Znaczenie Morza Czarnego dla relacji turecko-sowieckich w latach 1939-1946
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.4197Słowa kluczowe:
Republic of Turkey, Soviet Union, Black Sea, Straits, Bosphorus and Dardanelles, Cold WarAbstrakt
Morze Czarne oraz cieśniny czarnomorskie podczas II wojny światowej i zaraz po jej zakończeniu miały istotny wpływ na kształtowanie się relacji turecko-sowieckich. Już na początku wojny Moskwa starała się wymusić na Ankarze rewizję traktatu z Montreux. Naciski sowieckie uzależnione były od sytuacji wojennej, powróciły, gdy Alianci zaczęli zyskiwać przewagę w konflikcie. W 1945 roku Turcja obawiając się braku poparcia w przypadku konfliktu ze Związkiem Radzieckim gotowa była na ustępstwa, w następnym roku Moskwa coraz śmielej zaczęła w swoich notach domagać się rewizji traktatu z Montreux w taki sposób, aby o Cieśninach decydowały państwa czarnomorskie, a na straży bezpieczeństwa Bosforu i Dardanele stały Turcja i Związek Radziecki. Ankarę mogło w tym okresie uratować tylko wsparcie zachodnie – a w dłuższym kontekście wybuch zimnej wojny.Bibliografia
Büyükelçilik Tarihi ve Önceki Büyükelçilerimiz [online:] http://moskova.be.mfa.gov.tr/Mission/MissionChiefHistory
Hür A., Çok Partili Dönem’in Öteki Tarihi. İnönü ve Bayar’lı Yıllar 1938-1960, İstanbul 2015, wyd. Profil Kitap
Kapuśniak T., Polityka czarnomorska Turcji, Lublin 2010, wyd. Instytut Europy Środkowo-Wschodniej
King C., Dzieje Morza Czarnego, Warszawa 2006, wyd. Czarne
Kinross J., The Ottoman Centuries. The Rise and Fall of the Turkish Empire, New York 2002, wyd. Perennial
Macfie A., The Turko-Soviet talks of September-October 1939: A Secret German Report, Balkan Studies, nr 2/1985, ss. 431-442
Olszowska K., The Intricacies of (Un)lasting Turkish-Russian Alliances, The Warsaw Institute Review nr 3(14)/2020, s. 78-85.
Smoleń K., Geostrategiczne położenie Turcji w XXI wieku, Lublin 2020, wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tamkin N., Britain, Turkey and the Soviet Union, 1940-45. Strategy, Diplomacy and Intelligence in the Eastern Mediterranean, London 2009, wyd. Palgrave Macmillan
Tanty M., Bosfor i Dardanele w polityce mocarstw, Warszawa 1982, Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Weisband E., Turkish Foreign Policy 1943-1945. Small State Diplomacy and Great Power Politics, Princeton 1973, wyd. Princeton University Press
Wituch T., Tureckie przemiany. Dzieje Turcji 1878-1923, Warszawa 1980, wyd. Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Wódka J., Polityka zagraniczna Turcji. Uwarunkowania wewnętrzne oraz podmioty decyzyjne, Warszawa 2012, wyd. TRIO
Zdulski K., Bariera bliskowschodnia. Turcja w polityce Wielkiej Brytanii w latach 1939-1942, Kraków-Łódź 2019, wyd. Ośrodek Myśli Politycznej
Zgórniaka M., Łaptos J., Solarz J. (red.), Wielka historia świata. Wielkie wojny w XX wieku 1914 - 1945, Kraków 2006, t. 11, wyd. Świat Książki
Zürcher E. J., Turcja. Od sułtanatu do współczesności, Kraków 2013, wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Olszowska Karolina Wanda
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
