История Лунинецкого местного самоуправления. 1842–1939 гг. – часть 3
DOI:
https://doi.org/10.15633/tes.07303Słowa kluczowe:
samorząd terytorialny, rejon łuniniecki obwodu brzeskiego, Białoruś, powiat łuniniecki województwa poleskiego, obwód miński Imperium Rosyjskiego, obwód piński, II Rzeczpospolita, reformy samorządoweAbstrakt
A local government is an association of persons of public law, based on community of interests of residents of a territory determined as units of the administrative and territorial division. It is regulated and administered by organs chosen by residents on their own territory, under control of suitable government organs within the framework of authorizations determined in state law. It acts in its own name, on its own territory and on its own responsibility. It possesses assets and budget, earnings and expenses. The author of the elaboration set the task of examining of the formation and functioning of local government structures on the example of one region and the city of today’s Belarus – Łuniniec. In compliance with the announcement from the previous number of our periodical, we give the third of history of the local government of Łuniniec province in (1842–1939) to your hands. This part presents legal bases in the basis of which functioned the local government functioned in 1927–1932, history of the local government in 1926–1933, and the bill from 23 June, 1933 concerning the issue of the partial change of structure of the local government and its influence on the activity of Łuniniec municipal organs.Bibliografia
Европейская хартия местного самоуправления, Совет Европы, https://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/ rms/090000168007a105.
Общее положение о крестьянах, Свод законов Российской империи. [неофиц. изд.], Санкт-Петербург 1912, Т. IX, с. 1–82.
Положение 19 февраля 1861 года о крестьянах, вышедших из крепостной зависимости. М., 1916. VI, 410 с., Президентская библиотека РФ им. Б. Ельцина, https://www.prlib.ru/section/683910.
Полное собрание законов Российской империи, Т. 36, Отделение 1-е. 1861, От № 36490-37190, Президентская библиотека РФ им. Б. Ельцина, https://www.prlib.ru/section/683910.
Dekret z dnia 5 grudnia 1918 r. «O tymczasowej ordynacji wyborczej do Sejmików Powiatowych» (Dz. Pr. P.P. Nr 19, poz. 51).
Dekret z dnia 6 grudnia 1918 r. «O utworzeniu Rad Gminnych na obszarze b. Królestwa Kongresowego» (Dz. Pr. P.P. nr 18, poz. 48). Dekret z dnia 4 lutego 1919 r. «O samorządzie miejskim» (Dz. Pr. P.P. 1918, nr 13, poz. 140).
Dekret z dnia 4 lutego 1919 r. «O Tymczasowej Ordynacji Powiatowej dla obszarów Polski byłego zaboru rosyjskiego» (Dz. Pr. P.P. nr 13, poz. 141).
Dziennik Praw Państwa Polskiego 1919, nr 65, poz. 395.
Dziennik Urzędowy Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich 1919, nr 7, 12, 21, 26.
Dziennik Urzędowy Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich 1920, nr 28, poz. 656.
Dziennik Urzędowy Województwa Poleskiego 1921, nr 1, 3.
Dziennik Urzędowy Województwa Poleskiego 1922.
Dziennik Urzędowy Województwa Poleskiego 1923, nr 6, 7.
Dziennik Urzędowy Województwa Poleskiego 1925, nr 1.
Dziennik Urzędowy Województwa Poleskiego 1926, nr 15.
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1919, nr 72, poz. 426; nr 90, poz. 489, 490.
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1920, nr 115, poz. 91, 760.
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1925, nr 17, poz. 117.
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1926, nr 6, poz. 29.
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1928, nr 11, poz. 86 (Rozporządzenia Prezydenta RP «O organizacji […] administracji państwowej…»).
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1928, nr 46, poz. 452, 453.
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1929, nr 24, poz. 252.
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1930, nr 50, poz. 426; nr 55,poz. 464.
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1931, nr 66. poz. 546.
