Jakub Zabarella, autor dedykacji dla króla Stefana Batorego
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.3736Słowa kluczowe:
Jakub Zabarella (1533−1589), król Stefan Batory, kolegium Kameraceńskie, literatura dedykacyjno- -epigramatyczna XVI w.Abstrakt
W 1577 roku król Polski Stefan Batory postanowił założyć w Krakowie kolegium na wzór kolegium królewskiego w Paryżu. W tym celu zaprosił z wykładami najwybitniejszych zagranicznych uczonych. Wśród nich był padewski filozof i logik Jakub Zabarella (1533−1589). Odmawiając hojnej propozycji króla, zadedykował mu swe Opera logica (1578). W historiografii europejskiej Obecny artykuł jest wprowadzeniem do wydania tej dedykacji, ukazującym jej historyczny oraz historiograficzny kontekst. Tekst rozpoczyna się od przedstawienia sylwetki Jakuba Zabarelli oraz jego wyjątkowej pozycji w świecie ówczesnej nauki. Następnie omawiany jest historyczny kontekst zaproszenia przez króla Batorego oraz historiografia tego faktu. Część trzecia prezentuje kontekst społeczno-ekonomiczny zaproszenia i odmowy Zabarelli oraz kontekst kulturowo-literacki dedykacji. Porównanie z analogiczną literaturą epoki pozwala zrozumieć jej panegiryczny charakter, a porównania tego dopełnia prezentacja włoskiego epigramatu Zabarelli ku czci króla Stefana i jej angielski przekład.
Bibliografia
Primary sources:
Biblioteca Civica di Belluno: Manuscript MS 505.
Jagiellonian Library in Krakow: Manuscripts 226, 227 III.
Acta graduum academicorum Gymnasii Patavini, ab anno 1551 ad annum
, vol. 4, parte 1, a cura di E. Dalla Francesca, E. Veronese, Roma, Padova MMI, Centro per la storia dell’Università degli studi di Padova – Editrice Antenore (Fonti per la storia dell’Università di Padova, 16).
Aelius Lampridius, Aelii Lampridii Alexander Seuerus, ad Constantinum Augustum, in: Historiae Augustae Scriptores, tomus secundus (ed. D. Erasmus Roterodamus, Antuerpiæ, An. M.D.XVII; Basileae 1518, Apud Joannem Frobenium), pp. 974–1011.
Annales ecclesiastici quos post Caesarem S.R.E. Card. Baronium Odoricum
Raynoldum ac Iacobum Laderchium ... ab an. MDLXXII. ad nostra usque tempora continuat Augustinus Theiner. Tomus secundus. ed. A. Theiner, Romae, Ex typographia Tiberina, 1856.
Archiwum Jana Zamoyskiego, Kanclerza i Hetmana Wielkiego Koronnego, 1553–1579, vol. 1, ed. W. Sobieski, Warszawa 1904, published by Maurycy Zamoyski.
Arystoteles, Αριστοτελους Πολιτικων Βιϐλια οκτω. Aristotelis Politicorum Libri octo, Argentorati per Vundelianum Rihelium. Anno M.D.XL.
Arystoteles, Aristotelis Politica ab Iacobo Lodoico Strebaeo nomine Ioannis Bertrandi Senatoris Iudicisque sapientissmi conuersa. Parisiis, Ex Officina Michaelis Vascosani. M.D.XLII.
Arystoteles, Polityka (transl. L. Piotrowicz), in: Arystoteles, Dzieła wszystkie, vol. 6, Warszawa 2001, pp. 25–226.
Aureliusz Wiktor, Sexti Aurelii Victoris, Liber de Caesaribus. Praecedunt Origo gentis Romanae et Liber de viris illustribus urbis Romae, subsequitur Epitome de Caesaribus, recensuit F. Pichlmayr, Lipsiae in Aedibus B.G.
Teubneri, MCMXI.
Basilius Hyacinthius Vilnensis, Panegyricus In Excidium Polocense atq[ue] in memorabilem Victoriam Stephani inuictissimi Poloniarum Regis Magniq[ue] Ducis Lituaniæ ex potentissimo Moschorum Principe III. Cal. Septemb. MDLXXIX. reportatam. Basilij Hyacynthij Vilnensis Ad Inclytum Nicolaum Georgii Radiuillo Ducem Dubingæ et Bierzæ in Lituania. Accesserunt in fine nonnulla Epigrammata. Patauii. Apud Laurentium Pasquatum M.D.LXXX.
