Przyczynek do historii nauki i kultury polskiej, czyli o odnalezionych archiwaliach Józefa Rostafińskiego (1850-1928)

Autor

  • Krzysztof Duda Akademia Ignatianum w Krakowie

DOI:

https://doi.org/10.15633/fhc.2238

Słowa kluczowe:

Józef Rostafiński, Odezwa, Tadeusz Wilczyński, Zielnik Czarodziejski, Paweł Smolikowski CR, Jan Karłowicz, Józefa Morawska

Abstrakt

Józef Rostafiński w 1883 r. wystosował ankietę, zwaną Odezwą, której celem było zbadanie tradycji używania roślin wśród ludu żyjącego na terytorium trzech zaborów Pierwszej Rzeczpospolitej. Rostafiński chciał uzyskać dzięki temu materiał źródłowy dotyczący zwyczajów stosowania ziół w kuchni, obrzędach i  medycynie ludowej. Na podstawie uzyskanych danych wydawał publikacje naukowe. Archiwalne odpowiedzi na Odezwę Rostafińskiego w dużej części zostały zachowane w zbiorze Uniwersytetu Jagiellońskiego. Natomiast część uznawano za zaginioną. W 2014 r. zostały one odnalezione w dokumentach po prof. Tadeuszu Wilczyńskim ze Lwowa. W odnalezionych archiwaliach Rostafińskiego znajdują się odpowiedzi związane z Odezwą  oraz inne dokumenty np.: listy: ks. Pawła Smolikowskiego CR, Jana Karłowicza, które zostaną zasygnalizowane w artykule.

Bibliografia

W. Berbelicki, Aleksander Brückner (1856—1939), Warszawa 1989.

A. Birkenmajer, Estreicher Karol Teofil Józef (1827—1908), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 6, Kraków 1948.

A. Brückner, Die Slavischen Ansiedelung in der Altmark und in Magdeburgischen, Lipsk 1897.

G. Brzęk, Syreński (Syreniusz) Szymon (1541—1611), w: Słownik biologów polskich, red. S. Feliksiak, Warszawa 1987, s. 517.

H. Bukowiecki, Raciborski Marian (1863—1917), w: Słownik biologów polskich, red. S. Feliksiak, Warszawa 1987, s. 441—443.

H. Bukowiecki, Rostafiński Józef Tomasz (1850—1928), w: Słownik biologów polskich, red. S. Feliksiak, Warszawa 1987, s. 453—454.

A. Gordijewska, Prezentacja Katalogu polskich medalionów i medali we Lwowie, „Kurier Galicyjski" 2016 nr 4 (268), s. 12.

K. Grodziska-Ożóg, Cmentarz Rakowicki w Krakowie (1803—1939), Kraków 1987.

J. Karłowicz, Słownik wyrazów obcego a mniej jasnego pochodzenia, Kraków 1905.

P. Klepacki, Etnobotanika w Polsce i jej znaczenie, „Analecta — Studia i Materiały z Dziejów Nauki" 16 (2007) nr 1—2, s. 191—245.

W. Konopczyński, Korzon Tadeusz Sylwester (1839—1918), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 14, Wrocław—Warszawa—Kraków 1968—1969, s. 178—181.

P. Köhler, Ankieta Józefa Rostafińskiego z 1883 roku dotycząca ludoweg i użytkowania roślin w Polsce, „Analecta — Studia i Materiały z Dziejów Nauki" 2 (1993) nr 2, 4, s. 87—119.

P. Köhler, Rośliny święcone w ankiecie Józefa Rostafińskiego (1850—1928) z 1883 r., „Etnobiologia Polska" 6 (2016), s. 129—190.

„Laboratorium Kultury" 4 (2015), s. 129—190.

List Jana Karłowicza do Józefa Rostafińskiego, rkps, Drezno, 12 III 1887.

List Józefy Morawskiej do Józefa Rostafińskiego, rkps, Jurków, 23 VIII 1883.

List Pawła Smolikowskiego CR do Józefa Rostafińskiego, rkps, Lwów, 23 VIII 1883.

List Pawła Smolikowskiego CR do Józefa Rostafińskiego, rkps, Lwów, 7 IX 1883.

List Pawła Smolikowskiego CR do Józefa Rostafińskiego, rkps, Lwów, 7 III 1887.

J. Michalski, Linde Samuel Bogumił (1771—1847), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 17, Wrocław 1972.

J. Mrówczyński, http://www.biz.xcr.pl/files/Mrowczy-ski-Smolikowski- CR.pdf (7.03.2017).

W. Rukóyżo, Regulski Aleksander Tadeusz (1839—1884), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 30, Wrocław 1987, s. 739.

J. Rostafiński, Odezwa do nie botaników o zbieranie ludowych nazw roślin (wyd. IV), mps, Kraków IX. 1883.

J. Rostafiński, Polska z czasów przedhistorycznych pod względem fizyograficznym i gospodarskim, rzecz czytana na publicznem posiedzeniu Akademii umiejętności w d. 21 maja 1887 r., „Rocznik Zarządu Akademii Umiejętności" 8 (1887), s. 113—153.

J. Rostafiński, Spis treści, rkps, 13 I 1888.

J. Rostafiński, Zielnik czarodziejski. To jest zbiór przesądów o roślinach, Kraków 1893, Katowice 2016.

S. Syreński, Zielnik Herbarzem z ięzyka Łacinskiego zowią. To iest Opisanie własne imion, kształtu, przyrodzenia, skutkow, y mocy Zioł wszelakich Drzew, Krzewin y korzenia ich, Kwiatu, Owocow, SokowMiasg, Zywic y korzenia do potrawzaprawowania. Tak Trunkow, Syropow, Wodek, Likworzow, Konfitor, Win rozmaitych, Prochow, Soli z zioł czynioney; Maści, Plastrow. Przytym o Ziomach y Glinkach rożnych: o Kruscach Perłach y drogich Kamieniach. Tez o zwierzetach czworonogich, czołgających Ptastwie, Rybach y tych wszystkich rzeczach ktore od nich pochodzą od DIOSCORIDA z przydaniem y dostatecznym dokładem z wielu innich o tey materiey piszacych, z położeniem własnych figur dla snadnieyszego ich poznania a y używania ku zatrzymaniu zdrowia tak ludzkiego iako bydlecego y chorob przypadłych odpedzenia, z wielkiem uważaniem y rozsądkiem Polskiem iezykiem zebrany y na osmiero ksiąg rozłożony, Kraków 1613.

B. Tomiak , Michał Hórnik — duchowy orędownik polskości na Łużycach, „Nasze Historie" 1999 nr 4, s. 19 — 22.

Trzaski, Everta i Michalskiego Leksykon Ilustrowany, red. S. Lam, Kraków 1931.

S. Zamecki, Kazimierz Smoleński, „Przemysł Chemiczny" 75 (1996) nr 5, s. 189—190.

A. Zemanek, Koleje życia Józefa Rostafińskiego, w: Józef Rostafiński. Botanik i humanista, red. A. Zemanek, Kraków 2000, s. 19 — 106.

Pobrania

Opublikowane

2017-10-30

Numer

Tom 23 Nr 2 (2017)

Dział

Commentationes et dissertationes

Licencja

Prawa autorskie (c) 2017 Krzysztof Duda

Creative Commons License

Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.

Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.

Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:

  • utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
  • obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
  • włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
  • udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:

  • zostanie podany autor i tytuł utworu,
  • zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).