An outline of the concept of duty in the ethics of Karol Wojtyła and Max Scheler
DOI:
https://doi.org/10.15633/lie.61107Słowa kluczowe:
etyka Kanta, personalizm Maritaina, przeżycie poznawczo-emocjonalne wartości, przykazanie miłościAbstrakt
Na podstawie analizy tekstu rozprawy habilitacyjnej Karola Wojtyły i zrekonstruowanej w niej koncepcji etyki Maksa Schelera przedstawia się rozumienie powinności u obu autorów oraz dyskutuje się potrzebę wprowadzenia powinności do systemu etyki. Fenomenologiczne podejście Schelera jest skupione na przeżyciu wartości moralnych, które legitymuje doskonalenie moralne i jednocześnie wyklucza powinność. Personalizm katolicki Wojtyły wymaga zaś urzeczywistnienia wartości w czynie, a więc przełożenia ich na powinność. Omawia się rodzaje przekazu powinności w postaci przykazań i rad ewangelicznych, które nie ograniczają wolności woli. Przybliża się argumenty Wojtyłowej krytyki systemu Schelera z pozycji etyki chrześcijańskiej, eksponujące moralność ludzkiego sprawstwa, w której kluczową rolę odgrywa uprzedmiotowienie wartości i udział w tym sumienia.
Bibliografia
Gilson É., Thomism. The Philosophy of Thomas Aquinas, transl. L. K. Shook, A. Maurer, Pontifical Institute of Mediaeval Studies, Toronto 2002.
Hobbes T., Leviathan, or the Matter, Form, & Power of a Common-Wealth Ecclesiastical and Civil, Clarendon Press, Oxford 1929.
Kant I., Groundwork for the Metaphysics of Morals, ed. and transl. A. W. Wood, Yale University Press, New Haven 2002.
Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych, ed. by A. Podsiad, Z. Więckowski, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1983.
Maritain J., Neuf leçons sur les notions premières de la philosophie morale, Les Editions Pierre Tequi, Paris 1951.
Scheler M., Der Formalismus in der Ethik und die materiale Wertethik. Neuer Versuch der Grundlegung eines ethischen Personalismus, Verlag von Hans Niemeyer, Halle 1921.
St. Thomas Aquinas, The Summa Theologica, transl. English Dominican Province, https://www.documentacatholicaomnia.eu (21.02.2023).
The New Lexicon Webster’s Encyclopedic Dictionary of the English Language, Lexicon Publications, New York 1991.
Wojtyła K., Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maxa Schelera, in: K. Wojtyła, Dzieła filozoficzne, t. 1, ed. J. Merecki, Instytut Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II, Kraków 2022.
Wojtyła K., “Person and Act” and Related Essays, transl. G. Ignatik, The Catholic University of America Press, Washington 2021.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