Bayle P., Diction[n]aire historique et critique. Par Monsieur Bayle. Tome Troisième, N – Z, Seconde Edition, revue, corrigée & augmentée par l’Auteur. À Rotterdam. Chez Reinier Leers. MDCCII.
Bayle P., Dictionnaire historique et critique de Pierre Bayle. Nouvelle édition, augmentée des notes extraites de Chaupepié, Joly, .... etc., Tome quinzième: Z. et Dissertations, Paris 1820, publ. Desoer, Libraire.
Bertius P., Petri Bertii Oratio In obitum Reuerendi & Clarissimi viri D. Iacobi Arminii ... Habita post exsequias in Auditorio Theologico XXII Octobr. Lugduni Batauorum. Excudebat Ioannes Patius Typographus Academicus. Anno ci i cix (1609).
Biancani G. (Iosephus Blancanus), Aristotelis loca mathematica. Ex vniuersis ipsius Operibus collecta, & explicata .... Bononiæ MDCXV. Apud Bartholomæum Cochium.
Boethius, Anitii Manlii Seuerini Boethii Commentariorum, in Porphyrium a se translatum, Libri V in: Anitii Manlii Seuerini Boethi[i] ... Opera omnia ..., Basileae, ex Officina Henricpetrina. M.D.LXX.
Boethius (Anitius Manlius Severinus Boetius), An. Mal. Sev. Boetii In Topica Ciceronis Commentariorum Libri Sex, in: Patrologiae Cursus Completus, Series Latina, ed. J.P. Minge, vol. 64, Parisiis 1847, coll. 1040–1174.
Candido Decembrio P., P. Candidi ad Diuum Alfonsum, utriusq[ue] Siciliæ regem, in Appiani Alexandrini historiam bellorum Ciuilium, è Græco in Latinum à se conuersam Præstatio, in: Appiani Alexandrini Sophistae, De Ciuilibus Romanarum bellis historiarum libri quinque ... Lugduni. Apud Haered[es] Seb. Gryphi. 1560.
Cavaccia G. (Joannes), G. Zabarella (Jacobus, the Younger), Aula Zabarella siue Elogia Illustrium Patauinorum, Conditorisq;[ue] Vrbis. Ex Historijs Chronicisque collecta a Ioanne Cauaccia nobile patauino et a comite Iacobo Zabarella Equite. Ipsius ex filia Pronepote Aulæ & Ædium Domino Lectionibus, Historijs, Monumentis, Numismatibus, Insignijs, & Animaduersionibus, Aucta & Illustrata. Vbi insuper omnis Romana Historia dignoscitur Pulcrioresque res, & Antiquitates Vrbis Patauinæ, Prouinciæque & Reipublicæ Venetæ. Origines Familiarum Genere Præstantium, Insignioraque aliarum gentium Facinora in Lucem perferuntur. Patauij. Typis Iacobi de Cadorinis. MDCLXX.
Ciampi S., Rerum Polonicarum ab excessu Stefani Regis ad Maximiliani Austriaci captivitatem Liber Singularis in lucem editus cum additamentis ab Sebastiano Ciampi in Italia ab negotiis literariis pro Regno Poloniae, Florentiae MDCCCXXVII, Typis Iosephi Galletti.
Ciampi S., Bibliografia critica delle antiche reciproche corrispondenze politiche, ecclesiastiche, scientifiche, letterarie, artistiche dell’ Italia colla Russia, colla Polonia ed altre parti settentrionali. Il tutto raccolto ed illustrato con brevi cenni biografici degli autori meno conosciuti da Sebastiano Ciampi, Tomo I. (A–My), Firenze 1834, per Leopoldo Allegrini e Giov. Mazzoni.
Ciampi S., Bibliografia critica delle antiche reciproche corrispondenze politiche, ecclesiastiche ... Il tutto raccolto ... da Sebastiano Ciampi, Tomo III. (Re-Zo), Firenze 1842, per Guglielmo Piatti.
