Apelacja ze strony obrońcy węzła małżeńskiego we współczesnym zreformowanym procesie małżeńskim
DOI:
https://doi.org/10.15633/acan.2778Słowa kluczowe:
małżeństwo, nierozerwalność, obrona, prawo, reforma procesowa papieża FranciszkaAbstrakt
Kanoniczny proces małżeński ma wydobyć prawdę dotycząca zaskarżonego małżeństwa. Musi on zostać przeprowadzony bardzo dokładnie, zgodnie z obowiązującym formalnym kanonicznym prawem procesowym; ponadto dostosowanie do konkretnego przypadku materialnego kanonicznego prawa małżeńskiego winno być zgodne z poprawnym jego stosowaniem. Wymienione dwa obszary, formalnie różne, kanonicznego orzekania na temat nieważności zaskarżonego małżeństwa, mogą stanowić przedmiot ewentualnej apelacji ze strony obrońcy węzła małżeńskiego, przy czym w sytuacji poważnego naruszenia samej struktury współczesnego kanonicznego procesu małżeńskiego, będzie on także mógł złożyć skargę o nieważność wyroku. Obrońca węzła małżeńskiego swoje zadania wypełnia w trzech współczesnych formach procesu małżeńskiego, to znaczy w procesie zwykłym (czyli praktycznie w tym najczęściej występującym), w procesie biskupim (który będąc nową formą orzekania nieważności małżeństwa, winien być otoczony szczególną troską w przedmiocie poprawności jego zastosowania oraz sposobu wyrokowania) oraz w procesie dokumentalnym. Reforma procesowa papieża Franciszka z roku 2015, w szczególności – kiedy analizujemy problematykę apelacji ze strony obrońcy węzła małżeńskiego – sugeruje dwa zagadnienia. Po pierwsze, czy pierwszy wyrok pozytywny w procesie zwykłym jest na tyle sprawiedliwie orzeczony oraz należycie uzasadniony w wydanym wyroku, aby zgodnie ze wspomnianą reformą mógł zostać uznany za wykonalny, oraz w szczególności – po drugie – czy zaistniały warunki dla przeprowadzenia procesu skróconego coram episcopo, sukcesywnie czy został on poprawnie przeprowadzony, gdy idzie o jego elementy zasadnicze, oraz także czy zredagowany wyrok spełnia wymogi dotyczące uzasadnienia pozytywnego orzeczenia. Aktualnie, w wyniku reformy procesowej dokonanej przez papieża Franciszka, wielu autorów podkreśla odpowiedzialność obrońcy węzła małżeńskiego za współczesny kanoniczny proces małżeński, w szczególności w relacji do przedstawianej przez niego apelacji. Mówiąc jeszcze inaczej – zachowuje wciąż aktualność magisterium rotalne Jana Pawła II z roku 1988 – o tym, że obrońca węzła małżeńskiego winien dostosować swoje działania do różnych etapów procesu małżeńskiego; wypada dodać: także do różnych jego współczesnych form.
Bibliografia
Źródła
Jan Paweł II, Ad Sacrae Romanae Rotae Tribunalis Praelatos Auditores, Officiales et Advocatos coram admissos, „Acta Apostolicea Sedis” 74 (1982), s. 449–454.
Jan Paweł II, Ad Romanae Rotae Auditores simul cum officialibus et advocatis coram admissos, anno forensi ineunte, „Acta Apostolicae Sedis” 80 (1988), s. 1178–1185.
Discorso del Santo Padre Francesco ai partecipanti al corso promosso dal Tribunale della Rota Romana (http://w2.vatican.va/content/francesco/it/speeches/2017/november/documents/papa-francesco_20171125_corso-rotaromana.html (31.03.2018).
Franciszek, List apostolski motu proprio „Mitis Iudex Dominus Iesus”, reformujący kanony Kodeksu Prawa Kanonicznego dotyczące spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa. List apostolski motu proprio „Mitis et misericors Iesus”, reformujący kanony Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich dotyczące spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa (tekst łacińsko-polski), Tarnów 2015.
