(...) the poor monastery here has been consumed by fire, impoverished, abandoned (...) - remarks on the oldest catalogue of priors of the Dominican Monastery in Oświęcim
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.3418Keywords:
Oświęcim, Dominicans, prosopographyAbstract
The aim of this essay was to present the catalogue of priors of the Dominican Monastery in Oświęcim. The subject of analysis was the oldest preserved catalogue of priors, kept in the collections of Dominican archive in Cracow – this particular catalogue was set down at the beginning of the 17th century. The other most important sources concerning the history of the Oświęcim Dominicans were also discussed, works that can be found in archives in Cracow, Wrocław, Lviv and Rome. Among the Oświęcim priors, one can find Father Mikołaj Ursinus, who was behind the plan to divide the Polish province into two. One can also find royal confessors, preachers at Wawel Cathedral, and figures who likewise served as prior of Cracow’s Dominican monastery. One of the priors was Father Leonard Niezabitowski, who, according to Dominican tradition, translated the Bible into Polish.
References
S. Barącz, Rys dziejów zakonu kaznodziejskiego w Polsce, vol. II, Lwów 1861.
E. Belcarzowa, Czy Leonard Niezabitowski był autorem przekładu Biblii Leopolity, “Polonica”, vols. XXII−XXIII (2003), pp. 401−409.
U. Borkowska, Królewscy spowiednicy, in: Ludzie, kościół, wierzenia. Studia z dziejów kultury i społeczeństwa Europy Środkowej (średniowiecze − wczesna epoka nowożytna), eds W. Iwańczak, S. K. Kuczyński, Warszawa 2001, pp. 173−194.
A. Borowik, Sztuka XIX i pierwszej połowy XX wieku, in: Oświęcim – miasto pogranicza, vol. I, eds B. Czwojdrak, K. Miroszewski, P. Węcowski, Warszawa 2018, pp. 339−358.
W. Bucichowski, Lista lektorów dominikańskich prowincji polskiej od erygowana prowincji (1225) do roku 1525, “Przegląd Tomistyczny”, vols VI−VII (1997), pp. 45−233.
T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka ziemi krakowskiej, Kraków 1982.
K. Dziwik, Katalog dokumentów pergaminowych Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, pt. I documents from the years 1113−1571, Wrocław−Warszawa−Kraków 1966.
M. Fic, Szkolnictwo oświęcimskie w latach 1772−1951, in: Oświęcim – miasto pogranicza, vol. I, eds B. Czwojdrak, K. Miroszewski, P. Węcowski, Warszawa 2018, pp. 364−385.
J. Fijałek, Dwaj dominikanie krakowscy: Jan Biskupiec i Jan Falkenberg. W pięćsetną rocznicę odwołania satyry antypolskiej Falkenberga w Rzymie 1424, in: Księga pamiątkowa ku czci Oswalda Balzera, vol. I, Lwów 1925, pp. 271−348.
P. P. Gach, Kasaty zakonów na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej i Śląska 1773−1914, Lublin 1984.
T. Gałuszka, Ekonomia w małej wspólnocie zakonnej. Dominikanie w Opatowcu w latach 1283−1526, in: Inter oeconomiam coelestem et terrenam. Mendykanci a zagadnienia ekonomiczne, eds W. Długokęcki, T. Gałuszka, R. Kubicki, A. Zajchowska, Kraków 2011, pp. 433−453.
T. Gałuszka, Szkolnictwo konwentualne i partykularne w strukturach polskiej prowincji dominikanów XIV stulecia. Nowe ujęcie w świetle nowych źródeł, “Roczniki Historyczne”, vol. 78 (2012), pp. 191−211.
H. Gapski, Profesi dominikańscy konwentu krakowskiego w latach 1509−1650 (Na podstawie księgi profesji), in: Studia nad historią dominikanów w Polsce 1222−1972, ed. Jerzy Kłoczowski, vol. I, Warszawa 1975, pp. 647−686.
J.N. Gątkowski, Rys dziejów księstwa oświęcimskiego i zatorskiego, Lwów 1867.
K. Jasiński K., Dominikańskie pochówki Piastów, in: Dominikanie w środkowej Europie w XIII−XV wieku. Aktywność duszpasterska i kultura intelektualna, eds J. Kłoczowski, J. A. Spież OP, Poznań 2002, pp. 219239.
K. Kaczmarek, Konwent dominikanów poznańskich w średniowieczu, “Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski”, vol. I (2003), pp. 35−54.
K. Kaczmarek, Studia nad historią dominikanów w Polsce. Stan i kierunki badań − głos w dyskusji, in: Dzieje dominikanów w Polsce XIII− XVIII wiek. Historiografia i warsztat badawczy historyka, eds H. Gapski, J. Kłoczowski, J. A. Spież, Lublin 2006, pp. 139−147.