Crescenzi G.P. de, Presidio Romano ouero Della Milizia Ecclesiastica et delle Religioni sì Caualleresche, come Claustrali Libri III.... Aggiunteui le memorie di molte Illustri Famiglie ... di Gio. Pietro de Crescenzi Romani ... Con l’Arsenale de’ Religiosi ... & i Casi più concernenti allo stato Ecclesiastico, In Piacenza, Per Gio. Antonio Ardizzoni, Stampatore Camerale. MDCXLVIII.
Cicero (Marcus Tullius), M.T. Ciceronis Epistolae ad Atticum, ad Brutum, ad Quinctum Fratrem. Cum correctionibus Pauli Manutii, Venetiis, M.D. LVII, Aldus. Cicero (Marcus Tullius), M.Tulli Ciceronis Epistolae Familiares. Dictae Paulli. Manutii studio atque industria emendatæ, & Scholis ad marginem illustratæ. Addita epistolarum genera, ad epistolas conscribendas mirum in modum conducentia. Aldus Iunior Venetijs MDLXXVI.
Cicero (Marcus Tullius), Topica, in: A.S. Wilkins (ed.), M. Tulli Ciceronis Rhetorica, vol. II: Brutus, Orator .... Topica, Oxonii 1903 (many reprints), E Typographeo Clarendoniano.
Facciolati I. (Iacopo, Jacobus Facciolatus), Jacobi Facciolati de Gymnasio Patavino Syntagmata XII ex ejusdem Gymnasii fastis excerpta. Patavii, MDCCLII. Ex Typographia Seminarii. Apud Joannem Manfrè.
Facciolati I. (Iacopo, Jacobus Facciolatus), Fasti gymnasii Patavini Jacobi Facciolati opera collecti ab anno MDXVII. quo restitutæ scholæ sunt ad MDCCLVI. [Pars III]. Patavii, Typis Seminarii, MDCCLVII. Apud Joannem Manfrè.
Gennari G., Saggio storico sopra le Accademie di Padova, in: Saggi scientifici e letterari dell’Accademia di Padova, vol. 1, a spese dell’Accademia, Padova MDCCLXXXVI, pp. XIII–LXXXIII.
Giraldi F.M., Viaggio Del Paradiso. Distinto in diece Giornate. Dove si dichiara quanto deue fare il Christiano ; per inuiarsi all’acquisto dell’eterna gloria. Conforme alla Dottrina Euangelica di Christo, di Sacra Scrittura & essempio de Santi. Aggiontoui à ciascheduna Giornata vn Riposo dell’Anima con una molto deuota, et molto affettuosa Meditatione ... Vtile ad ogni stato, & Conditione di Persone. Del ... D. Francesco Maria Giraldi da Mondolfo ..., In Venetia, MDCVII. Appresso Giacomo Antonio Somasco.
Górski J. (Iacobus Gorscius), Apologia D. Iacobi Gorscii, pro Academia Cracouiensi, publice in renunciandis nouis Magistris dicta: Anno Do. M.D. LXXI. Die II. Mensis Martij.Vnà cum Parænesi ad Professores eiusdem Academiæ Cracouiensis. Cracouiæ. In Officina Lazari. Anno Domini. M.D.LXXXI.
Heidenstein R., Vitae Joannis Zamoyscii a Reinholdo Heidensteinio perscriptae Libri tres secundum codicem dresdensem, in: Collectanea vitam resque gestas Joannis Zamoyscii, magni cancelarii et summi ducis Reipublicae Polonae illustrantia, ed. A.T. Działyński, Poznaniae 1861, Typis Ludovici Merzbachii, 1–147.
Heinsius D., Dan[iel] Heinsius Georg[ii] Richtero De Seruitute Naturali
(Lugduni Batavorum, Anno 1616), in: Georgii Richteri Epistolae selectiores ad Viros Nobilissimos ..., Norimbergæ, Typis & Sumptibus Michaelis Endteri, Anno M.DC.LXII, pp. 133–145.
Hraban Maur, De universo, in: Patrologiae cursus completus, ed. J.P. Minge, vol. 111: B. Rabanus Maurus, Parisiis 1864, wyd. J.P. Migne, coll. 9–614.
Imperialis G. (Ioannes), 1640, Musæum Historicum et Physicum Ioannis Imperialis Phil[osophi]: & Med[ici]: Vicentini. In Primo Illustrium literis uiror[um] imagines ad uiuum expresse[a] continentur. Addidtis elogijs eorundem uitas, et mores notantibus. In Secundo animorum imagines ... Venetijs apud Juntas. An. MDCXL.
