Elity rosyjskie wobec wydarzeń z maja 1926 r. w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.15633/sts.2902Słowa kluczowe:
przewrót majowy, Komunistyczna Partia Polski (KPP), Józef Piłsudski, Feliks DzierżyńskiAbstrakt
W ocenie i analizie wydarzeń z historii Polski bardzo często zapomina się o ich międzynarodowym kontekście. Podobnie przedstawia się sprawa przewrotu majowego. A zatem celem artykułu było zarysowanie punktu widzenia elit ZSRS na okres poprzedzający oraz następujący bezpośrednio po wydarzeniach z maja 1926 r. Dzięki analizie dokumentów z Rosyjskiego Archiwum Państwowego Historii Społeczno-Politycznej, zebranych i przetłumaczonych przez Instytut Pamięci Narodowej, możliwe było wykazanie, że najważniejsi politycy w Moskwie nie pozostali obojętni wobec przejęcia władzy przez Józefa Piłsudskiego, wręcz przeciwnie, przyjęli je z zaniepokojeniem. Możliwa zaś w pewnym momencie utrata wpływu na linię działań Komunistycznej Partii Polski spotkała się ze strachem, który spowodował zwiększenie agresji i nacisku na działaczy KPP, co z kolei doprowadziło do narzucenia polskim komunistom swojej linii ideologicznej.
Bibliografia
Źródła drukowane
Rossijskij Gosudarstwiennyj Archiw Socyalno-Politiczeskoj Istorii
RGASPI, f. 17, op. 162, d. 3, k. 74–75, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 130–131.
RGASPI, f. 17, op. 162, d. 3, k. 77–79, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 138–140.
RGASPI, f. 17, op. 162, d. 3, k. 83–84, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 141–142.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 106–115, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 177–184.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 121–125, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 185–189.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 126–130, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 196–200.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 18–19, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 169–170.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 185–193, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 248–257.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 2, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 87–88.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 20–21, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 132–134.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 22–23, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 135–137.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 233–236, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 82–86.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 3, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 89–90.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 31–39, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 73–80.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 4, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 112.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 43–48, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 104–110.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 49, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 111.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 50, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 101–103.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 52–53, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 113–115.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 54, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 116–117.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 56–56v, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 122–125.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 5–8, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 158–161.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 61–62, i n. za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 91–100.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 63–68, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 143–148.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 71–77, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 206–212.
RGASPI, f. 76, op. 2, d. 58, k. 9–17, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 162–168.
RGASPI, f. 76, op. 3, d. 364, k. 38, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 126.
RGASPI, f. 76, op. 3, d. 364, k. 38–41, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 127–129.
RGASPI, f. 76, op. 3, d. 364, k. 58, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 284.
RGASPI, f. 76, op. 3, d. 364, k. 64–69, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 274–283.
RGASPI, f. 76, op. 3, d. 364, k. 76, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 291.
RGASPI, f. 76, op. 3, d. 403, k. 16–19, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 302.
RGASPI, f. 76, op. 3, d. 403, k. 20–25, za: Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Warszawa 2009, s. 292–296.
Stalin J., Dzieła, t. 8, Warszawa 1950.
Źródła internetowe
Kuzak R., Niemcy o zamachu majowym 1926 roku. Co napisano w tajnym raporcie na temat polskiej wojny domowej?, wielkahistoria.pl/niemcy-o-zamachu-majowym-1926-roku-co-napisano-w-tajnym-raporcie-na-temat-polskiej-wojny-domowej [dostęp: 5 V 2022 r.].
Kuzak R., Zamach majowy oczami… niemieckich dyplomatów!, ciekawostkihistoryczne.pl/2012/07/10/zamach-majowy-oczami-niemieckich-dyplomatow [dostęp: 5 V 2022 r.].
[pg], Rosja sowiecka miała informacje o zamachu majowym z pierwszej ręki, polskieradio.pl/7/179/Artykul/849286,Rosja-sowiecka-miala-informacje-o-zamachu-majowym-z-pierwszej-reki [dostęp: 5 V 2022 r.].
Opracowania
Citino R.M., Niemcy bronią się przed Polską. Ewolucja taktyki Blitzkriegu 1918–1933, tłum. J. Tomczak, Warszawa 2012.
Czubiński A., Przewrót majowy 1926 roku, Warszawa 1989.
Musiał B., Przewrót majowy 1926 r. w oczach Kremla, w: Przewrót majowy 1926 roku w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Dokumenty 39, Warszawa 2009, s. 11–47.
Nałęcz T., Józef Piłsudski. Mity i rzeczywistość, Kielce 1997.
Przewrót majowy, red. A. Garlicki, Warszawa 1979.
Romeyko M., Przed i po maju, Warszawa 1967.
Szumski J., „Rewolucja bez żadnych rewolucyjnych konsekwencji?” – przewrót majowy widziany z polskiej perspektywy, w: Przewrót majowy 1926 roku w oczach Kremla, red. B. Musiał, J. Szumski, Dokumenty 39, Warszawa 2009, s. 48–72.
Witkowski C., Majowy zamach stanu. Wojskowy rokosz Piłsudskiego, Warszawa 2016.
Wołos M., O Piłsudskim, Dmowskim i zamachu majowym. Dyplomacja sowiecka wobec Polski o okresie kryzysu politycznego 1925–1926, Kraków 2013.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
