Concetto di responsabilità oggettiva nell’ordinamento canonico
DOI:
https://doi.org/10.15633/acan.2223Słowa kluczowe:
lex Aquila, dovere di vigilanza, atto senza colpa, danno, atto illegittimoAbstrakt
Il presente studio s’interrgoa sull’effettiva presenza dell’istituzione della responsabilità oggettiva all’interno dell’ordinamento canonico vigente. Si tratta, infatti, di imputare la responsabilità al soggetto non agente (per dolo o per colpa) col il quale, tuttavia, l’agente rimane in una specifica relazione d’indole giuridica. A questo scopo servirà l’analisi delle soluzioni legali presenti negli ordinamenti civili come civil law e common law. In base a si giunti risultati, l’Autore proporrà una plausibile ipotesi, aperta comunque ad accogliere diverse opinioni dottrinali, le critiche inclusi.Bibliografia
Giurisprudenza
Code civil, «Journal Officiel de la République française» 21.03.1804 con modifications.
Codice Civile, Regio Decreto 16.03.1942 n. 262, «Gazzetta Ufficiale» n. 79 del 4.04.1942 con modifiche.
Code civil suisse, https://www.admin.ch/opc/fr/classifiedcompilation/19070042/201701010000/210.pdf (19.06.2017).
Bürgerliches Gesetzbuch, http://www.gesetze-im-internet.de/bgb/index.html (19.06.2017).
Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, 21.01.1983, «Acta Apostolicae Sedis» 75 (1983), pars II, pp. 1–317.
Codex Iuris Canonici Pii X Pontificis Maximi iussu digetus, Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus, «Acta Apostolicae Sedis» 9 (1917-II), pp. 11–456.
Fonti
Apostolicum Rotæ Romanæ Tribunal, coram Many, decisio diei 5 Augustii 1913, «Sacræ Romanæ Rotæ decisiones seu sententiæ» 5 (1913), p. 520–547.
Apostolicum Rotæ Romanæ Tribunal, coram Grazioli, decisio n. XXXVII, «Sacræ Romanæ Rotæ decisiones seu sententiæ» 31 (1939), p. 340–360.
Pretura di Venezia, sentenza di 9 giugno 1994, «Quaderni di Diritto e Politica Ecclesiastica» 3 (1994), p. 781–782.
Supremum Signaturæ Apostolicæ Tribunal, coram Ratzinger, decretum diei 1 Iuniis 1985, Prot. N. 10977/79 CA, «Il diritto ecclesiastico» 96 (1995), p. 260–270.
Supremum Signaturæ Apostolicæ Tribunal, coram Cacciavillan, decisio diei 28 Iuniis 2003, Prot. N° 29531/98 CA, in: Ministerium iustitiae: Jurisprudence of the Supreme Tribunal of the Apostolic Signatura, ed. W. L. Daniel, Montréal 2011, p. 389–413.
Letteratura
Adnrés A., Le forme di vita consacrata. Commentario teologico-giuridico al Codice di diritto canonico, Roma 2008.
Alpa G., Bessone M., La responsabilità civile, Milano 2001.
d’Arienzo M., Il concetto giuridico di responsabilità. Rilevanza e funzione nel diritto canonico, Cosenza 2012.
d’Arienzo M., L’obbligo di riparazione del danno in diritto canonico. Percorsi di ricerca, Cosenza 2013.
Bacardí G.R., Pautas para una concepción canónica del resarcimiento de daños, «Fidelium Iura» 4 (1990), pp. 107–162.
Cannata C. A., Sul testo della Lex Aquilia e la sua portata originaria, in: La responsabilità civile da atto illecito nella prospettiva storico-comparatistica. Atti del Congresso Internazionale ARISTEC, Madrid 7–10 ottobre 1993, a cura di L. Vacca, Torino 1995, p. 29–45.
Castronovo C., Reponsabilità oggettiva: II) Disciplina privatistica – Diritto comparato e straniero», in: Digesto delle Discipline Privatistiche. Sezione Civile, a cura di G. Alessi, vol. 13, Torino 1995, p. 1–15.