Keckermann B. (Bartholomaeus Keckermannus Dantiscanus), Praecognitorum Logicorum Tractatus III. Cum dispositione Typica Systematis Logici; adornati a Bartholomæo Keckermanno Dantiscano. Hanouiæ Apud Guilielmum Antonium, MDXCIX.
Lactantius, L. Coelii Lactantii Firmiani Diuinarum Institutionum Libri Septem: Eiusdem ...Carmen de Dominica resurrectione. Cum Indice ..., Antuerpiae, Apud Viduam & haeredes Ioannis Stelsii. 1570. Lemnius Emporicus M.S., M. Simonis Lemnii Epigammaton libri III. Adiecta est quoque eiusdem Querela ad Principem. Anno Domini M.D.XXXVIII (np., probably Lipsiae).
Mannucius Aldus, [Dedication] Ser.[enissi]mo Stephano Regi Poloniae
Et. C. in: idem (ed.), Antiquitatum romanarum Paulli Mannuccii Liber De Comitiis, Bononiae ci i cxxcv (1585) [apud Aldum Mannuccium], k. ††1r–††3v.
Maricjusz z Pilzna S. (Simon Maricius Pilsnensis), Simonis Maricii Pilsnensis, iureconsulti, De Scholis seu Academijs, libri duo. Cracoviae in Officina Hieronymi Schaffenbergeri M.D.LI.
Mecherzyński K., Świadectwa uczonych krajowych i postronnych o kwitnącym stanie nauk w Polsce w wiekach dawnieyszych, „Rocznik Towarzystwa Naukowego z Uniwersytetem Krakowskim połączonego” XIII (1829), Kraków, Drukarnia Akademicka, pp. 217–295.
Muczkowski J. (ed.), Statuta nec non Liber promotionum philosophorum ordinis in Universitate Studiorum Jagellonica ab anno 1402 ad annum 1849, edidit Josephus Muczkowski, Cracoviae 1849, Typis Universitatis (Zabytki z dziejów oświaty i sztuk pięknych, vol. 1, wyd. Towarzystwa Naukowego z Uniwersytetem Jagiellońskim połączonego).
Muret M.A. (Marcus Antonius Muretus), M. Antonii Mureti I. C. ac Ciuis Romani Epistolae, Parisiis, Apud Robertum Coulombel ... in Aldina Bibliotheca. 1580; this is a new, corrected and extended edition; see another edition of the same year: ...Mureti ... Eipstolae. Libellus lectu dignissimus nunc recens emendatiûs in lucem editus. Coloniae Agrippinae. Excudebat Petrus Horst. Anno 1580.
Neumayr A., Illustrazione del Prato della Valle ossia della Piazza delle Statue di Padova, parte prima, MDCCCVII, nel Seminario di Padova.
Niesiecki K., Korona Polska Przy Złotey Wolnosci Starożytnemi Rycerstwa Polskiego y Wielkiego Xięstwa Litewskiego Kleynotami, Naywyższemi Honorami, Heroicznym Męstwem, y odwagą, wytworną Nauką, a naypierwy Cnotą, Pobożnością y Swiątobliwością Ozdobiona. Potomnym zaś wiekom na zaszczyt y nieśmiertelną sławę pamiętnych w tey Oyczyznie Synow Podana. [vol. 4: sab-zyz]. Przez X. Kaspra Niesieckiego Societatis Jesu, Lwów 1743, Society of Jesus College Printing House in Lvov.
Nifo A., Augustini Niphi Philosophi Suessani De falsa Diluuii Prognosticatione, quae ex Conuentu omnium Planetarum, qui in Piscibus continget Anno 1524. diuulgata est: Libri tres: ad Karolum primum diuino Afflante spiritu Cæsarem: semper Augustum. Augustæ Vindelic[orum] MDXX per Sigismondu[m] Grim[m], & Marcum Wyrsung.
Nobili F. de’ (Flaminius Nobilius), De Rebus Gestis Stephani I. Regis Poloniae Magni Ducis Lithuaniæ, Etc. Contra Magnum Moschorum Ducem Narratio. Edictum Regium etc. ad milites. Romae, Apud hæredes Anotnij Bladij impressores Camerales, M.D.LXXXII.
