, a cura di M. A. Ortiz, Milano 2005, s. 137–186.
Otaduy J., Abandono de la Iglesia católica por acto formal. Comentario al Motu Proprio „Omnium in mentem”, „Ius Canonicum” 50 (2010), s. 601–627.
Papieska Rada ds. Rodziny, Przygotowanie do sakramentu małżeństwa, 13 V 1996, Warszawa 1999.
Papieska Rada ds. Tekstów Prawnych, Actus formalis defectionis ab Ecclesia catholica, z 13 marca 2006 r., Communicationes, 38 (2006), s. 170–172.
Pastwa A., Forma kanoniczna małżeństw mieszanych w świetle motu proprio „Omnium in mentem” i nowszych uregulowań Stolicy Apostolskiej, „Studia Oecumenica” 11 (2011), s. 151–172.
Pontificium Consilium de Legum Textibus, Schema recognitionis Libri VI Codicis Iuris Canonici, Typis Vaticanis 2011.
Rincón Pérez T., El requisito de la fe personal para la conclusión del pacto conyugal entre bautizados según la Exh. Apost. Familiaris Consortio, „Ius Canonicum” 23 (1983), s. 201–236.
S. Congregatio Concilii, decr. Ne temere, CIC Fontes, t. 6, nr 4340, s. 867–870.
Sobański R., „Velut Ecclesia domestica” a cywilna forma zawarcia małżeństwa, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 30 (1983), z. 5, s. 27–40.
Sobór Trydencki. Sesja 24. Kanony o sakramencie małżeństwa, [w:] Dokumenty Soborów Powszechnych. Tekst łaciński i polski, red. A. Baron, H. Pietras, t. 4/2 (1511–1870), Kraków 2007, s. 721–723.
Tunia A., Kształtowanie się kanonicznej formy zawarcia małżeństwa, „Roczniki Nauk Prawnych” 18 (2008) nr 1, s. 129–159.
Viladrich P. J., Agonía del matrimonio legal. Una introducción a los elementos conceptuales básicos del matrimonio, Pamplona 1984.
Vitali E., Berlingò S., Il matrimonio canonico, Milano 2003.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2015 Piotr Majer
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