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1933, nr 35, poz. 294 (Ustawa «O częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego»); nr 83, poz. 608.
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1934, nr 2, poz. 6; nr 13, poz. 108; nr 18, poz. 144; nr 71, poz. 688; nr 80, poz. 743.
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1935, nr 38, poz. 264.
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1936, nr 80, poz. 555; nr 81, poz. 558.
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1937, nr 9, poz. 70.
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1938, nr 63, poz. 480, 481.
Poleski Dziennik Wojewódzki 1930, nr 4, 17, 294.
Poleski Dziennik Wojewódzki 1933, nr 12.
Ustawa z dnia 4 lutego 1921 r. «O unormowaniu stanu prawno-politycznego na ziemiach, przyłączonych do obszaru Rzeczypospolitej na podstawie umowy o preliminaryjnym pokoju i rozejmie, podpisanej w Rydze dnia 12 października 1920 r.» (Dz. U. 1921, nr 16, poz. 93).
Ustawa z dnia 17 marca 1921 r., Konstytucja RP (Dz. U. 1921, nr 44, poz. 267).
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1935 roku, Konstytucja RP (Dz. U. 1935, nr 30, poz. 227 ze zm.).
Национальный исторический архив Беларуси, Фонд 526, Пинская уездная управа по делам земских обществ (1905–1911).
Национальный исторический архив Беларуси, Фонд 617, Пинская уездный съезд земских начальников (1865 мировых посредников – 1911).
Национальный исторический архив Беларуси, Фонд 723, Пинская уездная земская управа (1904–1911).
Национальный исторический архив Беларуси, Фонд 900, Земский начальник 3-го участка Пинского уезда (с 1903 – Лунинец).
Национальный исторический архив Беларуси, Фонд 902, Пинский уездный предводитель дворянства (1823–1913).
Национальный исторический архив Беларуси, Фонд 1045, Кожан-Городецкая волостная управа Пинского уезда.
Национальный исторический архив Беларуси, Фонд 1232, Мировой посредник 2-го участка Пинского уезда.
Государственный архив Брестской области (Республика Беларусь), Фонд 1, оп. 1, Циркуляры Министерства внутренних дел Польши.
Государственный архив Брестской области (Республика Беларусь), Фонд 1, оп. 1, д. 952, Цыркуляры Палескага ваяводскага ўпраўлення і палажэнні аб арганізацыі дзейнасці павятовых старостваў, магістратаў; інструкцыя аб рабоце солтысаў і наменклатура спраў магістратаў.
Государственный архив Брестской области (Республика Беларусь), Фонд 1, оп. 1, д. 982, Указания МВД об устранении недостатков в работе органов самоуправления Полесского воеводства январь–июль 1925 г.
Государственный архив Брестской области (Республика Беларусь), Фонд 1, оп. 3, д. 31, Переписка с МВД о правилах принятия присяги солтысами и заместителями солтысов 16.07.1930 г.
Государственный архив Брестской области (Республика Беларусь), Фонд 2, оп. 1, д. 2131, Дело о проведении выборов в Сейм, Сенат и органы местного управления.
Государственный архив Брестской области (Республика Беларусь), Фонд 2, оп. 1, Циркуляры МВД и Полесского воеводского управления.
Государственный архив Брестской области (Республика Беларусь), Фонд 2, оп. 1, д. 2484, Отчет о деятельности государственной администрации за 1918–1938 гг.
Государственный архив Брестской области (Республика Беларусь), Фонд 2002, Лунинецкое поветовое староство Полесского воеводства.
Государственный архив Брестской области (Республика Беларусь), Фонд 2014, Гминные правления Лунинецкого повета.
Государственный архив Брестской области (Республика Беларусь), Фонд 2026, Лунинецкая поветовая комендатура государственной полиции.
Государственный архив Брестской области (Республика Беларусь), Фонд 2318, Лунинецкое городское управление (магистрат).
