Kościelny ośrodek akademicki w Krakowie w wizji i działaniu Karola Wojtyły (1959–1978)
DOI:
https://doi.org/10.15633/tes.02205Słowa kluczowe:
kardynał Karol Wojtyła, Papieski Wydział Teologiczny, Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne w Krakowie, kształcenie duchowieństwa w PRLAbstrakt
While analysing activities of Bishop, Archbishop and Cardinal Karol Wojtyła that were supposed to neutralize communists’ plans concerning liquidation, or at least reducing church scientific community in Cracow, one can clearly see how the actions were taken simultaneously. On one hand, as Auxiliary Bishop, the administrator and Cracow Bishop Karol Wojtyła endeavoured to strengthen Cracow theological community. On the other hand, as the chairman of the Committee of the Learning of the Episcopate of Poland he tried to solve the issue of higher education of clergymen in Poland comprehensively. He tried to convince bishops of the importance of the problem. At the same time he was playing a specific game with the authorities as he wanted departments to gain civilian recognition. He also wanted clergymen seminars to be given the status of colleges.
The actions are amazing because of a few reasons; the problems presented were justified and clear, the far-reaching plans were realized with the method of small steps.
He tried to do everything he could in every single case. He initiated work, confronted his own ideas and projects with trusted co-workers. He looked for allies, he controlled if undertaken tasks were carried out. He admonished those who either lingered, in his opinion, or worked too slowly.
He searched for new ways of realizing plans when he came across unforeseeable obstacle or resistance which was difficult to overcome at that time. He never surrendered to pressure of impossibility and discouragement.
In 1962–1978, as the Great Chancellor of Divinity which worked outside the structure of higher education system acknowledged by the country, Karol Wojtyła led to set in order legal bases of functioning of the faculty by Holy See; all academic authorizations were obtained (the ones which were used). He inspired and accepted the reform of studies in a conciliar spirit. He led to enlargement of a number of lecturers. He kept reminding about the duty of the publication and scientific exchange both with domestic and foreign scientific centres. All the actions opened a way to create a college consisting of a few departments. The college which originated from one department. Before he was chosen the Pope the college was given a permission to open Department of Philosophy. At the same time work to create an independent institute of history of the Church started.
Bibliografia
ŹRÓDŁA NIEDRUKOWANE
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie (AKMK):
sygn. AKKW EX 0 Wydział Teologiczny 1954–1961; 1964–1968.
sygn. AKKW EX 1 Papieski Wydział Teologiczny. Starania o wznowienie Wydziału Teologicznego 1954–1980.
sygn. AKKW EX 2 Papieski Wydział Teologiczny. Korespondencja 1954; 1964–1978.
Archiwum Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie (ArUPJP II):
sygn. PWT 010 Statuty.
b. sygn. Protokoły z posiedzeń Rady Papieskiego Wydziału Teologicznego w Krakowie (10 VI 1968–25 VI 1974).
b. sygn. Protokoły z posiedzeń Rady Papieskiego Wydziału Teologicznego w Krakowie (7 X 1974–24 VI 1977).
b. sygn. Protokoły z posiedzeń Rady Papieskiego Wydziału Teologicznego w Krakowie (4 X 1977–23 I 1981).
Oddziałowe Archiwum IPN w Krakowie (IPN Kr):
sygn. 00100/323 Teczka personalna TW „Polański”.
sygn. 00100/668 Teczka pracy TW „Manuskrypt”.
sygn. 009/4373, t. 1 Teczka pracy TW „Rosa/Jurek”.
sygn. 009/4917 Teczka personalna i teczka pracy TW „Doktor”.
sygn. 009/594, t. 1–2 Teczka pracy TW „Biały”.
sygn. 039/1/K, t. 8 Materiały administracyjne Wydziału IV (1955– 1956).
sygn. 039/1/K, t. 9 Materiały administracyjne Wydziału IV (1957– 1959).
sygn. 039/1/K, t. 11 Materiały administracyjne Wydziału IV (1963– 1964).
sygn. 039/1/K, t. 12 Materiały administracyjne Wydziału IV (1962– 1965).
sygn. 039/1/K, t. 13 Materiały administracyjne Wydziału IV (1962– 1965).
sygn. 039/2, t. 2 Meldunki i informacje dot. działalności kleru (1953).
sygn. 039/2, t. 14, cz. 1 Meldunki i informacje dot. działalności kleru (1957–1963).
