From experience to a method. The significance of Karol Wojtyła’s habilitation dissertation in the development of his concept of philosophical cognition of man
DOI:
https://doi.org/10.15633/lie.61108Słowa kluczowe:
Karol Wojtyła, Max Scheler, etyka chrześcijańska, doświadczenie wewnętrzne, metoda fenomenologicznaAbstrakt
Celem artykułu jest pokazanie znaczenia rozprawy habilitacyjnej Karola Wojtyły w rozwoju jego koncepcji filozoficznego poznania człowieka. Dokonana przez niego ocena przydatności systemu etycznego Schelera dla etyki chrześcijańskiej zajmuje miejsce pośrednie między postulatem uwzględnienia doświadczenia pierwszoosobowego w poznaniu w początkowej fazie uprawiania przez niego filozofii, a propozycją wykorzystania metody fenomenologicznej do analizy tego doświadczenia i przejścia od doświadczenia do systemu zawartego w „Osobie i czynie”. Wojtyła w swojej rozprawie habilitacyjnej poddał analizie kwestię doświadczenia wewnętrznego człowieka, podkreślając jego znaczenie dla etyki i antropologii. Właściwe ujęcie tego doświadczenia jest możliwe dzięki metodzie fenomenologicznej. Analiza systemu Schelera pozwoliła Wojtyle stwierdzić, że chociaż posłużenie się metodą fenomenologiczną jest konieczne w filozoficznym poznaniu, to zarazem nie jest wystarczające. Metoda ta nie ujmuje wszystkiego, co niesie ze sobą doświadczenie. Powinna być ona także odpowiednio stosowana, aby nie pomijać istotnych treści doświadczenia. Natomiast konkretny sposób zastosowania tej metody do filozoficznego poznania i łączenia tej metody z metodą metafizyczną pokazał w „Osobie i czynie”.
Bibliografia
Bednarski F. W., Wzbogacenie metaetyki tomistycznej w rozprawach kard. K. Wojtyły, “Roczniki Filozoficzne” 28 (1980) 2, p. 17–45.
Gałkowski J. W., The Place of Thomism in the Anthropology of K. Wojtyla, “Angelicum” 65 (1988) 2, p. 181–194.
Hołub G., Mazur P. S., The Experience of Human Being in the Thought of Karol Wojtyła, “Filosofija. Sociologija” 28 (2017) 1, p. 73–83.
Mazur P. S., The Principle Operari Sequitur Esse in Karol Wojtyła’s Study of Person and Act, “The Thomist” 86 (2022), p. 119–137.
Mazur P. S., Wojtyła and Krąpiec. Two Ways of Re-emperizing Thomistic Anthropology, “Roczniki Filozoficzne” 71 (2023) 1, p. 273–288.
Półtawski A., Filozoficzna droga Karola Wojtyły, “Kwartalnik Filozoficzny” 41 (2013) 1, p. 5–14.
Ślipko T., The Concept of Value in the Ethical Thought of Cardinal Karol Wojtyla, “Forum Philosophicum” 1 (2006), p. 7–28.
Wojtyła K., O humanizmie św. Jana od Krzyża, “Znak” 6 (1951) 1, p. 6–20; reprinted in: Ku jedności świata. Wybór artykułów z miesięcznika “Znak” w 60. rocznicę powstania pisma, ed. M. Bardel, Kraków 2006, p. 91–104.
Wojtyła K., Problem doświadczenia w etyce, “Roczniki Filozoficzne” 17 (1969) 2, p. 5–24.
Wojtyła K., Rozważania o istocie człowieka. Considerations on the Essence of Man, trans. J. Grondelski, Lublin–Roma 2016.
Wojtyła K., Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maksa Schelera, Lublin 1959.
Wojtyła K., “Person and Act” and Related Essays, trans. G. Ignatik, Washington, D.C. 2021.
Wojtyła K., Wykłady lubelskie, Lublin 2006.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
W kwestii praw autorskich obowiązują następujące zasady:
1. Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
2. Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
3. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