Государственный архив Брестской области (Республика Беларусь), Фонд 2495, Поветовый отдел Лунинецкой поветовой рады (сеймика).
Государственный архив Брестской области (Республика Беларусь), Фонд 2745, Ленинское гминное правление Лунинецкого повета.
Государственный архив Брестской области (Республика Беларусь), Фонд 2746, Лахвенское гминное правление Лунинецкого повета.
Archiwum Akt Nowych (Warszawa), sygn. 2/16/0/1-…, Urząd Wojewódzki Poleski.
Archiwum Akt Nowych (Warszawa), sygn. 2/20/8/0/1-80, Sprawozdania miesięczne Urzędu Wojewódzkiego w Brześciu nad Bugiem.
Archiwum Akt Nowych (Warszawa), sygn. 2/63/0/-/571, Łuniniec. Protokół komisji rewizyjnej.
Archiwum Akt Nowych (Warszawa), sygn. 2/63/0/-/569, Protokoły posiedzeń Sejmiku Powiatowego Łuninieckiego 1929–1932.
Archiwum Akt Nowych (Warszawa), sygn. 2/63/0/-/570, Protokoły posiedzeń Wydziału Powiatowego Sejmiku Łuninieckiego z lat 1932–33, 1935.
Archiwum Akt Nowych (Warszawa), sygn. 2/63/0/-/572, Budżety Łuninieckiego Powiatowego Związku komunalnego samorządowego. 1929–31, 1932–36.
Archiwum Akt Nowych (Warszawa), sygn. 2/9/0/1.1/I 235, Zmiana granic gmin.
Archiwum Akt Nowych (Warszawa), sygn. 2/9/0/1.1/I 183, Zmiana granic powiatów.
Archiwum Akt Nowych (Warszawa), sygn. 2/323/0/-/64, Kronika Łuniniecka. Magazyn.
Российский государственный исторический архив, Фонд 1287, оп. 38, д. 3553, Хозяйственный департамент Министерства внутренних дел. 1898 г. Дело о введении городового положения 1892 года в местечке Развадове и поселке Лунинце Минской губернии (16 марта–16 мая 1907 г.).
Борка А.І., Мясцовыя ограны дзяржаўнага кіравання і самакіравання ў Заходняй Беларусі ў 1921–1939 г., Гродна 2011.
Борка А.І., Арганізацыя выбараў у ограны гміннага і грамадскага самакіравання ў Заходняй Беларусі ў 1921–1939 г., Мінск 2007. Галкин П.В., Земская избирательная кампания и административный надзор, Российский центр обучения избирательным технологиям, http://www.rcoit.ru/lib/history/rural_urban_reforms/17925/.
«Доля, общественно-политическая газета», 6.11.1923, № 8. Журавлев В.П., Муниципальные выборы в России: История и современность, Традиции местного самоуправления России: к 150-летию земской реформы и земских выборов., Санкт-Петербург 2014.
Козлова Е.И., Конституционное право: учеб. для средних профессиональных учебных заведений, Москва 2007.
Мазур Л.Н., Становление и эволюция бюрократии в России во 2 половине XIX – начале XX в., «Известия Уральского Федерального университета» 2014, № 2 (127), с. 251–267.
Маркс К., Энгельс Ф., Об освобождении крестьян в России [в:] Сочинения, Т. 12, Москва 1958, с. 692–701.
Местное самоуправление в Беларуси, Минск 2007.
Местное самоуправление в Беларуси (материалы исследований ПОО «Фонд им. Льва Сапеги» в рамках программ Евросоюза и Совета Европы), Минск 2017.
Никитин А.М., Муниципальное право, Москва 2000.
Петренко Н.И., Эволюция органов местного самоуправления в Российской империи, «Социально-политические науки» 2017, № 6, с. 102–104.
Сидорчук В.К., История права о местном самоуправлении Беларуси, Минск 2003.