ŹRÓDŁA DRUKOWANE
Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945–1989, t. 2, Lata 1960–74, wybór i oprac. P. Raina, Poznań 1995.
Państwowe prawo wyznaniowe Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, zebrał M. Fąka, Warszawa 1978.
Wojtyła K., Nauczyciel i Pasterz, t. 1, Listy Pasterskie – Komunikaty – Zarządzenia (1959–1978), M. Jagosz (red.), Rzym 1987.
OPRACOWANIA
Barcik M., Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego (1939–1954), cz. 2, Kraków 2001.
Bartnicki R., Historia i stan obecny Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (w 190. rocznicę bulli papieża Piusa VII z 3 października 1818 r. zatwierdzającej wydział), „Studia Theologica Varsaviensia” 2008, t. 46, nr 2, s. 13–70.
Dybiec J., Uniwersytet Jagielloński wobec stalinizmu 1945–1956, „Prace Komisji Historii Nauki PAU” 2001, t. 3, s. 5–35.
Dyduch J., Troska kard. Karola Wojtyły o wolność nauki, „Annales Canonici” 2013, t. 9, s. 5–16.
Dyduch J., Troska kardynała Karola Wojtyły o Wydział Teologiczny w Krakowie, „Analecta Cracoviensia” 1994, t. 26, s. 295–313.
Kalendarium życia Karola Wojtyły, oprac. A. Boniecki, Kraków 2000.
Kraśnicki J., „Wiadomości Kościelne Archidiecezji w Białymstoku” w latach 1975–1985. (Studium historyczno-bibliograficzno-teologiczne), „Studia Teologiczne” 1991, t. 9, s. 223–274.
Krawczyk M., Urząd do spraw Wyznań a funkcjonowanie seminariów duchownych i służba wojskowa kleryków – studium historyczno-prawne, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Seria: Administracja i Zarządzanie” 2016, nr 108, s. 31–50.
Kubiś A., Papieski Wydział Teologiczny w Krakowie w latach 1954–1981, Kraków 2005.
Mezglewski A., Akcja likwidacyjna niższych zakonnych seminariów duchownych w dniu 3 lipca 1952 r. [w:] Divina et humana. Księga jubileuszowa w 65. rocznicę urodzin Księdza Profesora Henryka Misztala, A. Dębiński, W. Bar, P. Stanisz (red.), Lublin 2001, s. 145–157.
Mezglewski A., Proces likwidacji niższych seminariów duchownych w latach 1959–1963, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2002, t. 4, s. 31–57.
Mieczkowski J., Krakowski Instytut Liturgiczny, Kraków 2005.
Myrcha M., Zagadnienia prawne Akademii Teologii Katolickiej, „Polonia Sacra. Kwartalnik kanonistyczno-historyczny” 1955, r. 7, s. 69–77.
Pieronek T., Na drodze do metropolitalnej wspólnoty. Pierwszy synod prowincji krakowskiej [w:] Karol Wojtyła jako biskup krakowski, t. 1, T. Pieronek, R. Zawadzki (red.), Kraków 1990, s. 420–434.
Pietrzykowski J., Likwidacja małych seminariów duchownych w Polsce prowadzonych przez Towarzystwo św. Franciszka Salezego, „Roczniki Teologiczne” 2014, r. 61, z. 4, s. 201–225.
Poniński A., Ingerencje władz PRL w działalność dydaktyczną Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku, „Studia Włocławskie” 2005, t. 8, s. 337–352.
Salij J., Wydział Teologiczny ATK jako prężny ośrodek naukowy, „Studia Theologica Varsaviensia” 2013, t. 51, nr 1, s. 89–96.
Sychowicz K., Działania władz komunistycznych wobec Wyższego Seminarium Duchownego w Białymstoku na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku, „Rocznik Teologii Katolickiej” 2016, t. XV/1, s. 201–216.
Szczepaniak J., Troska kardynała Karola Wojtyły o godne uczczenie jubileuszu św. Stanisława (1972–1979), „Folia Historica Cracoviensia” 2003, t. 9, s. 185–208.
Wojtkowski J., Pierwsza habilitacja na Papieskim Wydziale Teologicznym w Krakowie (8 VI 1968), „Analecta Cracoviensia” 1992, t. 24, s. 355–359.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2017 Jan Szczepaniak
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
