Wokół staropolskich fundacji i benefaktorów Szkół Nowodworskich w Krakowie
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.236Słowa kluczowe:
Kraków, szkoła, sarmatyzm, okres wczesnonowożytnyAbstrakt
Szkoły Nowodworskie, których kontynuatorką jest dzisiejsze I LO im. B. Nowodworskiego, mają kilkusetletnią historię. Idea założenia szkół narodziła się w gronie profesorów Akademii Krakowskiej w 1586 roku, ale do właściwego otwarcia placówki doszło 2 lata później, dzięki inicjatywie profesora Stanisława Pika Zawadzkiego. W pierwszych dziesięcioleciach istnienia instytucja musiała zmierzyć się z licznymi trudnościami, takimi jak epidemie czy też naciski konserwatywnych profesorów, chcących zamknąć szkoły. W tych trudnych początkach szczególnie pomógł placówce biskup krakowski Piotr Tylicki. Jako benefaktor przeznaczył szkołom 10 tys. zł. Kolejnym ważnym dobrodziejem był kawaler maltański Bartłomiej Nowodworski, który w 3 fundacjach w latach 1612, 1617 i 1619 ofiarował w sumie 15 tys. zł. Darowizna ta pomogła instytucji przetrwać. Szkoły Nowodworskie miały w dalszych dziesięcioleciach wielu benefaktorów. Najważniejszym z nich był Gabriel Prewancjusz Władysławski, który darował 50 tys. zł. Dzięki temu, przy wydatnej pomocy króla Władysława IV Wazy, mógł powstać nowy budynek szkół zbudowany w 1643 roku. Dynamika fundacji w następnych dziesięcioleciach znacznie jednak spadła, co było efektem postępującego zubożenia kraju. Ostatnim odnotowanym darczyńcą był w 1745 roku sekretarz królewski Tomasz Szreniawski.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2013 Tomasz Graff
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
