Klerycy seminarium duchownego w Przemyślu w trakcie walk o twierdzę Przemyśl (1914–1915)
DOI:
https://doi.org/10.15633/tes.10408Słowa kluczowe:
twierdza Przemyśl, I wojna światowa, klerycy, seminarium duchowne w PrzemyśluAbstrakt
The subject of this article is the fate of the alumni of the Przemyśl Theological Seminary during the battles for the Przemyśl Fortress in the years 1914–1915. Faced with the advancing Russian troops, they decided to serve as orderlies in military hospitals. This service was extremely demanding due to the very difficult sanitary conditions, shortages of food, medicine, bandages, etc. Information about the life and work of the future priests during the successive sieges of the fortress is contained in the Chronicle of the Przemyśl Theological Seminary. It undoubtedly complements other accounts from this period.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Metropolitalnego Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu
KS. 2, Kronika Seminarium Duchownego 1905–1920.
Archiwum Archidiecezjalne w Przemyślu
Akta Personalne Księdza, Teczka Personalna, Kwestionariusz osobowy księdza Michała Buniowskiego wraz z tabelą służbową.
Źródła drukowane
Bogusławski S., 1914–1915. Wojna w Polsce, opowiadania naocznego świadka lekarza Czerwonego Krzyża, Chicago 1916.
Ehrenburg I. K., W oblężonym Przemyślu. Kartki dziennika z czasów wielkiej wojny (1914–1915), E. Pietraszek, A. Siciak (tłum.), Przemyśl 2010.
Jabłońska z Seifertów H., Dziennik z oblężonego Przemyśla (1914–1915), S. Stępień (oprac.), Przemyśl 2017.
Lenar J., Pamiętnik z walk o Twierdzę Przemyśl, T. Berendt et al. (red.), Przemyśl 2005.
Ks. Teofil Łękawski, „Ziemia Przemyska” 1923, nr 10, s. 1.
Pelczar J. S., Odezwa do Wielebnego Duchowieństwa z powodu wojny (opatrzona datą 13 sierpnia 1914 r.), „Kronika Diecezji Przemyskiej. Pismo diecezjalne” 1914, z. 7–8, dodatek.
Po raz drugi oblężeni, „Ziemia Przemyska” 1914, nr 51, s. 1.
Stock J. J., Notatnik z twierdzy Przemyśl 1914–1915, J. Bator (wst., przyp. i oprac.), Przemyśl 2014.
Vit J., Wspomnienia z mojego pobytu w Przemyślu podczas oblężenia rosyjskiego 1914–1915, L. Hofbauer, J. Husar (tłum.), Przemyśl 1995.
Zakrzewska W., Oblężenie Przemyśla rok 1914–1915, Lwów 1916.
Akty prawne
Ustawa z dnia 11 kwietnia 1889 r. o zaprowadzeniu nowej ustawy o służbie wojskowej (Dziennik ustaw państwa nr 41 z późn. zm.).
Opracowania i artykuły naukowe
Błoński J., Przemyśl. Twierdza niezdobyta, Winiary 2011.
Forstner F., Twierdza Przemyśl, J. Bańbor (tłum.), Warszawa 2000.
Heiden H., Bastion nad Sanem. Los twierdzy Przemyśl, S. Kułacz (tłum. i red.), Oświęcim 2013.
Idzikowski T., Forty twierdzy Przemyśl, Przemyśl 2001.
Idzikowski T., Twierdza Przemyśl. Powstanie – Rozwój – Technologie, Krosno 2014.
Kuca J., O wojnie i pokoju w Jarosławskiem 1867–1918. Rzecz o codziennym życiu mieszkańców, Mołodycz 2017.
Kuca J., W oblężonej twierdzy Przemyśl (1914/1915) – w świetle wspomnień i dzienników, „Galicja. Studia i Materiały” 2018, nr 4, s. 158–174.
Krzyżak L., Nauczanie prawa kanonicznego w Seminarium Duchowym w Przemyślu – zarys problematyki, „Studia Ełckie” 2017, R. 19, nr 2, s. 131–146.
Materniak I., Przemyśl 1914–15, Warszawa 1994.
Nabywaniec S., Powstanie placówek duszpasterskich u schyłku okresu galicyjskiego na przykładzie parafii Budziwój koło Rzeszowa, „Galicja. Studia i materiały” 2021, nr 7, s. 343–366.
Piekaniec A., Kobieta – Miasto – Wojna. Dwie narracje autobiograficzne z przemyskiej twierdzy (1914–1915), „Ruch Literacki” 2015, R. LVI, z. 5.
Twierdza Przemyśl w Galicji. Materiały z konferencji naukowej, Przemyśl 25–27 kwietnia 2002 r., Polaczek J. (red.), Przemyśl 2003.
Rożański J., Tajemnice twierdzy przemyskiej, Przemyśl 2000.
Rożański J., Twierdza Przemyśl, Rzeszów 1983.
Sawicki J., W przemyskiej twierdzy, Rzeszów 2021.
Stawecki P., Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa 1994.
Ślemp E., Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu, „FIDES – Biuletyn Bibliotek Kościelnych” 2005, nr 1–2, s. 88–106.
Śliwa T., Fischer Karol Józef [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 5: 1918–1981, L. Grzebień (red.), Warszawa 1983, s. 389–396.
Śliwa T., Galant Wojciech [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 5: 1918–1981, L. Grzebień (red.), Warszawa 1983, s. 420–422.
Watson A., Twierdza. Oblężenie Przemyśla i korzenie skrwawionych ziem Europy, T. Fiedorek (tłum.), Poznań 2022.
Zych S., Diecezja przemyska obrządku łacińskiego w warunkach okupacji niemieckiej i sowieckiej 1939–1944/1945, Przemyśl 2011.
Netografia
Błoński J., Przemyśl w rosyjskiej niewoli, „Nasz Przemyśl” 2007, nr 32, https://przemysl.pl/46589/przemysl-w-rosyjskiej-niewoli.html [dostęp: 15.12.2022].
Glugla P., Żelaznowski Józef ks. mjr (1889–1938), https://archiwum-ordynariat.wp.mil.pl/pl/378_20720.html [dostęp: 27.12.2022].
Idzikowski T., Lazarety w Przemyślu w latach 1914–1918, konferencja „Wojskowe lazarety w latach 1914–1918 w drodze do niepodległości” Przemyśl, 15.11.2018, https://przemyska.pl/2018/11/17/przemysl-wojskowe-lazarety-w-latach-1914-1918-w-drodze-do-niepodleglosci/ [dostęp: 18.08.2019].
Picur S. J., Św. Józef Sebastian Pelczar (1842–1924), http://wsd.przemyska.pl/o-seminarium/swieci-alumni/sw-jozef-sebastian-pelczar/ [dostęp: 17.01.2019].
Śliwa T., Federkiewicz Jakub (1852–1926) [w:] Tekstowa kartoteka osobowa przemyślan, A. Siciak (red.), http://www.pbp.webd.pl/tkop1/ [dostęp: 14.12.2022].
Śliwa. T., Józef Sebastian Pelczar, https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/jozef-sebastian-pelczar-1842-1924-biskup-przemyski-posel-rektor [dostęp: 2.12.2024].
Twierdza Przemyśl, www.twierdzaprzemysl.org [dostęp: 9.01.2019].
W skrócie…, www.wsd.przemyska.pl/o-seminarium/historia/po-krotce/ [dostęp: 26.01.2019].
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