P. Kielar, Klasztory dominikańskie na Śląsku w czasie reformacji, in: Studia nad historią dominikanów w Polsce 1222−1972, ed. J. Kłoczowski, vol. I, Warszawa 1975, pp. 553−586.
J. Kłoczowski, Dominikanie Polscy na Śląsku w XIII−XIV wieku, Lublin 1956.
Z. Latos, Troska Salezjanów o ośrodki kultu maryjnego w Polsce w latach 1898−1998, “Seminare”, vol. XIV (1998), pp. 147−169.
A. Markiewicz, “Wielki, zacny w szerokości, wesoły, pański, w jasności”. Kościół i klasztor Dominikanów św. Jacka w Warszawie w XVII wieku, in: Atria caeli. Epitafia i nagrobki w dominikańskim kościele św. Jacka w Warszawie, ed. A. Markiewicz, Kraków 2009, pp. 9−25.
Ł. Myszka, Dominikanie w Toruniu od XVI do XIX wieku. Katolicki zakon w protestanckim mieście, Kraków 2015.
A. Nowakowski, Dzieje ustroju i prawa księstw Oświęcimskiego i Zatorskiego, Białystok 1988.
E. Ozorowski, Litwanides (Andryanowic, Andrzejowicz, Litus, Litwinkowicz) Walerian Bartłomiej, in: Słownik polskich teologów katolickich, ed. E. Wyczawski, vol. II h-ł, Warszawa 1982, pp. 538−539.
E. Ozorowski, Olewiński (Udovius, Vidavius, z Widawy) Gabriel (zm. 1622), in: Słownik polskich teologów katolickich, ed. E. Wyczawski, vol. III M−R, Warszawa 1982, p. 245.
P. Pajor, Sztuka średniowieczna i nowożytna, in: Oświęcim – miasto pogranicza, vol. I, eds B. Czwojdrak, K. Miroszewski, P. Węcowski, Warszawa 2018, pp. 325−338.
H. Palkij, Rozwój miasta w czasach koronnych, in: Oświęcim – miasto pogranicza, vol. II, eds B. Czwojdrak, K. Miroszewski, P. Węcowski, Warszawa 2018, pp. 117−165.
J. Pietrzykowski, Duchowni Polscy − dobrodzieje salezjańscy z lat 1898−1938, “Seminare”, vol. XVIII (2002), pp. 605−625.
A. Pobóg-Lenartowicz, Stan i perspektywy badań nad dominikanami w Polsce (ze szczególnym uwzględnieniem Śląska), in: Dzieje dominikanów w Polsce XIII−XVIII wiek. Historiografia i warsztat badawczy historyka, eds H. Gapski, J. Kłoczowski, J. A. Spież, Lublin 2006, pp. 69−77.
K. R. Prokop, Księstwa oświęcimskie i zatorskie w historiografii (XV−XX w.), “Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Zeszyty Historyczne”, vol. IX (2006), pp. 15−47.
K. R. Prokop, Księstwo oświęcimskie i zatorskie wobec Korony Polskiej w latach 1438−1513. Dzieje polityczne, Kraków 2002.
O. M. Przybyłowicz, Archiwalia proweniencji zakonnej diecezji krakowskiej w Centralnym Państwowym Archiwum Historycznym Ukrainy we Lwowie, “Studia Źródłoznawcze”, vol. XLIX (2011), pp. 117−125.
J. Rajman, Kościoły średniowiecznego Oświęcimia (do końca XVI wieku), in: Oświęcim – miasto pogranicza, vol. II, eds B. Czwojdrak, K. Miroszewski, P. Węcowski, Warszawa 2018, pp. 343−391.
J. Rajman, Księstwo oświęcimskie. Zarys dziejów i postulaty badawcze, in: Osviecimensis. Kroniki zamkowe, 2013, pp. 4−88.
J. Rajman, Pogranicze śląsko-małopolskie w średniowieczu, Kraków 1998.
J. Rajman, Średniowieczne klasztory na Górnym Śląsku. Problem rekrutacji i zasięg społecznego oddziaływania, in: Klasztor w społeczeństwie średniowiecznym i nowożytnym, eds M. Derwich, A. Pobóg- Lenartowicz, Opole−Wrocław 1996, pp. 67−75.
M. Rechowicz, Wydział Teologiczny Akademii Krakowskiej w XVII i XVIII wieku, in: Dzieje teologii katolickiej w Polsce, vol. II Od Odrodzenia do Oświecenia, pt. II Teologia neoscholastyczna i jej rozwój w akademiach i szkołach zakonnych, ed. M. Rechowicz, Lublin 1975, pp. 9−31.
I. Rychlik, Księstwa oświęcimskie i zatorskie, Tarnów 1889.
D. Rychtel-Mantur, Topografia miasta, in: Oświęcim – miasto pogranicza, vol. II, eds B. Czwojdrak, K. Miroszewski, P. Węcowski, Warszawa 2018, pp. 165−177.
