Jak mówić o Bogu w postateistycznym świecie? Analiza myśli Dietricha Bonhoeffera i jej implikacji dla wiary katolickiej
DOI:
https://doi.org/10.15633/acr.3640Słowa kluczowe:
chrześcijaństwo, Bóg, Bonhoeffer, postateizm, ciemnośćAbstrakt
Obecne czasy określić można jako erą postateistyczną, w której ludzie nie zadają już pytań o Boga. Po latach wojującego ateizmu nadszedł czas życia w świecie „tak jakby Boga nie było”. Doskonale zdawał sobie z tego sprawę protestancki pastor Dietrich Bonhoeffer, którego myśl jest dziś w środowiskach protestanckich niezwykle popularna. Przedstawił on tezę życia w świecie „etsi Deus non datetur” oraz wysunął postulat chrześcijaństwa bezreligijnego.
Artykuł bada, czy koncepcje Bonhoeffera mogą być pomocne również dla teologów katolickich, czy mogą stać się inspiracją w refleksji nad tym, jak mówić o Bogu we współczesnym świecie. Przy próbie odpowiedzi na powyższe pytania pomocna jest analiza dzieł Bonhoeffera.
Artykuł wykazuje, że myśl Bonhoeffera może stać się wskazówką dla mówienia o Bogu, gdyż przypomina ważne, często zapominane aspekty chrześcijaństwa. Może także być pomocna dla chrześcijan w podjęciu refleksji nad własną wiarą.
Bibliografia
Bloom A., Umysł zamknięty, przeł. T. Bieroń, Poznań 1997.
Buber M., Zaćmienie Boga, przeł. P. Lisicki, Warszawa 1994.
Chesterton G. K., Heretycy, przeł. J. Rydzewska, Warszawa-Ząbki 2012.
Dziedzictwo diabła. Spotkanie Czesława Milosza i Józefa Tischnera, „Znak” 1993 nr 7 (458), s. 125–132.
Halík T., Co nie jest chwiejne, jest nietrwałe. Labiryntem świata z wiarą i wątpliwościami, przeł. J. Zychowicz, Kraków 2004.
Halík T., Radziłem się dróg, przeł. J. Babuchowski, Poznań 2001.
Halík T., Wzywany czy niewzywany, Bóg się tutaj zjawi, przeł. A. Babuchowski, Kraków 2006.
Hunia F., Grzech redukcjonizmu, a śmierć Boga, „Znak” 2014 nr 708, s. 6–9.
Jan od Krzyża, Noc ciemna, przeł. B. Smyrak, Kraków 2013.
Jan Paweł II, Evangelium vitae, w: Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, Kraków 1996, s. 841–985.
Kołakowski L., Jeśli Boga nie ma, Kraków 1988.
Koniński K. L., Nox atra, Warszawa 1961.
Łysień L., Przygody myślenia religijnego, Kraków 2016.
Łysień L., Religia, ateizm, wiara. Problematyka filozofii Boga w XIX i XX wieku, Kraków 2004.
Metaxas E., Bonhoeffer. Pastor – męczennik – prorok – szpieg. Prawy człowiek chrześcijanin przeciwko Trzeciej Rzeszy, przeł. D. Chabrajska, Kraków 2012.
Michalski K., Płomień wieczności. Eseje o myślach Fryderyka Nietzschego, Kraków 2007.
Morawska A., Dietrich Bonhoeffer. Wybór pism, Warszawa 1970.
Morawska A., Chrześcijanin w Trzeciej Rzeszy, Warszawa 1970.
Napiórkowski A., Dietrich Bonhoeffer i jego wizje Kościoła, Kraków 2004.
Neusch M., U źródeł współczesnego ateizmu. Sto lat dyskusji na temat Boga, przeł. A. Turowiczowa, Paris 1980.
Nossol A., Bonhoeffer Dietrich, w: Encyklopedia katolicka, t. 2, Lublin 1976.
Obrazy Boga. Debata „Znaku”, „Znak” 2014 nr 708, s. 10–25.
Orwell G., 1984, Kraków 1981.
Ricoeur P., Egzystencja i hermeneutyka. Rozprawy o metodzie, przeł. E. Bieńkowska, Warszawa 1975.
Sokołowski P., Śmierć Boga. Teologia, w: Encyklopedia katolicka, t. 19, Lublin 2013, kol. 259–261.
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. 3, Warszawa 1998.
Teresa z Avili, Twierdza wewnętrzna, przeł. H. P. Kossowski, Poznań 2000.
Tischner J., W krainie schorowanej wyobraźni, Kraków 2013.
https://opoka.org.pl/biblioteka/Z/ZR/or201809-rozdzwiek.html (16.03.2019).
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
