Criminal proceedings conducted in the years 1947–1955 in the crimes committed by the occupation Police Navy officer – Jan Blazej. Contribution to the study of Polish-Jewish relations
DOI:
https://doi.org/10.15633/acr.2414Keywords:
Polish-Jewish relations, the “August Decree”, the occupation crimesAbstract
This article concentrates on detailed reconstruction of the course of criminal proceedings conducted in the years 1947–1955 in the crimes committed by Police officer – Jan Błażej. The paper’s aim is to analysis of the post-war investigation and trial materials. The crime discussed in the article took place in many villages which during occupation were located in the Cracow district. Getting the full picture of mutual conditions and mechanisms of judiciary work, in which the defendant, prosecution and judges were present, requires taking diverse, available and preserved archival materials. After the war the perpetrators were indicated on the basis of the Decree of 31 August 1944. In the preserved files one can find interesting materials related to the Holocaust.
References
Źródła
Archiwum Narodowe w Krakowie
ANK 29/I 2 Zg 1054/46 [Akta o uznanie za zmarłych Zofii, Leona i Józefa Messingerów].
ANK 29/747/IV K 32/54 [Akta sprawy karnej przeciwko Janowi Błażejowi i Ludwikowi Guzkowi].
ANK 29/747/IV K 228/57 [Akta sprawy karnej przeciwko Franciszkowi Głuszkowi i Hipolitowi Kosteczce].
Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie
IPN Kr 502/3496 Akta w sprawie przeciwko: Jerzy Błażej, podejrzanego o to, że jako funkcjonariusz tzw. granatowej policji, dokonał kilkunastu zabójstw osób narodowości żydowskiej, tj. o czyn z art. 1 Dekretu z dnia 31.08.1944 r.
Opracowania
Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das Generalgouvernement auf Grund der Summarischen Bevölkerungsbestandsaufnahme am 1. März 1943, Krakau 1943.
Borowiec J., Metody śledcze stosowane podczas przesłuchań przez pracowników urzędów bezpieczeństwa publicznego, „Studia Rzeszowskie” 2 (1995), s. 45–58.
Borowiec J., Zbrodnie popełnione na Żydach przez oddział Gwardii Ludowej „Iskra” w świetle dokumentów sądowych, [w:] Z dziejów stosunków polsko-żydowskich w XX wieku, red. E. Czop, E. Rączy, Rzeszów 2009, s. 73–85.
Chorązki M., Ziemianie wobec wojny. Postawy właścicieli ziemskich województwa krakowskiego w latach 1939–1945, Kraków 2010.
Grabowski J., Judenjagd. Polowanie na Żydów 1942–1945. Studium dziejów pewnego powiatu, Warszawa 2011.
Grabowski J., Rżnięcie nożem po omacku czyli polemika historyczna à la Bogdan Musiał, „Dzieje Najnowsze” 43 (2011) nr 4, s. 163–177.
Grabowski J., Społeczność wiejska, policja granatowa i ukrywający się Żydzi: powiat Dąbrowa Tarnowska 1942–1945, [w:] Zarys krajobrazu. Wieś polska wobec zagłady Żydów 1942-1945, red. B. Engelking, J. Grabowski, Warszawa 2011, s. 139–170.
Grabowski J., Strażacy, wiejska straż nocna i granatowa policja a zagłada Żydów na obszarach wiejskich w dystrykcie krakowskim, [w:] Zagłada Żydów na polskiej prowincji, red. A. Sitarek, M. Trębacz, E. Wiatr, Łódź 2012, s. 245–264.
Hempel A., Pogrobowcy klęski. Rzecz o policji „granatowej” w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945, Warszawa 1990.
Ignatiew R., Komentarz do art. 1 pkt 1 dekretu z dnia 31.08.1944 r. o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego (tekst jednolity Dz.U. 1946, nr 69, poz. 377, z późn. zm.), [w:] Zbrodnie przeszłości. Opracowania i materiały prokuratorów IPN, red. R. Ignatiew, A. Kury, t. 2: Ludobójstwo, Warszawa 2008, s. 104–116.
Kobierska-Motas E., Ekstradycja przestępców wojennych do Polski z czterech stref okupacyjnych Niemiec: 1946–1950, cz. 2, Warszawa 1992.
Krochmal A., Pomoc Żydom w czasie II wojny światowej w świetle polskich i niemieckich źródeł archiwalnych, [w:] Z dziejów stosunków polsko-żydowskich w XX wieku, red. E. Czop, E. Rączy, Rzeszów 2009, s. 38–53.
Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Ratujący Żydów podczas Holocaustu. Polska, red. I. Gutman, Kraków 2009.
Kubicki L., Zbrodnie wojenne w świetle prawa polskiego, Warszawa 1963.
Leociak J., Literatura dokumentu osobistego jako źródła do badań nad zagładą Żydów. Rekonesans metodologiczny, „Zagłada Żydów. Studia i materiały” (2005) nr 1, s. 13–31.
Lityński A., Na drodze ku nowej procedurze karnej: o postępowaniu przygotowawczym w latach 1943–1950, [w:] Przestępstwa sędziów i prokuratorów w Polsce lat 1944–1956, red. W. Kulesza, A. Rzepliński, Warszawa 2001, s. 49–66.
