Biskup Marcin Szyszkowski (1616–1630) jako twórca nabożeństwa siedmiu kościołów krakowskich
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.1735Słowa kluczowe:
Marcin Szyszkowski, Rzym, Kraków, pobożność, „Siedem kościołów”Abstrakt
Przypuszcza się, iż opisany w XVI wieku przez św. Filipa Nereusza szlak wędrówki dewocyjnej po siedmiu bazylikach Rzymu mógł mieć swoje źródła w tradycji ludowej, a bez wątpienia wynikał z przywołania i zaadaptowania do nowych warunków pamięci o znanej niegdyś ludycznej w charakterze obrzędowości modlitewnej. Opisane przez tego świętego itinerarium pielgrzymie wyznaczały cztery bazyliki większe: św. Piotra na Watykanie, św. Pawła za Murami, św. Jana na Lateranie, Najświętszej Maryi Panny Śnieżnej oraz trzy mniejsze: św. Krzyża Jerozolimskiego, św. Wawrzyńca za Murami oraz św. Sebastiana.W 1621 roku w krakowskiej oficynie drukarskiej Franciszka Cezarego została wydana broszura zatytułowana Siedm kościołów krakowskich. Inicjatorem jej druku był biskup krakowski Marcin Szyszkowski, który przez wiele lat przebywał w Rzymie, gdzie zapoznał się z działalnością św. Filipa Nereusza. Od chwili, kiedy został biskupem krakowskim zaczął zaszczepiać w swojej diecezji elementy potrydenckiej dewocji Wiecznego Miasta. Jednym z nich było zainicjowanie nabożeństwa Siedmiu kościołów krakowskich, które otrzymało przywileje i odpusty rzymskiego szlaku pątniczego.
Bibliografia
Źródła
Archiwum Krakowskiej Kurii Metropolitalnej, A.Ep. 43, k. 608v-609.
Instructio ad visitandas Septem Ecclesia Cracoviae […], [w:] Reformationes Generales […], Cracovia 1621.
Instructio ad Visitandas Septem Ecclesias Cracoviae […], Cracovia 1620.
Pruszcz P. H., Kleynoty Stołecznego Miasta Krakowa […], Kraków 1650.
Pruszcz P. H., Kleynoty Stołecznego Miasta Krakowa […], Kraków 1745.
Severano G., Divotioni da prattica nelle visita delle sette Chiese di Roma, Roma 1654.
Severano G., Memorie sacre delle sette chiese di Roma e di altri luoghi, che si trovano per le strade di esse, Roma 1630.
Siedm kościołów krakowskich. Od Stolice Apostolskiey pozwoleniem Odpustów Siedmi Kościołów Miasta Rzymskiego uprzywilejowanych […], Kraków 1621.
Opracowania
Bania Z., Kraków – Rzymem Rzeczypospolitej w pierwszej połowie XVII wieku, [w:] Praxis atque theoria. Studia ofiarowane profesorowi Adamowi Małkiewiczowi, red. W. Bałus, J. K. Ostrowski, Kraków 2006, s. 25–33.
Barock im Vatikan. Kunst und Kultur im Rom der Päpste, Bd. 2: 1572–1676, Hrsg. J. Frings, Leipzig 2005.
Bernabei R., Roma nel giubileo, Milano 1998.
Chélini J., Branthomme H., Drogi Boże. Historia pielgrzymek chrześcijańskich, Warszawa 1996.
Delcroix R., Filippo Neri. Il Santo dell’allegria, Milano 2011.
Eiche S., Le Basiliche e il loro doppio: le sei tavole di Augsburg, [w:] Roma Sancta. La città delle basiliche, a cura di M. Fagiolo, M. L. Madonna, Roma 1985, s. 47–51.
Fiorani L., Le confraternite, la città e la „perdonanza giubilare”, [w:] Roma Sancta. La città delle basiliche, a cura di M. Fagiolo, M. L. Madonna, Roma 1985, s. 54–70.
Gamrath H., Roma Sancta Renovata. Studi sull’urbanistica di Roma nella seconda metà del sec. XVI con particolare riferimento al pontificato di Sisto V (1585–1590), Roma 1987.
Garms J., Vedute di Roma. Dal Medioevo all’Ottocento. Atlante iconografico, topografico, architettonico, vol. 1–2, Napoli 1995.
Goldberg G., Zum Zyklus de Augsburger Basilikabilder und zur Existenz von Stellvertreterstätten römische Hauptkirchen, „Bayerisches Jarbuch für Volkskunde“ 1986/87, s. 65–75.
Hülsen C., Das Speculum Romanae Magnificentiae des Antonio Lafreri, [w:] Colloctanaea variae doctrinae, München 1921, s. 121–170.
Jung-Inglessis E. M., Rok Święty w Rzymie. Historia i teraźniejszość, Warszawa 2000.
Kalinowska J., Mysterium Septiformis Ecclesaie, „Annalecta Cracoviensia” 23 (1991), s. 307–323.
Kracik J., Powszechny, apostolski, w historię wpisany, Kraków 2005.
Krasnowolski B., Zapomniane sanktuarium maryjne i lateraneńskie z I poł. XVII wieku w Suchej: wielka treść w skromnej formie, [w:] Festina lente. Prace ofiarowane Andrzejowi Fischingerowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. M. Piwocka, D. Nowacki, Kraków 1998, s. 127–138.
Kwapis O., Do Rzymu. Sztuka i wielkie jubileusze (1300–1575), Warszawa 2014.
Monselice nel cuore del Giubileo. Guida del pellegrino al Santuario Giubilare delle sette Chiese in Monselice, Monselice 1999.
Pawłowska B., Urbs Sacra. Pielgrzymki i podróże religijne do Rzymu w starożytności chrześcijańskiej (IV–VII w.), Kraków 2007.
Prosperi Valenti Rodinò S., L’immagine degli anni santi nelle stampe, [w:] La storia dei Giubilei, vol. 2: 1450–1575, a cura di M. Fagiolo, M. L. Madonna, Milano 1998, s. 282–293.
Rinaldi A., Le sette meraviglie della Roma cristiana. L’invenzione del Lafréry, [w:] Roma Sancta. La città delle basiliche, a cura di M. Fagiolo, M. L. Madonna, Roma 1985, s. 269–274.
Schawe D., Rom in Augsburg. Die Basilikabilder aus dem Katharinenkloster, München 2000.
Smolucha J., Sroka S. A., Historia lat świętych, Kraków 2000.
Stróż A., Historia badań nad zagadnieniem najstarszych zachodnich sanktuariów męczenników. Od kontrreformacyjnej apologetyki do współczesnych badań interdyscyplinarnych, „Vox Patrum” 33 (2013), s. 315–334.
Vazzoler M., Il giubileo di San Carlo Borromeo (Milano, 1576), Milano 1999.
Wróbel E. E., Życie religijne i zakonne w Polsce na przełomie XVI i XVII wieku, [w:] Cztery wieki Karmelitów Bosych w Polsce (1605–2005), red. A. Ruszała, Kraków 2005, s. 1–19.
Zeitler K., Wege durch Rom. Druckgraphische Veduten aus drei Jahrhunderten, München 1999.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
