Filozofia kultury w ujęciu ks. Janusza Stanisława Pasierba
DOI:
https://doi.org/10.15633/tes.01303Słowa kluczowe:
Bóg, człowiek, kultura, filozofia kultury, natura, wertykalny wymiar kultury, horyzontalny wymiar kulturyAbstrakt
The article presents an outline of priest Janusz Stanisław Pasierb’s philosophy of culture. The basis of this philosophy is a very specific look at a human being. The thinker noticed that the essence of humanity lies in the spiritual sphere which is anchored in God. This fact determines, in his opinion, the meaning of creation and the status of a creator. Culture takes part in a salutary calling of a human being. It influences significantly on a shape of our mind, it changes and purifies it. Communing with works of culture helps to understand God and prepares for a meeting with Him. Culture is a form of a ration of human being to nature. The shape and specific of nature is a consequence of God’s acting, whereas culture is work of a human being. A human creates culture, but culture shapes a human. For this reason culture cannot be treated in an instrumental way. We cannot walk away from culture or give it up.
Bibliografia
Pasierb J.S., Butelka lejdejska, Pelplin 2003.
Pasierb J.S., Co z polską kulturą?, „Pielgrzym” 1990, nr 9, s. 6–7. Pasierb J.S., Czas otwarty, Pelplin 1992.
Pasierb J.S., Gałęzie i liście, Pelplin 2002.
Pasierb J.S., Jan Paweł II o kulturze, „Studia Theologica Varsaviensia” 1990, nr 1, s. 172–176.
Pasierb J.S., Katedra – symbol Europy, Pelplin 2004.
Pasierb J.S., Kategoria przestrzeni, Pelplin 2007.
Pasierb J.S., Każdy człowiek musi być twórcą, „Więź” 1991, nr 9, s. 8–19.
Pasierb J.S., Kultura, „Znaki Czasu” 1991, nr 24, s. 15–29.
Pasierb J.S., Miasto na górze, Pelplin 2000.
Pasierb J.S., Miejsce tradycji w kulturze, „Studia Pelplińskie” 1996, t. 25, s. 105–115.
Pasierb J.S., Na początku była kultura, wybór i oprac. M. Wilczek, wprowadzenie J. Szymik, Katowice 2013.
Pasierb J.S., Obrót rzeczy. Rok 1991, Pelplin 2002.
Pasierb J.S., Odpowiedzialność społeczna uniwersytetu, „Tygodnik Powszechny” 1962, nr 47, s. 4–5.
Pasierb J.S., Pionowy wymiar kultury, Kraków 1983.
Pasierb J.S., Po walce z aniołem, Warszawa 1996.
Pasierb J.S., Skrzyżowanie dróg, Pelplin 2002.
Pasierb J.S., Szkice o kulturze, Pelplin 1982.
Pasierb J.S., Sztuka ma zbawiać, nie bawić. Wywiad udzielony Kazimierzowi Szałacie, „Przegląd Katolicki” 1994, nr 4.
Pasierb J.S., W perspektywie kultury (2), „Pielgrzym” 1992, nr 15, s. 2–4.
Pasierb J.S., Współczesna sztuka religijna i kościelna w Polsce, Pelplin 1963.
Pasierb J.S., Zdejmowanie pieczęci, Pelplin 2006.
VII Dni Kultury Chrześcijańskiej – „jaką radością dla Boga może być człowiek” (Janusz St. Pasierb). Materiały z obchodów uroczystości 15. rocznicy śmierci Księdza Profesora Janusza Pasierba zorganizowanej przez Zespół Szkół Katolickich im. ks. Jana Długosza we Włocławku pod patronatem Jego Ekscelencji Księdza Biskupa Wiesława Alojzego Meringa, J. Kędzierski (red.), Włocławek 2009.
Ankieta o obrazie Chrystusa, „Znak” 1998, nr 50, z. 10, s. 21–41.
Bartnik C., Teologia kultury, Lublin 1999.
Bednarski F.W., Teologia kultury, Kraków 2000.
Boruta T., U źródła łaski, „Tygodnik Powszechny. Kontrapunkt” 1999, nr 3/4, s. III–VI.
Brzozowski J., „Pan Cogito” Zbigniewa Herberta, Warszawa 1991.
Chenu M.-D., Teologia materii: cywilizacja techniczna i duchowość chrześcijańska, tłum. O. Scherer, Paryż 1969.
Czeppe Z., Flis J., Mochnacki R., Geografia fizyczna świata, Warszawa 1966.
Czuba K., Idea Europy kultur w nauczaniu Jana Pawła II, Warszawa 2003.
Człowiek – wartość – sens. Studia z psychologii egzystencji. Logoteoria i nooteoria, logoterapia i nooterapia, K. Popielski (red.), Lublin 1996.
Człowiek wobec wartości w filozofii Henryka Elzenberga, A. Lorczyk (red.), Warszawa 1998.
Dialog i spór. Zbigniew Herbert a inni poeci i eseiści. Materiały z Warsztatów Herbertowskich w Oborach (wiosna 2006), J.M. Ruszar (red.), Lublin 2006.