Cazzetta G., Responsabilità aquiliana e frammentazione del diritto comune civilistico 1865–1914, Milano 1995.
Coccopalmerio F., De parœcia, Roma 1991.
de Franchis F., Strict liability, in: Dizionario giuridico inglese-italiano, a cura di F. de Franchis, Milano 1984, p. 1402.
Del Giudice V., Nozioni di diritto canonico, Milano 1970.
Díaz Moreno J. M., Remoción y traslado de párrocos, in: Diccionario general de Derecho Canónico, obra dirigida y coordinada por J. Otaduy, A. Viana, J. Sedano, vol. 6, Navarra 2012, p. 903–908.
D’Ostilio F., La responsabilità per atto illecito della Pubblica Amministrazione nel Diritto Canonico, Città del Vaticano 1966.
Foddai A. M., Sulle tracce della responsabilità. Idee e norme dell’agire responsabile, Torino 2005.
Ferrer Ortiz J., La responsabilidad civil de la diócesis por los actos de sus clérigos, «Ius Canonicum» 45 (2005), p. 557–608.
Forchielli P., Reponsabilità oggettiva: I) Disciplina privatistica, in: Digesto delle Discipline Privatistiche. Sezione Civile, a cura di G. Alessi, vol. 13, Torino 1995, p. 1–6.
Gherri P., Titoli di responsabilità dei Superiori generali degli IVC in ambito extracanonico, «Commentarium pro Religiosis» 95 (2014), p. 31–55.
Gherri P., Introduzione al diritto amministrativo canonico. Fondamenti, Milano 2015.
Grocholewski Z., Trasferimento e rimozione del parroco, in: AA.VV., La parrocchia, Città del Vaticano 1997, p. 199–247 (Studi Giuridici, 43).
Lang W., Struktura odpowiedzialności prawnej, «Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Prawo» 1968 z. 8 (31), p. 3–40.
Maiorca C., Responsabilità (teoria generale), in: Enciclopedia del diritto, a cura di D. Marchetti, G. Crisci e al., vol. 39, Milano 1986, p. 1004–1040.
Michowicz P., La dimissione facoltativa dall’Istituto religioso secondo il Codice di diritto canonico del 1983. Le problematiche nell’applicazione della procedura. Theses ad doctoratum in Utroque iure, Roma 2013.
Miras J., Canosa J., Baura E., Compendio di diritto amministrativo canonico, Roma 2007.
Naz R., Lefebvre C., Dommages-Intêrêts, in: Dictionnaire de droit canonique, sous la direction R. Naz, vol. 4, Paris 1949, coll. 1410–1414.
Pree H., Responsabilità giuridica dell’amministrazione ecclesiastica, in: La giustizia nell’attività amministrativa della Chiesa. Il contenzioso amministrativo, a cura di E. Baura, J. Canosa, Milano 2006, p. 59–97.
Pree H., Responsabilidad de la administración, in: Diccionario general de Derecho Canónico, obra dirigida y coordinada por J. Otaduy, A. Viana, J. Sedano, vol. 6, Navarra 2012, p. 983–991.
Ranaudo A., La responsabilità della pubblica amministrazione ecclesiastica, «Apollinaris» 54 (1981), p. 39–64.
Scognamiglio R., Responsabilità civile, in: Novissimo Digesto italiano, a cura di R. Sacco, vol. 15, Torino 1986, p. 628–657.
Viana A., L’incardinazione nelle circoscrizioni ecclesiastiche, in: L’istituto dell’incardinazione. Natura e prospettive, a cura di L. Navarro, Milano 2006, p. 125–162.
Zuanazzi I., De damnorum reparatione. La responsabilità dell’Amministrazione ecclesiale a riparare i danni, in: La Lex propria del S.T. della Segnatura Apostolica, a cura di P. A. Bonnet, C. Gullo, Città del Vaticano 2010, p. 281–314.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2017 Przemysław Michowicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
