Raz jeszcze o prawie podmiotowym wiernych
DOI:
https://doi.org/10.15633/acan.4160Słowa kluczowe:
Synod Biskupów, Principia quæ, communio i współuczestnictwo, prawa i obowiązki wiernych, wolnościAbstrakt
Przedmiotem artykułu jest jeden z najbardziej dyskutowanych tematów w kanonistyce posoborowej, tj. podmiotowe prawo osoby ochrzczonej zawarte w przepisach kodeksu prawa kanonicznego z 1983 roku. Poruszana problematyka została poddana analizie w oparciu o zasady rewizji kodeksu wypracowane przez I Synod Biskupów. Autor podkreśla, że zasadniczym zamierzeniem odnowy prawa kościelnego miała być nie tyle pilna konieczność poszerzenia katalogu praw wszystkich wiernych, ile bardziej kwestia sposobu sprawowania władzy rządzenia przez kościelnych przełożonych, którzy winni się wystrzegać arbitralności lub innych form poważnych nadużyć w tym zakresie. W konsekwencji autor wskazuje na przewagę obowiązków nad tzw. prawami i postuluje, by tzw. prawa podmiotowe wyrażać poprzez termin „wolność”, z uwagi na istotę założeń, na których zbudowany jest prawny system Kościoła katolickiego.
Bibliografia
Andrade Ortiz A.C., Derecho subjetivo, in: Diccionario General de Derecho Canónico, vol. 3, obra dirigida y coordinada por J. Otaduy, A. Viana, J. Sedano, Navarra 2012, p. 193–195.
Arrieta J.I., I diritti dei soggetti nell’ordinamento canonico, “Fidelium Iura” 1 (1991), p. 9–46.
Baccari R., Elementi di diritto canonico, Bari 2008.
Begus C., Adnotationes in Decreta, “Apollinaris” 85 (2012) n. 2, p. 397–411.
Cattaneo A., Fondamenti ecclesiologici del diritto canonico, Venezia 2011.
Chiovenda G., Principi di diritto processuale civile, Napoli 19284.
Comotti G., Libertad de invesitgación [derecho a], in: Diccionario General de Derecho Canónico, vol. 4, obra dirigida y coordinada por J. Otaduy, A. Viana, J. Sedano, Navarra 2012, p. 144–148.
Concilium Œcumenicum Vaticanum II, Constitutio dogmatica de Ecclesia Lumen gentium, 21.11.1964, “Acta Apostolicae Sedis” 57 (1965), p. 5–71.
Congregazione per la Dottrina della Fede, Lettera Communionis notio, su alcuni aspetti della Chiesa intesa come comunione, 28.05.1992, “Acta Apostolicae Sedis” 85 (1993), p. 838–850.
Council of Europe, Convenzione Europea dei Diritti dell’Uomo, https://www.echr.coe.int/Documents/Convention_ITA.pdf (17.05.2021).
d’Ostilio F., Il diritto amministrativo della Chiesa, Città del Vaticano 1994.
d’Ostilio F., Prontuario del Codice di diritto canonico, Città del Vaticano 1998.
del Pozzo M., Derechos fundamentales, in: Diccionario General de Derecho Canónico, vol. 3, obra dirigida y coordinada por J. Otaduy, A. Viana, J. Sedano, Navarra 2012, p. 209–212.
Fabris C., I diritti dei fedeli come espressione di valori, “Prawo Kanoniczne” 57 (2014) nr 2, p. 3–35.
Felici P., Relatio circa “principia quæ Codicis iuris canonici recognitionem dirigant”, “Communicationes” I (1969), p. 86–100.
Fornés J., Criteri di distinzione tra pubblico e privato nell’ordinamento canonico, “Fidelium Iura” 1 (1991), p. 47–76.
Gherri P., Introduzione al diritto amministrativo canonico. Fondamenti, Milano 2015.
Gherri P., Lezioni di teologia del diritto canonico, Roma 2004.
Gherri P., Prospettive epistemologiche per un rinnovato approccio al diritto amministrativo canonico, “Anuario de Derecho Canónico” 6 (2017), p. 89–118.