Elzenberg H., Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu, Warszawa 1963.
Elzenberg H., Z filozofii kultury, wybór i oprac. M. Woroniecki, Kraków 1991.
Elzenberg H., Z historii kultury, wybór i oprac. M. Woroniecki, Kraków 1995.
Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Pojęcia i problemy wiedzy o kulturze, A. Kłoskowska (red.), Wrocław 1991.
Evdokimov P., Poznanie Boga w Kościele wschodnim. Patrystyka, liturgia, ikonografia, tłum. A. Liduchowska, Kraków 1996.
Ewangelia odrzuconego. Szkice w 90. rocznicę urodzin Tadeusza Różewicza, J.M. Ruszar (red.), Warszawa 2011.
Ferfoglia S., Jana Pawła II filozofia kultury i wychowania, Kraków 2007.
Ferrari S., Van Eyck, tłum. A. Leoncewicz, Warszawa 2006.
Gieysztor A., Zapisał wyrazicie naszą pamięć o sobie [w:] Wspomnienia o ks. Januszu St. Pasierbie, M. Wilczek (red.), Pelplin 1996, s. 82–83.
Gleń A., Późna twórczość Mirona Białoszewskiego wobec języka i wyobrażeń chrześcijańskich, „Studia i Szkice Slawistyczne” 2006, t. 7, s. 139–151.
Gleń A., Wobec pustego nieba. O braku sacrum w późnej twórczości Mirona Białoszewskiego, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 2003, nr 4, s. 219–237.
Górka K., Poskrobko B., Radecki W., Ochrona środowiska. Problemy ekonomiczne, społeczne i prawne, Warszawa 2001.
Green P., Aleksander Wielki, tłum. A. Konarek, Warszawa 1978.
Gromowski G., Odpowiedzialność wiernych świeckich za kulturę w nauczaniu Jana Pawła II, Pelplin 2010.
Grynberg H., Szkoła opowiadania [w:] J. Anderman i in., Lekcja pisania, Czarne 1998, s. 84–121.
Herbert. Poetyka, wartości i konteksty, E. Czaplejewicz, W. Sadowski (red.), Warszawa 2002.
Herbert Z., Barbarzyńca w ogrodzie, Wrocław 1999.
Herbert Z., Poezje, Warszawa 1998.
Herbert Z., Węzeł gordyjski oraz inne pisma rozproszone 1948–1998, zebrał, oprac. i notami opatrzył P. Kądziela, Warszawa 2001.
Ide P., Chrystus daje wszystko. Teologia miłości Benedykta XVI, tłum. W. Szymona, Kraków 2011.
Interpretacje i metodologie. Studia z dydaktyki literatury polskiej, A. Opacka (red.), Katowice 1997.
Jaeger W., Wczesne chrześcijaństwo i grecka paideia, tłum. K. Bielawski, Bydgoszcz 2002.
Jan Paweł II – człowiek kultury, K. Flader, W. Kawecki (red.), Kraków 2008.
Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci, Kraków 2005.
Jan Paweł II, Wiara i kultura. Dokumenty, przemówienia, homilie, Rzym 1986.
Janusz St. Pasierb – poeta, B. Kuczera-Chachulska, M. Łukaszuk, M. Prussak (red.), Warszawa 2003.
Jastrun M., Mit śródziemnomorski, Warszawa 1962.
Kaliszewski A., Zbigniew Herbert. Portret krytyczny autora, analiza wybranych wierszy, bibliografia, Kraków 1993.
Kaliszewski W., Przesłuchiwanie taśmy, „Powściągliwość i Praca” 1986, nr 5, s. 7–12. Kluckhohn C., Kroeber A., Culture. A Critical Review of Concepts and Definitions, New York 1963.
Koncepcje integracji w Europie w XX i XXI wieku, t. 1, Myśl polityczna, H. Stys (red.), Toruń 2008.
Koprowski P., Dialog Kościoła rzymskokatolickiego z kulturą. Kilka myśli ks. Janusza Pasierba, „Język – Szkoła – Religia” 2012, R. 7, nr 2, s. 7–27.
Korzeniak W., Wychowawcza funkcja kultury według ks. Janusza Pasierba, Pelplin 2009.
Kozioł E., Księdza Pasierba pośmiertne opus, „Gość Niedzielny” 1994, nr 8, s. 6–7. Krąpiec M.A., Człowiek w kulturze, Rzym–Warszawa 1990.
Ksiądz Janusz St. Pasierb. Kapłan, poeta, człowiek nauki. Materiały z sesji w pierwszą rocznicę śmierci (Pelplin – Wyższe Seminarium Duchowne, 15 grudnia 1994 rok), Pelplin 1995.
Ksiądz Janusz Stanisław Pasierb. Kapłan – poeta – humanista. Materiały z sesji zorganizowanej w dziesiątą rocznicę śmierci, Pelplin, 13 grudnia 2003, Pelplin 2004.
Kudyba W., Rana, która przyzywa Boga. O twórczości poetyckiej Janusza St. Pasierba, Lublin 2006.
Kultura chrześcijańska, J. Łukomski (red.), Kielce 2004.