Pawiński A. (ed.), Początki panowania w Polsce Stefana Batorego, 1575–1577 r. Listy, uniwersały, instrukcye, wydał ... Adolf Pawiński, Warszawa 1877, Skład Główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa. (Źródła Dziejowe vol. 4).
Plato, Omnia D. Platonis Opera Tralatione Marsilii Ficini, & ad Græcum codicem accurata castigatione. Quæ recenti hac editione nostra multo quàm antea ornatiora, & locupletiora sunt facta, opera & diligentia Iacobi Tapia Aldana ... Venetiis, Apud Hieronymum Scotum. MDLXXI.
Plato, Platona Państwo, transl. W. Witwicki, Warszawa 1990, Wydawnictwo AKME (Biblioteka Filozofii Klasycznej).
Plaut (Titus Maccius Plautus), Stichus, in: Comoediae, recognovit, brevique adnotatione critica instruit W.M. Lindsay, vol. II, Oxonii [1904], E Typographeo Clarendoniano [no pagination].
Pontanus J. (Jakub Spanmüller, called Pontanus), Jacobi Pontani de Societate Iesu Progymnasmatum Latinitatis, sive Dialogorum Voluminis tertij pars prior, cum Annotationibus. De variis Rereum Generibus, Ingolstadii, excudebat David Sartorius, Anno Domini M.D.XCII.
Portenari A., Della Felicità di Padoua di Angelo Portenari Agost. Libri noue, Nelle quali, mentre con nuouo ordine historico si proua ritrouarsi nella Città di Padoua le conditioni alla felicità ciuile pertinenti, Si raccontano gli antichi, e moderni suoi pregi, & honori Et in particolare si commemorano li Cittadinj suoi Illustri per Santità, Prelature, Lettere, Arme, e Magistrati, in Padoua per Pietro Paolo Tozzi, 1623.
Possevino A. (Antonius Possevinus), Antonii Posseuini Societatis Iesu Bibliotheca Selecta Qua agitur De Ratione Studiorum In Historia, In Disicplinis, In Salute omnium procuranda. part 2: ... Bibliothæcae Selectae Pars secunda. Qua agitur De Ratione Studiorum in Facultatibus, quæ in pagina sequenti indicantur. Romæ, Ex Typographia Apostolica Vaticana. M.D.XCIII (both parts have reparate title pages and pagination,but share the Index).
Possevino A. (Antonius Possevinus), Antonii Posseuini Mantuani, Societatis Iesu Bibliotheca Selecta De Ratione Studiorum, Ad Disciplinas, & ad Salutem omniu[m] gentium procurandam. Recognita nouissime ab eodem, et aucta, & in duos Tomos distributa. t. 2: ... Bibliothæcae Selectæ De Ratione Studiorum in Facultatibus, quæ in pagina sequenti indicantur. Tomus Secundus. Venetiis, MDCIII. Apud Altobellum Salicatium (both parts have reparate title pages and pagination, but share the Index).
Reszka S. (Stanislaus Rescius), D. Stanislai Hosii S. R. E. Cardinalis Maioris. Poeniten.[tiarii] & Episcopi Varmiensis vita, Auctore Stanislao Rescio ..., Romae, Impensis Jacobi Tornerij. Apud Zannettum, & Ruffinellum, M.D.LXXXVII.
Reszka S. (Stanislaus Rescius), Spongia qua absterguntur Conuitia et Maledicta Equitis Poloni contra Iesuitas. Anagramma Authoris. Sanis recta salus. Cracouiae Typis Andreæ Petricouij. Anno Domini M.D.XC.
Reszka S. (Stanislaus Rescius), Spongia qua absterguntur Conuitia et Maledicta Equitis Poloni contra Iesuitas. Cracouiae A. M.D.XC. Recusa Neapoli, Apud Iosephum Cacchium. M.D.XCII (second edition, extended).
Reszka S. (Stanislaus Rescius), Stanislai Rescii Epistolarum Liber Unus Quibus Nonnulla eiusdem Auctoris Pia exercitia, Pijs Lectoribus non indigna, pij quidem Viri adjungenda putauerunt. Ex Officina Horatii Salviani. Neapoli, Apud Io. Jacobum Carlinum, & Antonium Pacem, M.D.XCIV.