E. Skalinska-Dindorf, Kronika Oświęcimia. Dzieje Oświęcimia na tle dziejów ziemi oświęcimsko-zatorskiej do 1772 roku, Oświęcim 2007.
E. Skalinska-Dindorf, Oświęcim: zarys dziejów, Oświęcim 1990.
J. Sperka, Ziemia i księstwo oświęcimskie do połowy XV wieku, in: Oświęcim – miasto pogranicza, vol. I, eds B. Czwojdrak, K. Miroszewski, P. Węcowski, Warszawa 2018, pp. 54−108.
J. Stanek, Z dziejów ziemi oświęcimskiej, Kraków 1959.
P. Stanko, Dzieje klasztoru dominikańskiego św. Krzyża w Oświęcimiu do połowy XIV wieku, in: Święty Jacek Odrowąż i dominikanie na Śląsku, ed. A. Barciak, Katowice 2008, pp. 135−145.
P. Stanko, Prawa i przywileje szlachty oświęcimskiej i zatorskiej do 1564 roku, in: Historia vero testis temporum. Księga jubileuszowa poświęcona Profesorowi Krzysztofowi Baczkowskiemu w 70. rocznicę urodzin, eds J. Smołucha, A. Waśko, T. Graff, P. F. Nowakowski, Kraków 2008, pp. 511−525.
T. Stolarczyk, Analecta Dominiciana. Szkice z dziejów Zakonu Braci Kaznodziejów w Polsce Środkowej (XIII-XVIII wiek), Wieluń 2016.
J. Szablowski, Kościół podominikański i kaplica pw. św. Jacka, in: Katalog zabytków sztuki w Polsce, vol. I województwo krakowskie, ed. J. Szablowski, Warszawa 1953.
W. Szymborski, Bracia z ulicy Freta. Studia nad dominikanami warszawskimi w epoce nowożytnej, Kraków 2018.
R. Świętochowski, Leonard Niezabitowski tłumaczem Biblii Leopolity, “Ruch Biblijny i Liturgiczny”, vol. 14, no. 5 (1961), pp. 195−197, https:// doi.org/10.21906/rbl.2830.
R. Świętochowski, Litwanides (Litus, Litwinkowicz, Adryanowic, mylnie Andrzejowicz) Bartłomiej, imię zakonne Walerian (1574−1635), in: Polski Słownik Biograficzny, vol. XVII (1972), pp. 487−488.
R. Świętochowski, Niezabitowski (Niezabidowski, Nesabydowski, starogrodzki) Leonard (zm. 1583), dominikanin, in: Polski Słownik Biograficzny, vol. XXIII (1978), pp. 100−101.
R. Świętochowski, Olewiński Gabriel z Widawy (zm. 1622), in: Polski Słownik Biograficzny, vol. XXIII (1978), p. 787.
M. Trąba, Kościół katolicki i życie religijne miasta w XIX i XX wieku, in: Oświęcim – miasto pogranicza, vol. II, eds B. Czwojdrak, K. Miroszewski, P. Węcowski, Warszawa 2018, pp. 421−466.
J. Turek, Jan Biskupiec, prowincjał polskich dominikanów w latach 1411−1417, in: Ecclesia, regnum, fontes. Studia z dziejów średniowiecza, eds S. Gawlas, K. Gołąbek, M. A. Janicki, R. Michałowski, M. Piber- Zbieranowska, P. Węcowski, Warszawa 2014, pp. 87−95.
J. Turek, Podział polskiej prowincji dominikanów w czasach prowincjalatu Jana Biskupca w latach 1415−1417, “Przegląd Historyczny”, vol. CVI, no. 2 (2015), pp. 287−325.
J. Turek, Sigillum provincialatus cum Beata Maria Virgine. Studium pieczęci polskich prowincjałów dominikańskich z XIV i XV wieku, “Studia Źródłoznawcze”, vol. LIV (2016), pp. 59−84, http://dx.doi. org/10.12775/SZ.2016.06.
G. Wierzchowski, Dzieje klasztoru dominikanów w Sieradzu od lat 30. XIII wieku do 1864 roku, Sieradz 2012.
E. Wółkiewicz, Instytucje kościelne w Oświęcimiu w XVII i XVIII wieku, in: Oświęcim – miasto pogranicza, vol. II, eds B. Czwojdrak, K. Miroszewski, P. Węcowski, Warszawa 2018, pp. 391−420.
H. E. Wyczawski, Niezabitowski Leonard, in: Słownik polskich teologów katolickich, ed. E. Wyczawski, vol. III m-r, Warszawa 1982, p. 213.