Tribunale Apostolico della Rota Romana, Sussidio applicativo del Motu pr. Mitis Iudex Dominus Iesus, Città del Vaticano, gennaio 2016.
Literatura
Arroba Conde M. J., Il processo più breve davanti al vescovo, w: Pastorale giudiziaria e prassi processuale nelle cause di nullità del matrimonio, a cura di M. J. A. Conde, C. Izzi, Milano 2017, s. 137–165.
Bączkowicz F., Prawo kanoniczne, t. 3, Opole 1958.
Belenchon E., La prueba pericial en los procesos de nulidad de matrimonio. Especial estudio de la jurisprudencia del Tribunal de la Sagra Rota Romana, Ediciones Universidad de Navarra, S. A., Pamplona 1982.
Catta A., Giusto processo e verità della decisione nel diritto canonico, Roma 2017.
Colagiovanni E., Rilevanza giuridica dei test psicodiagnostici nelle cause matrimoniali, „Monitor Ecclesiasticus” 94 (1991), s. 505–517.
Krupa W., Zasady opracowywania opinii biegłego psychologa w sprawach o nieważność małżeństwa, „Ius Matrimoniale” 1 (1996), s. 137–142.
Llobell J., Questioni circa l’appello e il giudicato nel nuovo processo matrimoniale. (Con brevi considerazioni sul ”Tavolo di lavoro” per l’Italia), „Ephemerides Iuris Canonici” 56 (2016), s. 405–448.
Martín de Agar J. T., L’incapacità consensuale nei recenti discorsi del romano Pontefice alla Rota Romana, „Ius Ecclesiae” 1 (1989) 2, s. 395–422.
Montini G. P., Il difensore del vincolo e l’obbligo dell’appello, „Periodica” 106 (2017), s. 301–339.
Montini G. P., L’accordo dei coniugi quale presupposto del processus matrimonialis brevior (can. 1683, 1˚ MIDI), „Periodica” 105 (2016), s. 395–415.
Montini G. P., «Si appellatio mere dilatoria evidenter appareat» (cann. 1680 §2 e 1687 §4 MIDI): alcune considerazioni, „Periodica” 105 (2016), s. 663–699.
Orłowska Z., Sądowa ochrona nierozerwalności małżeństwa w alokucjach Jana Pawła II do Trybunału Roty Rzymskiej, Rzeszów 2015.
Rozkrut T., Apelacja w kanonicznym procesie małżeńskim według motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, „Scripturae Lumen” 8 (2016), s. 415–431.
Rozkrut T., Jan Paweł II do Roty Rzymskiej, Tarnów 2003.
Rozkrut T., Nieważność procesu małżeńskiego ob ius defensionis denegatum – KPK, kan. 1620, n. 7 (DC, art. 270, n. 7), w: VII. Ogólnopolskie Forum Sądowe, Kanoniczny proces małżeński dziesięć lat po opublikowaniu „Dignitas connubii”. Materiały z ogólnopolskiego spotkania pracowników sądownictwa kościelnego w Gródku nad Dunajcem w dniach 8–9 czerwca 2015 roku, red. T. Rozkrut, Tarnów 2016, s. 67–82.
Versaldi G., Animadversiones quaedam relate ad allocutionem Ioannis Pauli II ad Romanam Rotam diei 25 ianuarii 1988, „Periodica” 68 (1989), s. 243–260.
Wójcik A., Rola aktywności obrońcy węzła małżeńskiego w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa, w: I. Ogólnopolskie Forum Sądowe, Urzędy sądowe – władza i służba. Materiały z ogólnopolskiego spotkania pracowników sądownictwa kościelnego w Gródku nad Dunajcem w dniach 11–12 października 2004 roku, red. T. Rozkrut, Tarnów 2005, s. 89–99.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Tomasz Rozkrut
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
