Program treściowy wystroju kościoła Klarysek w Krakowie
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.2079Słowa kluczowe:
program treściowy, kościół klarysek w Krakowie, Innocenty Monti, Baltazar FontanaAbstrakt
Zasadnicze przekształcenie wnętrza kościoła św. Andrzeja miało miejsce w latach 1701–1702 za rządów Anny Elżbiety Tyrawskiej, według koncepcji opracowanej przez nią wspólnie z ks. Sebastianem Piskorskim. Dekorację sztukatorską wykonał Baltazar Fontana, a malarską najprawdopodobniej Innocenty Monti. Jej treść ułożono w dwa przeplatające się ze sobą programy, adresowane odpowiednio do zgromadzonych na chórze zakonnic i wiernych znajdujących się w korpusie kościoła. Ich wspólnym elementem jest krucyfiks na łuku tęczowym, który widziany z empory wpisuje się w cykl przedstawień pasyjnych na ścianach chóru. Towarzyszą im wizerunki franciszkańskich czcicieli Chrystusa – śś. Franciszka i Antoniego oraz bł. Salomei, a także św. Marii Magdaleny. Natomiast krucyfiks oglądany z dołu prezentuje się jako symbol triumfu Zbawiciela, towarzyszą mu przedstawienia chwały ukrzyżowanych apostołów Piotra i Andrzeja, a w prezbiterium – chwała ss. Klary, Salomei i Kingi, zestawiona z koronacją Marii przez św. Trójcę w sposób inspirowany wizją Mariny de Escobar. Oba programy łączy też postać założycielki klasztoru – bł. Salomei, której żywot, z zaakcentowaniem pobożności chrystologicznej, namalowano na arkadach empor, przypominając, że w klasztorze znajdują się jej relikwie. W ten sposób wystrój krakowskiego kościoła zachęcał też wiernych do odwiedzenia założenia pielgrzymkowego w Grodzisku, które służyło popularyzacji kultu Salomei.Bibliografia
Sources
Archiwum Klasztoru SS. Klarysek w Krakowie, Najstarsza kronika klasztoru św. Jędrzeja, 1596–1747, A34.
Archiwum Klasztoru SS. Klarysek w Krakowie, Inwentarz kościelnego skarbu, 1718, B1.
Works
Argentan de L. F., Conferences theologiques et spirituelles sur les Grandeurs de la Tres-Sainte Vierge Marie Mere de Dieu, vol. 1, Rouen 1680.
Bałus W., Architektura sakralna w Krakowie i Podgórzu, [in:] W. Bałus et al., Sztuka sakralna Krakowa w wieku XIX, cz. 1, Kraków 2004, p. 100–101 (Ars Vetus et Nova, 12).
Karpowicz M., Baldasar Fontana 1661–1733. Un berniniano ticinese in Moravia e Polonia, Lugano 1990.
Krasny P., Chrystus w grobie, [in:] Pax et Bonum. Skarby klarysek krakowskich. Katalog wystawy, Kraków 1999, p. 91–92.
Kurzej M., Kazimierz Kaliski i syn – rzeźbiarze krakowscy ostatniej tercji wieku XVII, “Rocznik Krakowski” (2011) 77, p. 45.
Kurzej M., Siedemnastowieczne sztukaterie w Małopolsce, Kraków 2012.
Małkiewicz A., Przemiany artystyczne kościoła św. Andrzeja w epoce nowożytnej (wieki XVI–XVIII), [in:] Pax et Bonum. Skarby klarysek krakowskich. Katalog wystawy, Kraków 1999, p. XXIV.
Marraccy H., Polyanthea Mariana, Coloniae Agrippinae 1684.
Olszewski A., Włodarek A., Matka Boska z Dzieciątkiem II, [in:] Pax et Bonum. Skarby klarysek krakowskich. Katalog wystawy, Kraków 1999, p. 74–75.
Ostrowski J. K., Flores Vitae B. Salomeae. Nieznany cykl graficzny Jerzego Eleutera Szymonowicza-Siemiginowskiego, “Biuletyn Historii Sztuki” 35 (1973), p. 49.
Piskorski S., Kazania na dni pańskie, Kraków 1706.
Ptak W., XVIII-wieczna polichromia kościoła św. Andrzeja w Krakowie, master’s thesis written in IHSiK UPJPII under the suprvision of K. Kuczman in 2014.
Puente de la L., Mirabilis vita venerabilis virginis Marinae de Escobar…, transl. M. Hanel, pt. 1, Pragae.
Różycka Bryzek A., Matka Boska Hagiosoritissa, [in:] Pax et Bonum. Skarby klarysek krakowskich. Katalog wystawy, Kraków 1999, p. 43.
Sander E., Ksienie klasztoru Klarysek pw. św. Andrzeja apostoła w Krakowie w XVII–XVIII wieku, “Pietas et Studium” 2 (1999).
Wiśniewski J., Miasto Skała i Grodzisko w Olkuskiem, Mariówka 1934.
Zapletalová J., Působení Innocenza Montiho v Krakově, [in:] Barok i barokizacja. Materiały sesji Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Kraków 3–4 XII 2004, red. K. Brzezina, J. Wolańska, Kraków 2007, p. 211 (Ars Vetus et Nova, 28, red. W. Bałus).
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).