Riccoboni A. (Antonius Riccobonus), Aristotelis Ars Rhetorica ab Antonio Riccobono Rhodigino ... latine conuersa. ... Aristotelis Ars Poetica ... Cum eiusdem de re Comica disputatione. Venetiis, Apud Paulum Meiettum, Bibliopolam Patauinum, 1579.
Riccoboni A. (Antonius Riccobonus), In obitu Iacobi Zabarellae Patauini. Antonii Riccoboni Oratio. Patauii, M.D.XC. Apud Paulum Meiettum.
Riccoboni A. (Antonius Riccobonus), De Gymnasio Patauino Antonii Riccoboni Commentariorum Libri Sex: Quibus antiquissima eius origo et multa pr[a]eclara ad Patauium pertinentia: Doctoresq[ue] clariores usq[ue] ad an. 1571; ac deinceps omnes, quotquot in eo floruerunt, & florent: eorumq[ue] controuersiæ: atq[ue] alia memoratu dignissima recensentur. ... Patauij, Apud Franciscum Bolzetam. M.D.IIC.
Scardeone B. (Bernardinus Scardeonius), Bernardini Scardeonii, canonici Patauini, De Antiquitate Urbis Patauii, et claris ciuibus Patauinis, Libri Tres, in quindecim Classes distincti. Eiusdem Appendix De Sepulchris Insignibus exterorum Patuii iacentium. Basileae apud Nicolaum Episcopium iuniorem, Anno MDLX.
Seneca, L. Annei Senecae Opera, et ad dicendi facultatem, et ad bene uiuendu[m] utilissima per Des.[iderium] Erasmum Roterod.[amum] ... Adiecta sunt eiusdem scholia nonnulla, Basileae in Officina Frobeniana. M.D.XXIX.
Severitan I.P., Magistri Ioannis Policarpi Seueritani Sibenicensis Dalmate Predicatorii: ad Illustrem Guidobaldum Ruerium ... Feretreidos libri tres, (Callij 1522).
Sołtykowicz J., O Stanie Akademii Krakowskiey od Założenia Jey w Roku 1347, Aż do teraźniejszego czasu. Krótki Wykład Historyczny. Nayjaśnieyszemu Panu Fryderykowi Augustowi Królowi Saskiemu ... Na Posiedzeniu Publicznem Szkoły Głównej, Dnia 10. Maja Roku 1810., Kraków 1810, w Drukarni Gröblowskiey.
Duns Scotus, Ioannis Duns Scoti, In VIII. Libros Physicorum Aristotelis Quæstiones, cum annotationibus R.P.F. Francisci Pitigiani Arretini ... Tomus secundus. Lugduni, Sumptibus Laurentii Durand. M.D.CXXXIX.
Teisseur A., Les Éloges des Hommes Savans. Tirez de l’Histoire de M. de Thou. Avec des Additions contenant l’Abbrégé de leur vie, le jugement & le Catalogue de leurs Ouvrages. Par Antoine Teisseur. Seconde partie. A Genève, Chez Jean Herman Widerhold. MDCLXXXIII (This is edition 1e).
Teisseur A., Les Éloges des Hommes Savans, Tirez de l’Histoire de M. de Thou, Avec des Additions contenant l’Abbrégé de leur Vie, Le Jugement & le Catalogue de leurs Ouvrages, par Antoine Teisseur .... Tome quatriême, Quatriême Edition revûe, corrigée, & augmentée, outre un très-grand nombre de nouvelles remarques, d’un quatriême Tome. A Leyde, Chez Theodore Haak, Marchand Libraire, 1715.
Thou J.A. de (Iacobus Augustus Thuanus), Iacobi Augusti Thuani Historiarum sui temporis Pars quarta. [libri LVIII–LXXX]. Parisiis. Apud Hieronymum Drovart ... M.D.CIX.
Tiraboschi G., Storia Della Letteratura Italiana di Girolamo Tiraboschi. Tomo settimo Dall’ Anno MD all’ Anno MDC. Parte prima. In Modena MDCCLXXVII. Presso la Società Tipografica.
Tiraboschi G., Storia Della Letteratura Italiana. Tomo VII. Dall’ Anno MD all’ Anno MDC. Seconda edizione Modenese. Riveduta corretta ed accresciuta dall’Autore. Presso la Società Tipografica. In Modena MDCCXCI. (The volume consists of two parts being separate publications with a continuous pagination: part I: pp. 1–420; part II: 421ff).