Kwintus Kurcjusz Rufus, Historia Aleksandra Wielkiego, tłum. zespołowe pod red. L. Winniczuk, Warszawa 1976.
Łukasiewicz J., Herbert, Wrocław 2001.
Majchrowski Z., Różewicz, Wrocław 2002.
Marcel G., Homo viator. Wstęp do metafizyki nadziei, tłum. P. Lubicz, Warszawa 1984.
Mianowska A., Czym jest optymizm przemijania?, „Za i Przeciw” 1986, nr 10, s. 3–9.
Międzywojenna poezja polsko-żydowska. Antologia, oprac. i wstęp E. Prokop-Janiec, Kraków 1996.
Mocarska-Tycowa Z., O śmierci w poezji ks. Janusza S. Pasierba, „Roczniki Humanistyczne” 1998, z. 1, s. 12–25.
Nastulanka K., Sami o sobie. Rozmowy z pisarzami i uczonymi, Warszawa 1975.
Nowosielski K., Ksiądz i znaki kultury, „Nowe Książki” 1997, nr 5, s. 7–14.
Nawotka K., Aleksander Wielki, Wrocław 2007.
O literaturze Kociewia. Biesiady literackie, Czarna Woda 1993–2000, T. Linkner (red.), Tczew 2003.
Olędzka-Frybesowa A., Przestrzeń sztuki i przestrzeń człowieka, „Więź” 1978, nr 9, s. 108–111.
Panas W., Pismo i rana. Szkice o problematyce żydowskiej w literaturze polskiej, Lublin 1996.
Patrzeć aż do zawrotu głowy. Zbigniew Herbert wobec europejskiego dziedzictwa (szkice i album), J.M. Ruszar (red.), Kraków 2013.
Pieper J., O miłości, nadziei i wierze, tłum. I. Gano, K. Michalski, Poznań 2000.
Plutarch z Cheronei, Żywoty sławnych mężów, tłum. M. Brożek, Wrocław 1976.
Pomorskie drogi ks. Janusza Pasierba, B. Wiśniewski (red.), Pelplin 1994. Poupard P., Ten papież jest darem od Boga, tłum. E. Król-Cebulska, Katowice 2002.
Puyo J., Życie dla prawdy. Rozmowy z ojcem Congarem, tłum. A. Paygert, Warszawa 1982.
Ratzinger J., Bóg i świat, wiara i życie w dzisiejszych czasach, tłum. G. Sowiński, Kraków 2001.
Reszczyk A., Natura – człowiek – kultura w twórczości ks. Janusza St. Pasierba, „Świat Tekstów. Rocznik Słupski” 2011, nr 9, s. 179–192.
Rodziński A., Osoba, moralność, kultura, Lublin 1989.
Rozumieć Rosję. Tropy, M. Figura, G. Kotlarski (red.), Poznań 1997.
Runciman S., Manicheizm średniowieczny, tłum. J. Prokopiuk, B. Zborski, Katowice 2006.
Sobczak P., Koncepcja nadziei w ujęciu filozoficznym św. Tomasza z Akwinu i Józefa Tischnera, Tarnów 2005.
Sochoń J., Janusz Stanisław Pasierb, „Nowe Książki” 1994, nr 8, s. 5–11.
Solomon N., Judaizm, tłum. J. Mytkowska, Warszawa 1997.
Szymik J., Teologia w krainie pepsi-coli. Od teologii-nauki do teologii-mądrości, Warszawa 1999.
Szymik J., W światłach Wcielenia. Chrystologia kultury, Katowice–Ząbki 2004.
Tischner J., Żakowski J., Tischner czyta Katechizm, Kraków 1996.
Tuszyńska L., Edukacja ekologiczna dla nauczycieli i studentów, Warszawa 2006.
Tygodnie kultury chrześcijańskiej w Warszawie 1975–1985, Warszawa 1985.
Unterman A., Encyklopedia tradycji i legend żydowskich, tłum. O. Zienkiewicz, Warszawa 1994.
W kierunku człowieka. Dzieło zbiorowe, B. Bejze (red.), Warszawa 1972.
W kraju i na wychodźstwie. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Sławomirowi Kalembce w sześćdziesięciopięciolecie urodzin, Z. Karpus, N. Kasparek, L. Kuk, J. Sobczak (red.), Toruń–Olsztyn 2001.
Wojciechowski P., Poezja przekraczająca horyzont, „Przegląd Katolicki” 1993, nr 26, s. 16.
Worbs M., Człowiek w misterium liturgii. Antropologiczny wymiar liturgii w ujęciu Romana Guardiniego, Opole 2007.
Wstępujący na wzgórze. Wspomnienia o ks. Januszu St. Pasierbie, M. Wilczek (red.), Pelplin 1996.
Zubelewicz J., Elzenbergowskie ujęcie procesu tworzenia kultury, „Kultura i Społeczeństwo” 1986, t. 30, nr 1, s. 34–48.
Życie kulturalne i religijność w czasach Stanisława Augusta Poniatowskiego, M.M. Drozdowski (red.), Warszawa 1991.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2017 Piotr Koprowski
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