Gherro S., Diritto amministrativo canonico, in: Digesto delle discipline pubblicistiche, vol. 5, Torino 1990, p. 200–205.
Gherro S., Diritto canonico (nozioni e riflessioni), vol. 1: Diritto costituzionale, Milano 20063.
Ghirlanda G., Doveri e diritti dei fedeli nella comunione ecclesiale, “La Civiltà Cattolica” 136 (1985) n. 1, p. 22–36.
Gutiérrez J.L., La formazione dei principi per la riforma del Codex Iuris Canonici, in: I principi per la revisione del Codice di diritto canonico, ed. J. Canosa, Milano 2000.
Gutierrez J.L., Mons. Álvaro del Portillo e la codificazione canonica, “Ius Ecclesiae” 26 (2014) n. 2, p. 265–288.
Gutiérrez J.L., Potestad dominativa, in: Diccionario General de Derecho Canónico, vol. 6, obra dirigida y coordinada por J. Otaduy, A. Viana, J. Sedano, Navarra 2012, p. 311–315.
Hervada J., Diritto costituzionale canonico, Milano 1994.
Hervada J., Sub can. 208, in: Codice di diritto canonico e leggi complementari. Commentato, dir. J.I. Arrieta, Roma 20072, p. 190–191.
Ioannes Paulus PP. II, Constitutio apostolica Sacræ Disciplinæ Leges, 25.01.1983, “Acta Apostolicae Sedis” 75 (1983) pars 2, p. VII–XIV.
Ioannes Paulus PP. II, Præfatio, in: Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus 25.01.1983, “Acta Apostolicae Sedis” 75 (1983) pars 2, p. I–XXIII.
Labandeira E., El objeto del recurso contencioso-administrativo en la Iglesia y los derechos subjetivos, “Ius Canonicum” 20 (1980), p. 151–166.
Lo Castro G., “Pubblico” e “privato” nel diritto canonico, “Il diritto ecclesiastico” 106 (1995) n. 1, p. 110–139.
Martín de Agar J.T., Il diritto alla libertà nell’ambito temporale, “Fidelium Iura” 1 (1991), p. 125–166.
Miras J., Canosa J., Baura E., Compendio di diritto amministrativo canonico, Roma 2007.
Murphy E.J., Suspension ex informata coscientia. A dissertation, Washington 1932 (The Catholic University of America Canon Law Studies Number 76).
Nacci M., Considerazioni storico-giuridiche sulle relazioni Chiesa-mondo nel Concilio di Trento e nel Concilio Vaticano II, “Prawo Kanoniczne” 59 (2016) n. 2, p. 89–107.
Nacci M., Origini, sviluppi e caratteri del Jus Publicum Ecclesiasticum, Città del Vaticano 2010.
Ochoa X., Index verborum ac locutionum Codicis iuris canonici, Città del Vaticano 1984.
Parlato V., I diritti dei fedeli nell’ordinamento canonico, Torino 1998.
Pontificia Commissio Codici Iuris Canonici Recognoscendo, Relatio super priore schemate Legis Ecclesiæ Fundamentalis, 20.09.1969, in: Schema Legis Ecclesiæ Fundamentalis. Textus emendatus cum relatione de ipso schemate deque emandationibus receptis, Città del Vaticano 1971.
Rincón-Pérez T., sub c. 596, in: Comentario exegético al Código de Derecho Canónico, obra dirigida y coordinada por Á. Marzoa, J. Miras, R. Rodríguez-Ocaña, vol. II/2, Pamplona 19972, p. 1469–1472.
Romano S., L’ordinamento giuridico, Firenze 1945.
Supremum Signaturæ Apostolicæ Tribunal, coram Felici, decisio diei 31 maii 1980, Prot. N. 10460/78 CA, in: X. Ochoa, Leges Ecclesiæ annis 1979–1985 editæ, vol. 6, Roma 1987, n. 4777.
Synodus Episcoporum, Principia quæ Codicis iuris canonici recognitionem dirigeant, “Communicationes” 1 (1969), p. 77–100.
Valdrini P., Comunità, persone, governo. Lezioni sui Libri I e II del CIC 1983, Città del Vaticano 2013.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Przemysław Michowicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
