The problem of personalism in Karol Wojtyła’s debate with Max Scheler
DOI:
https://doi.org/10.15633/lie.61105Keywords:
ethics, Karol Wojtyła, Max Scheler, personalism, human person, objectivism, principle of realism, postmodernism, neuroethicsAbstract
The article shows that already in his habilitation dissertation on Max Scheler’s ethics Karol Wojtyła defended the consistent ethical personalism, distorted by the German phenomenologist. However, the pertinent tying of moral values to the supreme, supra-instrumental value of the human person, involved its subjectivization, as a result of which Scheler’s claims to ethical objectivism are unfounded. Besides, in a completely unfounded manner he considered spontaneous emotionality as the centre of the person, thereby losing the person’s causative agency towards moral values, i.e. the central role of the human reason and free will in moral life, thus negating man’s moral responsibility for his actions. This assessment of Scheler’s ethics has relevance for discernment in contemporary posthumanist ethics, which – following Scheler’s lead – attributes the guiding role in moral life to spontaneous emotions.
References
Anscombe G. E. M., Modern Moral Philosophy, “Philosophy” 32 (1958), p. 169–194.
Aquinatis S. Thomae, Summa theologiae, cura et studio P. Caramello, Torino 1963.
Aristotle, The Nicomachean Ethics, transl. F. H. Peters, London 1906.
Bauman Z., Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności, Toruń 1995.
Bauman Z., Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Warszawa 1994.
Bauman Z., Etyka ponowoczesna, transl. J. Bauman, J. Tokarska-Bakir, Warszawa 1996.
Bauman Z., Moralne obowiązki, etyczne zasady, “Etyka” 27 (1994), p. 9–28.
Biesaga T., Karola Wojtyły krytyka koncepcji osoby Maxa Schelera, “Logos i Ethos” 47 (2018) nr 1, p. 181–197.
Churchland P. S., Moralność mózgu, transl. M. Hohol, N. Marek, Kraków 2013.
Czachorowski M., Mitologizacja moralności w posthumanistycznej etyce, “Człowiek w Kulturze” 32 (2022) part 1, p. 89–117.
Czachorowski M., Osoba a natura. Ujęcie Karola Wojtyły, in: Wokół antropologii Karola Wojtyły, eds. A. Maryniarczyk, P. Sulenta, T. Duma, Lublin 2016, p. 307–352.
Czachorowski M., Ponowoczesność jako moralny rozwój?, in: Społeczno-humanistyczna wizja współczesnego świata, ed. H. Czakowska, Bydgoszcz 2020, p. 11–25.
Gilson E., The Unity of Philosophical Experience, New York 1950.
Harari Y. N., Homo Deus. A Brief History of Tomorrow, London 2017.
Hołub G., Od antropologii do etyki postmodernistycznej: w stronę autentyczności czy dowolności?, in: W labiryncie wychowania. Wyzwania edukacyjne w ujęciu interdyscyplinarnym, eds. B. Stańkowski, M. Szpringer, Kraków 2013, p. 29–44.
Ingarden R., Wykłady z etyki, Warszawa 1989.
Pietrzykowski T., Etyczne problemy prawa, Katowice 2005.
Rorty R., Etyka bez powszechnych powinności, “Etyka” (1998) nr 31, p. 9–25.
Rorty R., Etyka zasad a etyka wrażliwości, “Teksty Drugie” (2002) 1–2, p. 51–63.
Scheler M., Der Formalismus in der Ethik und die Materiale Wertethik. Neuer Versuch der der Grundlegung eines ethischen Personalismus, Halle 1921.
Styczeń T., ABC etyki, Lublin 1981.
Waldstein M., Three Kinds of Personalism: Kant, Scheler and John Paul II, “Forum Teologiczne” 10 (2009), p. 151–171.
Wierzbicki A. M., Osoba i moralność. Personalizm w etyce Karola Wojtyły i Tadeusza Stycznia, Lublin 2021.
Wojtyła K., Człowiek w polu odpowiedzialności, Lublin–Rzym 1991.
Wojtyła K., Miłość i odpowiedzialność, Lublin 1986.
Wojtyła K., Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maxa Schelera, Lublin 1959, reprinted in: K. Wojtyła, Zagadnienie podmiotu moralności, Lublin 1991, p. 11–128 (Człowiek i Moralność, 2).
Wojtyła K., Osoba i czyn, Kraków 1985.
Wojtyła K., Personalizm tomistyczny, in: K. Wojtyła. Aby Chrystus się nami posługiwał, Kraków 1979, p. 430–441.
Wojtyła K., Problem teorii moralności, ed. B. Bejze, Warszawa 1969, p. 217–249 (W Nurcie Zagadnień Posoborowych, 3).
Wojtyła K., System etyczny Maxa Schelera jako środek do opracowania etyki chrześcijańskiej, in: K. Wojtyła, Zagadnienie podmiotu moralności, Lublin 1991, p. 129–180 (Człowiek i Moralność, 2).
Woroniecki J., Katolicka etyka wychowawcza, t. 1–2, Lublin 1986.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain the copyright and full publishing rights without restrictions, and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).