Ajnenkiel A., Administracja w Polsce. Zarys historyczny, wyd. 2. poprawione, Warszawa 1977.
Babiak J., Ptak A., Samorząd terytorialny w II Rzeczypospolitej, Poznań 2010.
Cichoracki P., Województwo Poleskie 1921–1939. Z dziejów politycznych, Łomianki 2014.
Encyklopedia prawa obowiązującego w Polsce, A. Peretiatkowicz (red.), cz. 1, z. 2: Ustrój władz administracyjnych, państwowych i samorządowych, B. Wasiutyński (oprac.), Poznań 1929.
Gmina wiejska i gromada w świetle nowej ustawy samorządowej, Warszawa 1933.
Iwanowski S., Ustrój i zakres działalności władz państwowych i samorządowych Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.
Izdebski H., Samorząd terytorialny w II Rzeczypospolitej [w:] Samorząd terytorialny. Zagadnienia prawne i administracyjne, A. Piekara, Z. Niewiadomski (red.), Warszawa 1998.
Kołaczkowski B., Ratajczak M., Wpływ odzyskania niepodległości na kształt struktur i zakres samodzielności władz samorządu terytorialnego na ziemiach byłego zaboru rosyjskiego, «Studia Prawa Publicznego» 2013, nr 3, s. 161–190.
Kotulski M., Samorząd terytorialny w dwudziestoleciu międzywojennym, Wrocław 2019.
Kutrzeba S., Historya ustroju Polski w zarysie, t. 3, Lwów 1920.
«Kresy Ilustrowane», 15.01.1925, nr 1; 25.01.1925, nr 2.
Niedziałkowski M., Ordynacja wyborcza do Sejmu i Senatu, Warszawa 1928.
Osmołowski J., Stan gospodarczy i działalność samorządu powiatowego Województwa Poleskiego w latach 1923–1925, Warszawa 1926.
Podręcznik dla urzędów i działaczy gminnych, B. Wesołowski (oprac.), Warszawa 1923.
Podwiński S., Ustrój samorządu powiatowego na terenie b. zaboru rosyjskiego, Warszawa 1927.
Podwiński S., Trzebski B., Ustawa samorządowa z komentarzami, Warszawa 1939.
Pokładecki J., Samorząd terytorialny w warunkach transformacji systemu politycznego w Polsce, Poznań 1996.
Pragier A., Zarys skarbowości komunalnej, cz. 1, Warszawa 1924.
Przewodnik dla sołtysów i radnych gromadzkich na rok 1939, S. Podwiński, P. Typiak (red.), Warszawa 1939.
Samorząd terytorialny [в:] Nowa encyklopedia powszechna PWN (suplement), Warszawa 1999.
Samorząd terytorjalny. Ustawa z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorjalnego. Tekst, komentarz, przepisy dodatkowe, S. Iwanowski (oprac.), Warszawa 1933.
Szwed R., Samorządowa Rzeczpospolita 1918–1939, Częstochowa 2000.
Szwed R., Samorząd terytorialny w Polsce w latach 1918–1939. Wybór materiałów źródłowych, Częstochowa 2000.
Turkowski R., Samorząd terytorialny szczebla powiatowo-gminnego w II Rzeczypospolitej wobec funkcjonowania oświaty i szkół powszechnych na wsi (1918–1939), «Zeszyty Wiejskie» 2018, z. 24, s. 21–68.
Wasiutyński B., Ustrój władz administracyjnych rządowych i samorządowych, Poznań 1937.
Wójcicki M.M., System polityczno-prawny samorządu terytorialnego w II Rzeczypospolitej, Katowice 2008.
Wójcik S., Samorząd terytorialny w Polsce w XX wieku. Myśl samorządowa: historia i współczesność, Lublin 1999.
Zugaj L., Gminy wiejskie II Rzeczypospolitej, Lublin 2018.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Światosław Janoczkin
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
