„Quae est iustitia nisi misericordia?” – czyli o przejawach miłosierdzia w prawie kanonicznym i polskim dotyczącym małżeństwa
DOI:
https://doi.org/10.15633/acr.1759Słowa kluczowe:
miłosierdzie, prawo, prawo polskie, prawo kościelne, małżeństwo, rodzina, separacja, stwierdzenie nieważności małżeństwaAbstrakt
Prawo stoi na straży godności ludzkiej, gdy kieruje się zasadą miłosierdzia. Właściwe zrozumienie tej zasady prowadzi do wprowadzenia norm, które chronią dobro małżeństwa i rodziny. Miłosierdzie w prawie nie jest ani pobłażliwością, ani „tanią łaską”. Kodeks prawa kanonicznego jest w tym aspekcie zbieżny z poglądami Dietricha Bonhoeffera. Zasady epikii i słuszności kanonicznej to podłoże kodyfikacji separacji i stwierdzenia nieważności małżeństwa, opartych na personalistycznym podejściu do relacji międzyludzkich. Godność człowieka staje się wykładnią prawa kanonicznego, stawiając przed nim konkretne wymagania stanowiące o małżeństwie. Prawo cywilne poprzez separację daje małżonkom szansę na odbudowanie zniszczonych więzi. Zarówno wprowadzenie obowiązku separacji cywilnej, jak i reforma komunikacji w instytucjach kościelnych to postulaty właściwej inkorporacji miłosierdzia do prawa stanowionego.Bibliografia
A dictionary of the social science, ed. J. Gould, W. L. Kolb, New York 1967.
Ambroży, Expositio Evangelii secundum Lucam, [w:] Ambroży, Opera omnia, ed. J. P. Migne, Parisiis 1845 (Patrologiae Cursus Completus. Series Latina, 15).
Bonhoeffer D., Naśladowanie, przeł. J. Kubaszczyk, Poznań 1997.
Buber M., Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, przeł. J. Doktór, Warszawa 1992.
Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, 25.01.1983, „Acta Apostolicae Sedis” 75 (1983), cz. II, s. 1–301; tekst łacińsko-polski: Kodeks prawa kanonicznego, przekład zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu Polski, Poznań 1984.
Didache czyli Nauka Dwunastu Apostołów, przeł. J. Jankowski, Warszawa 1923.
Główny Urząd Statystyczny, Wyniki badań bieżących, www.demografia.stat.gov.pl/bazademografia/Tables.aspx, (20.06.2015).
Habermas J., An awareness of what is missing. Faith and reason in post-secular age, przeł. C. Cronin, Malden 2010.
Jan Paweł II, Encyklika Fides et ratio do biskupów Kościoła katolickiego o relacjach między wiarą i rozumem, Kraków 1998.
Joannes Paulus PP. II, Litterae encyclicae Dives in misericordia de Divina Misericordia, 30.11.1980, „Acta Apostolicae Sedis” 72 (1980), s. 1177–1232; tekst polski: Jan Paweł II, Encyklika Dives in misericordia o Bożym miłosierdziu, Warszawa 1981.
Jougan A., Słownik kościelny łacińsko-polski, Poznań–Warszawa–Lublin 1958.
Justyn, Dialogus cum Tryphone Judaeo, [w:] Justyn, Opera quae exstant omnia, ed. J. P. Migne, Parisiis 1857 (Patrologiae Cursus Completus. Series Graeca, 6).
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
Kongregacja Nauki Wiary, List do biskupów Kościoła Katolickiego na temat przyjmowania Komunii świętej przez wiernych rozwiedzionych żyjących w nowych związkach, [w:] Posoborowe dokumenty Kościoła katolickiego o małżeństwie i rodzinie, red. K. Lubowicki, t. II, Kraków 1999.
Kroczek P., The art of legislation. The principles of lawgiving in the Church, Kraków 2011.
Lévinas E., Czas i to, co inne, przeł. J. Migasiński, Warszawa 1999.
Lévinas E., Inaczej niż być lub ponad istotą, przeł. P. Mrówczyński, Warszawa 2000.
Nietzsche F., Ludzkie, arcyludzkie, t. 1, przeł. K. Drzewiecki, Warszawa 1908.
Praefatio [w:] Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, „Acta Apostolicae Sedis” 75 (1983), tekst polski [w:] Kodeks prawa kanonicznego, Warszawa 1984.
Sobański R., Nauki podstawowe prawa kanonicznego, t. I, Teoria prawa kanonicznego, Warszawa 2001.
Sobański R., Kilka uwag do tematu „prawo a miłosierdzie”, [w:] Wezwani do prawdy i miłosierdzia, red. B. Bejze, Warszawa 1987, s. 149–155 (W Nurcie Zagadnień Posoborowych, 17).
Tomasz z Akwinu, Summa theologiae cum Supplemento et commentariis Caietani, Roma 1888–1906 (Sancti Thomae de Aquino Opera Imnia Iussu Leonis XIII P.M. Edita, 2–3).
Tomasz z Akwinu, Super Evangelium S. Matthaei lectura, ed. R. Cali, Turin–Rome 1953.
Ustawa z dnia 27 czerwca 1950 r. Kodeks rodzinny (Dz.U. Nr 9, poz. 29 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 61 z późn. zm.).
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 7 sierpnia 2008 r. IV SA/Po 321/07, LEX nr 535001.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
