Rok liturgiczny w nauczaniu papieża Piusa XII. W 75. rocznicę ogłoszenia encykliki o liturgii „Mediator Dei”
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.27108Słowa kluczowe:
encyklika Mediator Dei, rok liturgiczny, teologia roku liturgicznego, heortologia, Pius XIIAbstrakt
20 listopada 2022 roku minęło 75 lat od ukazania się encykliki o liturgii Mediator Dei Piusa XII (†1958). Jest ona pierwszym tej rangi dokumentem Kościoła w całości poświęconym zagadnieniom dotyczącym świętej liturgii i ruchu liturgicznego. Ze względu na doniosłą treść otrzymała miano „Magna Charta liturgistorum” (Wielkiej Karty liturgistów). W związku z jubileuszem, w artykule przypomniano zawarte w dokumencie nauczanie, zwracając uwagę na aktualność teologii roku liturgicznego. Pius XII, wytyczając kierunek współczesnej odnowy liturgicznej, swym autorytetem utorował drogę odnowionej po wiekach sakramentalnej wizji roku zbawienia, zgodnie z którą Kościół starożytny budował roczny krąg obchodów liturgicznych. Nie ma wątpliwości, że współczesna heortologia stanowi kontynuację i teologiczne rozwinięcie oraz pogłębienie koncepcji roku kościelnego przedstawionej w encyklice o liturgii Mediator Dei. Świadczą o tym oficjalne dokumenty Magisterium Kościoła, jak również najważniejsze publikacje z teologii roku liturgicznego, zarówno ukazujące się w Europie i w świecie, jak i w Polsce.
Bibliografia
Anàmnesis. Introduzione storico-teologica alla Liturgia, t. 6: L’anno liturgico: storia, teologia e celebrazione, a cura di A. Chupungco, Genova 1988.
Auf der Maur H., Le celebrazioni nel ritmo del tempo, t. 1: Feste del Signore nella settimana e nell’anno, Leumann 1990.
Augé M., L’anno liturgico. È Cristo stesso presente nella sua Chiesa, Città del Vaticano 2009
Augé M., Rok liturgiczny. To sam Chrystus, który trwa w swoim Kościele, tłum. K. Stopa, Kraków 2013.
Bergamini A., Chrystus świętem Kościoła. Rok liturgiczny. Historia, celebracja, teologia, duchowość, duszpasterstwo, tłum. K. Kubis, Kraków 2004.
Bergamini A., Cristo festa della Chiesa. Storia, teologia, spiritualità, pastorale dell’anno liturgico, Cinisello Balsamo 1991.
Bozzolo A., Mistero, simbolo e rito in Odo Casel. L’effettività sacramentale dela fede, Città del Vaticano 2003.
Brzeziński D., „Chrystus wczoraj i dziś, i na wieki”. Anamnetyczny wymiar roku liturgicznego, Toruń 2015.
Cavagnoli G., Lettura teologica dell’anno liturgico, „Credere oggi” 56 (1990) nr 2, s. 25–36.
Czerwik S., Medytacja nad encykliką „Mediator Dei” w 50 lat po jej ogłoszeniu (20 XI 1947), w: Liturgia Domus Carissima. Studium liturgiczne dedykowane ks. Bogusławowi Nadolskiemu w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin, red. A. Durak, Warszawa 1998, s. 324–351.
Czerwik S., Zbawcze misterium Chrystusa i misteria Jego życia obchodzone w cyklu roku liturgicznego, „Anamnesis” 28 (2001/2002) nr 1, s. 9–20.
Enchiridion documentorum instaurationis liturgicae, t. 1: 1963–1973, a cura di R. Kaczynski, Torino 1976, s. 1–27.
Franciszek, List apostolski o formacji liturgicznej ludu Bożego Desiderio desideravi, Poznań 2022.
Jan Paweł II, List apostolski o świętowaniu niedzieli Dies Domini, Poznań 1998.
Jougan A., Słownik kościelny łacińsko-polski, Poznań–Warszawa–Lublin 1958.
Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, List okólny o przygotowaniu i obchodzeniu Świąt Paschalnych „Paschalis sollemnitatis”, tłum. S. Czerwik, „Anamnesis” 26 (2001) nr 3, s. 9–27.
Konstytucja o liturgii świętej Sacrosanctum Concilium, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Deklaracje. Dekrety, tekst polski, nowe tłum., Poznań 2002, s. 48–78.
Koperek S., Aktualne postulaty encykliki „Mediator Dei”, w: Liturgia Domus Carissima. Studium liturgiczne dedykowane ks. Bogusławowi Nadolskiemu w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin, red. A. Durak, Warszawa 1998, s. 352–372.
Koperek S., Teologia roku liturgicznego według Prospera Guèranger, Kraków 1984.
Krzystek A., Generalna reforma liturgiczna papieża Piusa XII. Zamierzenia i realizacja, Szczecin 2000.
Kunzler M., Liturgia Kościoła, Poznań 1999.
Michalak J., Zarys liturgiki, Płock 1939.
Migut B., Rok liturgiczny aktualizacją Misterium Chrystusa, „Roczniki Liturgiczne” 1 (2009), s. 271–295.
Nadolski B., Liturgika, t. 2: Liturgia i czas, Poznań 1991.
Nadolski B., Wprowadzenie do liturgii, Kraków 2004.
Neunheuser B., Der Positive Sinn der Päpstlichen Grenzsetzung in der Enzyklika „Mediator Dei”, w: Vom christlichen Mysterium. Gesammelte Arbeiten zum Gedächtnis von Odo Casel OSB, Hrsg. A. Mayer, Düseldorf 1951, s. 344–362.
Neunheuser B., L’Année liturgique selon Dom Casel, „Le Questions liturgiques et paroissiales” 38 (1957), s. 286–298.
Neunheuser B., Mistero, w: Nuovo Dizionario di Liturgia, a cura di D. Sartore, A. M. Triacca, Cinisello Balsamo 1990, s. 863–883.
Nowak J., Rok liturgiczny ikoną ontyczności Kościoła, w: Introibo ad altare Dei. Księdzu Profesorowi Stefanowi Koperkowi CR z okazji 70-lecia urodzin i 40-lecia kapłaństwa, red. S. Szczepaniec, J. Superson, J. Mieczkowski, Kraków 2008, s. 373–376.
Pałęcki W. J., Encyklika papieża Piusa XII „Mediator Dei” a teologia misterium, „Roczniki Teologiczne” 55 (2008) z. 8, s. 187–215.
Pałęcki W. J., Rok liturgiczny Paschą Chrystusa. Misterium roku liturgicznego według Odo Casela (1886–1948), Sandomierz 2006.
Pius XII, Encyklika o liturgii Mediator Dei, tłum. i oprac. J. Wierusz-Kowalski, Kielce 1948.
Świerzawski W., Rok liturgiczny naszą drogą z Chrystusem. Duchowość eucharystyczna, Sandomierz 2004.
Wolicki M., Słowo o autorze, w: O. Casel, Chrześcijańskie misterium kultu, przekł. M. Wolicki, Kraków 2000, s. 13–52.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