K. Zawadzka, Biblioteki klasztorne Dominikanów na Śląsku (1239−1810), Wrocław 1999.
M. Zdanek, Kaplice i ołtarze dominikańskiego kościoła Świętej Trójcy w Krakowie do początku XVII w., in: Sztuka w kręgu krakowskich dominikanów, eds A. Markiewicz, M. Szyma, M. Walczak, Kraków 2013, pp. 109−125.
M. Zdanek, Szkoły i studia dominikanów krakowskich w średniowieczu, Warszawa 2005.
K. Zimnoch, Biblioteka dominikańska w Choroszczy w XVII wieku, in: Parafia rzymskokatolicka w Choroszczy 550 lat. Księga jubileuszowa, eds T. Kasabuła, A. Szot, Białystok 2009, pp. 135−149.
D. Żurek, Rozwój miasta do końca XVI wieku, in: Oświęcim – miasto pogranicza, vol. II, eds B. Czwojdrak, K. Miroszewski, P. Węcowski, Warszawa 2018, pp. 51−111.
Archivum Generale Ordinis Praedicatorum – photocopy in the collections of APPD XIII 86120 23/XIX.
Acta Capitulorum Provinciae Poloniae Ordinis Praedicatorum, vol. II: a. 1603–1700, ed. R. F. Madura, TS in the collection of the Library of the Dominican Fathers in Cracow.
A. Bzowski, Propago D. Hyacinthi Ļavmatvrgi Poloni, Venetia 1606.
Chronografia albo Dziejopis Żywiecki... Andrzeja Komonieckiego, ed. S. Grodziski, I. Dwornicka, Żywiec 1987.
T. Gałuszka, Fragmenty czternastowiecznych akt kapituł prowincjalnych dominikanów polskich w zbiorach Bayerische Staatsbibliothek w Monachium. Kapituła prowincjalna w Opatowcu w 1384 r., “Studia Źródłoznawcze”, vol. LI (2013), pp. 107−123.
S. Kuraś (ed.), Zbiór dokumentów Małopolskich, pt. I documents from the years 1257−1420, Wrocław−Warszawa−Kraków 1962.
S. Kuraś (ed.), Zbiór dokumentów małopolskich, pt. II documents from the years 1421−1441, Wrocław−Warszawa−Kraków 1963.
R. F. Madura (ed.), Acta Capitulorum Provinciae Poloniae Ordinis Praedicatorum, vol. I 1225−1600, OP, Roma 1972.
F. Nowowiejski, Phaenix decoris et ornamenti Provinciae Poloniae S. Ordinis Praedicatorum D. Hyacinthus Odrovansius redidivus..., Posnaniae 1752.
M. Siejkowski, Dni roczne świętych, błogosławionych, wielebnych y Pobożnych Sług Boskich, Zakonu Kaznodziejskiego.... zebrane, Kraków 1743.
M. Siejkowski, Świątnica Pańska to iest Kościół Boga w Troycy SS. iedynego z Klasztorem WW. OO. Dominikanów w Krakowie, znacznemi Swiętych Pańskich Relikwii, Kapicami, Ołtarzami, Obrazami y rożnemu Apparencyami przyozdobiona, Kraków 1743.
I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś (eds), Zbiór dokumentów Małopolskich, pt. IV documents from the years 1211−1400, Wrocław−Warszawa−Kraków 1969.
I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś (eds), Zbiór dokumentów Małopolskich, pt. V documents from the years 1401−1440, Wrocław−Warszawa−Kraków 1970.
I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś, H. Wajs (eds), Bullarium Poloniae, vol. IV 1417−1431, Romae−Lublini 1992.
J. Szujski (ed.), Dwie listy profesorów Teologii, Archiwum do dziejów literatury i oświaty w Polsce, vol. I (1878), pp. 85−94.
Downloads
Published
Issue
Section
License
The author declares that he or she has full copyright to the work, and such copyright it is not limited to the extent applicable to this declaration, that the article is an original work and that it does not infringe any third-party rights.
The author agrees to a free-of-charge, non-exclusive and non-restricted use of the work by Pontifical University of John Paul II in Krakow i.e.:
- to record and duplicate: make copies of the work by means of printing, reprography, magnetic or digital storage;
- to circulate the original or the copies of the work (disseminate, lend or lease the original or copies thereof, publicly display, screen or make the work publicly available so that everyone is able to access it at the time and in place they wish to do so);
- to include the work in a compilation;
- the Pontifical University of John Paul II in Krakow may grant sublicenses Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland
The Pontifical University of John Paul II in Krakow makes the work available on the Platform Periodicals belonging to the University, according to the licence Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland. Accordingly, the author authorises all interested parties to use the work on the following conditions:
- the author and the title of the work will be listed,
- the place of publication (name of the periodical and an Internet link to the originally published work),
- the work will be distributed in a non-commercial way,
- no derivative works will be created.
