W poszukiwaniu uzasadnień dla centralizacji władzy. Zarys problemu ewolucji myśli samorządowej w II Rzeczypospolitej

Jacek Wałdoch

doi:10.15633/fhc.3313

Authors

Jacek Wałdoch University of Gdańsk

DOI:

https://doi.org/10.15633/fhc.3313

Keywords:

local government, supervision, legal doctrine

Abstract

The issue of local government was an important subject of consideration for scientists and political activists in the interwar period. In their vision of independent Poland, local government played a special role and was understood as an element of regained freedom. There was an idea of a strong local government, which was to carry out tasks in the field of economy, culture and education. The idea of broad local government found its place even in the 1921 constitution. However, reality differed from idealistic assumptions, and political solutions were moving towards centralization. Initially, the pushed idea gave way to the concept of state local government, treating it as an element of general administration. This justified the use of radical legal solutions to take over the power in local administration. This solution was strongly opposed to by local governments and a dispute arose in the doctrine of law, which focused on the relationship between the state and the local government.

References

Bosiacki A., Od naturalizmu do etatyzmu. Doktryny samorządu terytorialnego Drugiej Rzeczypospolitej 1918-1939, Warszawa 2006;

Bosiacki A., Doktryny samorządu terytorialnego II Rzeczypospolitej, [w:] Na szlakach niepodległej. Polska myśl polityczna i prawna w latach 1918–1939, pod red. M. Marszała i M. Sadowskiego, Wrocław 2009;

Bosiacki A., Instytucjonalne próby reform administracji samorządu terytorialnego II Rzeczypospolitej, „Studia Iuridica” 2005, vol. XLIV, Miscellanea;

Bosiacki A., O koncepcjach samorządu terytorialnego w południowej Polsce z perspektywy historycznej, [w:] Wybory samorządowe w kontekście mediów i polityki, pod red. M. Magoskiej, Kraków 2008;

Gałędek M., Rola samorządu w strukturach państwa polskiego w świetle prac publikowanych na łamach „Gazety Administracji i Policji Państwowej” w latach 1922–1926, [w:] Samorząd w polskiej myśli politycznej XX wieku, pod red. G. Radomskiego, Toruń 2006;

Gałędek M., Ustrój administracji ogólnej na Wileńszczyźnie w okresie międzywojennym, Gdańsk 2013;

Jaworski W.L., Nauka prawa administracyjnego. Zagadnienia ogólne, Warszawa 1924;

Kühn K., Program prac naukowo-badawczych nad samorządem, Warszawa 1938;

Maciejewski T., Samorząd terytorialny II Rzeczypospolitej (1918–1939), [w:] Z problemów administracji. Administracja publiczna, red. naukowa T. Maciejewski, J. Gierszewski, Zeszyt Naukowy nr 2/1a/2010, Chojnice 2010;

Wójcicki M.M., System polityczno-prawny samorządu terytorialnego w II RP. Podstawy organizacyjno-prawne samorządów terytorialnych w Polsce i w mieście stołecznym Warszawie w latach 1918–1939. Studium polityczno-prawne, Katowice 2008;

Wójcik S., Samorząd terytorialny w Polsce w XX wieku: myśl samorządowa, historia i współczesność, Lublin 1999;

Zambrzuski K., Samorząd angielski jako ideowa podstawa samorządu polskiego, Warszawa 1934.

Archiwum Narodowe w Krakowie, Urząd Wojewódzki Krakowski, sygn. 29/206/160;

Czuma I., Stosunek samorządu do państwa, „Samorząd Miejski” 1925, t. V, z. 5;

Drwęski J., Samorząd a państwo, „Samorząd Miejski” 1921, Tom I, Maj–Grudzień;

Duch K., Z zagadnień Konstytucji, dotyczących samorządu terytorialnego w Polsce, Warszawa 1932;

Dziennik Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej, roczniki: 1919–1939;

Falewicz J., Postulaty samorządów, „Samorząd” 1923, nr 11;

Grochowski R., Sołtys we wsi, „Gmina i Wieś” 1923, nr 11;

Jaroszyński M., Echa liberalizmu samorządowego, „Samorząd” 1932, nr 13;

Jaroszyński M., Nadzór nad samorządem, [w:] Pamiętnik Zjazdu Przedstawicieli Sejmików Powiatowych w Warszawie w dniu 2-im i 3-im lutego 1925 r., Warszawa 1925;

Kroński A., Teoria samorządu terytorialnego, „Samorząd Terytorialny” 1932, z. 1 i 2;

Litauer S., Obecny stan nauki o prawach samorządu miejskiego., „Samorząd Miejski” 1918, nr 3;

Okólnik premiera o wyborach samorządowych, „Zielony Sztandar”, Warszawa, 18 IX 1938, nr 45;

Panejko J., Ustrój samorządu terytorialnego w Polsce, [w:] W.L. Jaworski, Projekt Konstytucji, Kraków 1928;

Panejko J., Z zagadnień nadzoru nad samorządem komunalnym w sprawach opieki społecznej., [w:] „Samorząd Terytorialny” 1931, z. 1 i 2;

Polityczna rola samorządu., „Gazeta Administracji i Policji Państwowej” 1929, nr 6;

Przeorski T., Organizacja gminy miejskiej według projektu rządowego, „Samorząd Miejski” 1924, nr 1;

Reforma ustroju samorządu, Przemówienie ministra spraw wewnętrznych p. Br. Pierackiego, wygłoszone na plenum Sejmu w dniu 22 stycznia 1932 roku., „Samorząd” 1932, nr 5;

Rządy komisarskie. [w:] „Samorząd Małopolski” 1929, z. 6–7;

Samorząd., „Samorząd” 1918, nr 1;

Sikora H., Władze państwowe wobec władz i urzędów gminnych, „Gmina i Wieś”, Warszawa, 24 II 1924, nr 4;

Strzelecki J., Zamiast wstępu. [w:] Samorząd miejski na terenie b. Królestwa Kongresowego. Ustrój.

Ordynacja wyborcza. Władze nadzorcze. Obowiązujące przepisy prawne., Warszawa 1927;

Wasiutyński B., Państwo a samorząd., [w:] Z zagadnień samorządu. Streszczenie wykładów dla działaczy samorządowych wygłoszonych w Biurze Pracy Społecznej w dniach 30, 31 stycznia i 1 lutego 1927 r., Warszawa 1927;

Zawadzki J., Przyszłość samorządu w Polsce, „Samorząd Miejski” 1918, Kwiecień.

In search of justifications for the centralization of power. Outline of the problem of the evolution of local government thought in the Second Polish Republic

Authors

DOI:

Keywords:

Abstract

References

Downloads

Published

Issue

Section

License

Similar Articles

Language

Information

Developed By