Skuteczność systemu ochrony zabytków sakralnych w XIX i XX w. na przykładzie losów kościoła pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela w Komorowicach
DOI:
https://doi.org/10.15633/tes.10306Słowa kluczowe:
budowa kościołów, parafie, życie wspólnotowe, infrastruktura kościelna, życie religijne, zabytkowe kościoły, system ochrony zabytków, wiejskie parafie, historia kościoła w Komorowicach, dziewiętnastowieczne zabytkiAbstrakt
The construction and maintenance of churches have always been an important aspect of parish life, both in the past and in the present. This process, while reflecting the development of the local community and vibrant religious life, presents a number of challenges, particularly of a financial and organizational nature. Additional difficulties arise when it is necessary to find a new use for an existing church, especially if it is a listed monument.
The Parish of St. John the Baptist in Komorowice faced similar issues for nearly a century. The fate of its historic church, described in the article, serves as an example of the complexity and challenges associated with the emerging monument protection system in the 19th century. A key barrier was financial constraints, and the lack of effective legal tools to enforce conservation duties further complicated the situation.
Despite these difficulties, awareness of the need to protect monuments was already strong in the 19th century, even in rural areas. The residents of Komorowice were eager to contribute financially to the upkeep of the historic church, provided that the requirements were adapted to their capabilities and bureaucratic obstacles did not hinder efforts. The article encourages reflection on whether the approach to monument protection has improved in later years.
Bibliografia
Źródła
Archiwum Diecezji Bielsko-Żywieckiej.
Archiwum Metropolitalne w Krakowie.
Archiwum Narodowe w Krakowie.
Archiwum Państwowe w Katowicach, oddział w Bielsku-Białej.
Archiwum Parafialne w Komorowicach.
Literatura
Estreicher K., Przeniesienie zabytku budownictwa drewnianego z Komorowic, „Ochrona Zabytków”, 5 (1952), nr 1.
Gojniczek W., Krzyżanowski L., Sperka J., Komorowice Krakowskie, Komorowice Śląskie. Dzieje dwóch miejscowości, potem czterech, a dzisiaj dzielnic(y) Bielska-Białej, Bielsko-Biała 2024.
https://gazetakrakowska.pl/po-11-latach-zlapano-blackmetalowego-podpalacza-z-woli-justowskiej-archiwalne-zdjecia/ar/951570 (dostęp: 25.05.2024).
https://parafia.justowska.info/budowa-kosciola?id=18 (dostęp: 25.05.2024).
Jasieński H., Zabytkowemu kościołowi w Komorowicach grozi zagłada. Bolesny brak pietyzmu dla wartości zabytkowych, „Kuryer Literacko-Naukowy” [dodatek do „Ilustrowanego Kuryera Codziennego”], 11 (1932).
Łakomy L., Ilustrowana monografia województwa śląskiego, Katowice 1936.
Miliony dla ratowania chorych, „Echo Beskidzkie”, 39 (1939).
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).