Lityński A., O prawie i sądach początków Polski Ludowej, Białystok 1999.
Musiał B., Judenjagd – umiejętne działanie czy zbrodnicza perfidia, „Dzieje Najnowsze” 43 (2011) nr 2, s. 159–170.
Muszyński W. J., Holocaust stereotypami i wrażeniami pisany, „Glaukopis” (2011) nr 21–22, s. 320–327.
Pasek A., Przestępstwa okupacyjne w polskim prawie karnym z lat 1944–1956, Wrocław 2002.
Piątkowski S., Oprawcy, prześladowcy, ratownicy. Problematyka Zagłady w aktach radomskiej ekspozytury Prokuratora Specjalnego Sądu Karnego w Lublinie, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” (2008) nr 4, s. 485–498.
Rączy E., Negatywne postawy mieszkańców powiatu przemyskiego podczas niemieckiej okupacji w świetle powojennych procesów, [w:] Miasta i ludzie. Sacrum i profanum. Studia z dziejów społecznych i gospodarczych dedykowane Profesorowi Jerzemu Motylewiczowi, red. P. Grata, B. Lorens, Rzeszów 2013, s. 265–279.
Rączy E., Zagłada Żydów w dystrykcie krakowskim w latach 1939–1945, Rzeszów 2014.
Rzepliński A., Ten jest z ojczyzny mojej? Sprawy karne oskarżonych o wymordowanie Żydów w Jedwabnem w świetle zasady rzetelnego procesu, [w:] Wokół Jedwabnego, red. P. Machcewicz, K. Presak, t. 1: Studia, Warszawa 2002, s. 353–459.
Salmonowicz S., Tragiczna noc okupacji niemieckiej: o problematyce „kolaboracji oddolnej” w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1945), „Studia Iuridica Toruniensia” (2012) t. 11, s. 146–172.
Schnepf-Kołacz Z., Pomoc Polaków dla Żydów na wsi w czasie okupacji niemieckiej. Próba opisu na przykładzie Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, [w:] Zarys krajobrazu. Wieś polska wobec zagłady Żydów 1942-1945, red. B. Engelking, J. Grabowski, Warszawa 2011, s. 195–258.
Skibińska A., „Dostał 10 lat, ale za co?”. Analiza motywacji sprawców zbrodni na Żydach na wsi kieleckiej w latach 1942-1944, [w:] Zarys krajobrazu. Wieś polska wobec zagłady Żydów 1942–1945, red. B. Engelking, J. Grabowski, Warszawa 2011, s. 313–444.
Skibińska A., Źródła do badań nad zagładą Żydów na okupowanych ziemiach polskich. Przewodnik archiwalno-bibliograficzny, Warszawa 2007.
Śmietanka-Kruszelnicki R., Protokół przesłuchania jako źródło historyczne, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2 (2003) nr 1(3), s. 199–207.
Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939–1945, oprac. W. Bartoszewski, Z. Lewinówna, Kraków 2013.
Trawiński B., Przebłyski czarnej nocy. Wspomnienia 1939–1945, Kraków 2011.
Urynowicz M., Chaima Bermana życie i śmierć. Z dziejów pomocy Żydom, [w:] „Kto w takich czasach Żydów przechowuje?…” Polacy niosący pomoc ludności żydowskiej w okresie okupacji niemieckiej, red. A. Namysło, Warszawa 2009, s. 252–266.
Urynowicz M., Zorganizowana i indywidualna pomoc Polaków dla ludności żydowskiej eksterminowanej przez okupanta niemieckiego w okresie drugiej wojny światowej, [w:] Polacy i Żydzi pod okupacją niemiecką 1939–1945. Studia i materiały, red. A. Żbikowski, Warszawa 2006, s. 209–364.
Wojciechowska J., Przestępcy hitlerowscy przed specjalnym sądem karnym w Toruniu (1945–1946), Toruń 1965.
Downloads
Published
Issue
Section
License
The author declares that he owns the copyright to the work (article) and that it is not limited in the scope covered by the above declaration and that the work (article) is an original work and does not infringe the copyright of other persons.
The author allows the Pontifical University of John Paul II in Krakow to use the paper free of charge, non-exclusive and unlimited in time by, i.e.:
– keeping in records and reproduction of the copies of the work using printing, reprography, magnetic recording and digital technology;
– trade in the original or copies on which the work has been recorded (introduction to the market, lending or rental of the original or copies, public exhibition, display, as well as making the work available to the public in such a way that everyone can have access to it in a place and at a time chosen by them);
– inclusion of the work in a collective work;
– granting by the Pontifical University of John Paul II in Krakow a Creative Commons Sub-licence Authorship Recognition-Non-commercial Use-No Subsidiaries 3.0 Poland
The Pontifical University of John Paul II in Krakow makes the work available on the Magazine Platform of the university under the Creative Commons Attribution-Non-commercial Use-No Subsidiary Works 3.0 Poland license.
Thus, it entitles all interested parties to use the work under the following conditions:
- the author and the title of the work will be given,
- the place of publication (journal title and internet address of the originally published work) will be indicated,
- the work will be distributed in a non-commercial manner,
- no dependent works will be created.
