Etyka bezstronności Petera Singera jako filozoficzna podstawa dla etycznego konsumeryzmu?
DOI:
https://doi.org/10.15633/lie.2557Słowa kluczowe:
etyka bezstronności, etyczny konsumeryzm, Peter Singer, ubóstwo, sweatshopAbstrakt
Praca bada, czy proponowany przez Petera Singera ideał bezstronności w kwestii wyborów etycznych nadaje się na filozoficzną podstawę dla etycznego konsumeryzmu. W pierwszej części przedstawiony zostaje pogląd Singera dotyczący odpowiedzialności moralnej za bierność wobec cierpienia innych ludzi. Filozof argumentuje, że podmiot jest w tym samym stopniu odpowiedzialny za nieudzielenie pomocy osobie znajdującej się tuż obok niego, co człowiekowi przebywającemu na drugim końcu świata. Druga część pracy przybliża ideę etycznego konsumeryzmu, postulującą dokonywanie wyborów rynkowych z uwzględnieniem etyki postępowania producenta towaru. Jako przykład nieetycznych praktyk dokonywanych przez część przedsiębiorców opisywany jest wyzysk pracowników w fabrykach określanych jako sweatshopy, mieszczących się najczęściej w krajach rozwijających się. Następnie, w kontekście praw konsumenta, ukazana zostaje faktyczna sytuacja kupującego na rynku oraz napotykane przez niego trudności, gdy stara się wspierać producentów, których postępowanie nie rodzi etycznych wątpliwości. Całość rozważań prowadzi do wniosku, że pogląd Singera o zrównaniu odpowiedzialności za bierność wobec cierpienia osób w bliskim otoczeniu podmiotu oraz oddalonych od niego nie może zostać zaakceptowany jako podstawa dla etycznego konsumeryzmu. Na etapie podejmowania decyzji konsumenckiej w praktyce niemożliwe okazuje się uzyskanie pełnej, zrozumiałej i prawdziwej informacji na temat towaru. Ponadto, aby osiągnąć zamierzony cel konieczne jest zmobilizowanie większej liczby osób oraz dotarcie z postulatami do adresatów, którzy są władni doprowadzić do ich urzeczywistnienia. Ostatecznie skutek również jest niepewny – w przeszłości miały miejsce bojkoty konsumenckie, które doprowadziły do pogorszenia sytuacji wyzyskiwanych pracowników.
Bibliografia
Biznes, etyka, odpowiedzialność, red. W. Gasparski, Warszawa 2013.
Główny Urząd Statystyczny, Wybrane zagadnienia rynku pracy (liczba osób z minimalnym wynagrodzeniem, samozatrudnieni, umowy zlecenia, o dzieło). Dane za 2016 rok, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/(30.08.2017).
Drapińska A., Etyka marketingu – czy marketing jest etyczny?, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Problemy Zarządzania, Finansów i Marketingu” 2 (2016) nr 41, s. 229–239.
Filek J., Etyka. Reinterpretacja, Kraków 2014.
Friedman M., Consumer Boycotts. Effecting Change through the Marketplace and the Media, New York 1999, s. 159–181.
von Hayek F. A., Konstytucja wolności, w: Odkrywając wolność. Przeciw zniewoleniu umysłów, red. L. Balcerowicz, Poznań 2012, s. 227–269.
Kalajtzidis J., Ethics of Social Consequences and Ethical Issues of Consumption, „Human Affairs” 2017 nr 27, s. 167–177.
Kant I., Uzasadnienie metafizyki moralności, Warszawa 2002.
Lewicka-Strzałecka A., Odpowiedzialność moralna w życiu gospodarczym, Warszawa 2006.
McNamara R. S., Nairobi speech, http://www.juerg-buergi.ch/resources/Archiv/Entwicklungspolitik-Archiv/Dokumente-zur-Entwicklungspolitik/McNamara_Nairobi_speech.pdf (30.08.2017).
Mill J. S., Utylitaryzm, w: J. S. Mill, Utylitaryzm; O wolności, Warszawa 2005, s. 3–87.
von Mises L., Mentalność antykapitalistyczna, tłum. J. M. Małek, Warszawa 2012.
European Union Agency for Fundamental Rights, Severe Labour Exploitation: Workers Moving within or into the European Union States’ Obligations and Victims’ Rights, http://fra.europa.eu/en/publication/2015/severe-labour-exploitation-workers-moving-within-or-european-union (30.08.2017).
World Bank, Causes of Poverty and a Framework for Action, https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/11856/9780195211290_ch02.pdf (30.08.2017).
World Bank, Poverty and shared prosperity 2016. Taking on inequality. Key Findings, https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/25078/210958KeyFindings.pdf (30.08.2017).
Clean Clothes Campaign, Country profile: Poland, https://cleanclothes.org/livingwage/europe/country-profiles/poland/view (30.08.2017).
Singer P., Etyka praktyczna, tłum. A. Sagan, Warszawa 2007.
Singer P., The Most Good You Can Do: How Effective Altruism Is Changing Ideas about Living Ethically, The Text Publishing Company, Melbourne 2016.
Sweatshop, English Oxford Living Dictionaries, https://en.oxforddictionaries.com/definition/sweatshop (30.08.2017).
Szutta N., Utylitaryzm wobec krytyki etyków cnót, „Diametros” 2017 nr 11, s. 40–60.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93 z późn. zm.).
http://www.worldbank.org/en/topic/poverty/overview#1 (30.08.2017).
http://www.ethicalconsumer.org/shoppingethically/whybuyethical.aspx (30.08.2017).
https://europa.eu/european-union/topics/consumers_pl (30.08.2017).
https://www.facebook.com/groups/1638940739682522/ (30.08.2017).
http://www.ethicalconsumer.org/ (30.08.2017).
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
W kwestii praw autorskich obowiązują następujące zasady:
1. Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
2. Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
3. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).