Tomasini G.F. (Iacobus Philippus Tomasinus), Iacobi Philippi Tomasini Patauini Illustrium Virorum Elogia iconibus exornata, Patauii, Apud Donatum Pasquardum, & Socium, MDCXXX.
Tomasini G.F. (Iacobus Philippus Tomasinus), Gymnasium Patauinum Iacobi Philippi Tomasini Episcopi Æmoniensis Libris V. comprehensum. Vtini, Ex Typographia Nicolai Schiratti, MDCLIV.
Vives J.L., Joannis Lodouici Viuis Valentini De Disciplinis Libri XX. Excudebat Antuerpiae Michael Hillenius in Rapo, Anno M.D.XXXI. Wulgata, Biblia Sacra Vulgata. Editio quinta, Robert Weber und Roger Gryson hrsgb., Stuttgart 2007, publ. Deutsche Bibelgesellschaft.
Zabarella G., Iacobi Zabarellae Patavini Opera Logica. Ad Serenissimum Stephanum Poloniae Regem; Cum duplici Indice ... Venetiis, Apud Paulum Meietum Bibliopolam Patauinum, M.D.LXXVIII.
Zabarella G., Iacobi Zabarellae Patavini Opera Logica. In hac Secunda Editione multis Annotationibus aucta, & erroribus expurgata; tum in figuram quandam commodiorem digesta. Cum Indice ... Venetiis. Apud Paulum Meietum Bibliop.[olam] Patauinum, M.D.LXXXVI.
Zabarella G., Iacobi Zabarellae Patavini Opera, quæ in hunc diem edidit, in quinqu[ae] tomos diuisa: Quorum argumentum et seriem versa pagina ostendet. Adiectæ sunt ... annotationes perutiles. Rerum quoque et Verborum ... Indices ... locupletissimi. Apud Ioann[em] Mareschallum Lugdunensem, MCLXXXVI–MCLXXXVII [Francofurti]. Tomo I varia Opera Logica continentur.
Zabarella G., Iacobi Zabarellae Patauini De rebus naturalibus libri XXX.
Quibus quaestiones, quae ab Aristotelis interpretibus hodie tractari solent, accuratè discutiuntur. Ad Sanctissimum Sistum V. Pont. Max. Cum triplici Indice .... Venetiis, M.D.XC. Apud Paulum Meietum Bibliopolam Patauinum.
Zabarella G., Iacobi Zabarellae Patauini De rebus naturalibus libri XXX. Quibus quaestiones, quae ab Aristotelis interpretibus hodie tractari solent, accurate discutiuntur. Cum triplici Indice .... Coloniae. Ioannis Baptistæ Ciotti Senensis ære. ci i xc (1590).
Zabarella G., Oratio in exordio lectionis philosophiae, in: M. Dal Pra, Una „oratio” programmatica di G. Zabarella, “Rivista Critica di Storia della Filosofia” 21, no 3 (Luglio–Settembre 1966), pp. 286–290.
Zabarella G. (the Younger), Polonica siue Originum Polonicarum Stemmata
Centum. Hoc est Io. Casimiri, Poloniæ Sueciæq[ue] Regis, etc. Augusta & Heroica Nobilitas, ab uniuersisq[ue] orbis Principibus deriuatio: Pubblicarum, & priuatarum tabularum fide, ac complurium Historicorum, & Genealogorum auctoritate stabilita, & comprobata Co. Iacobo Zabarella Patauino au[t]ctore, Patauii. Apud Petrum Lucianum. M.DC.L.
Zabarella G. (the Younger), Gli Arronzii, ouero De’ marmi antichi. Doue ... Si hà la notizia delle Antichità, Riti, Monete, Medaglie, Magistrati, e Sacerdozj di Roma, di Padoua, dell’Italia, e dell’ Imperio Romano. Discorso del co.[nte] Iacopo Zabarella recitato ... nell’ ... gli ... 1652. Padoua, MDCLV. Per Paolo Frambotto.
Zucconello I. (Hippolytus Zucconellus) (ed.), Viridarium poetarum tum Latino, tum Græco, tum Vulgari eloquio scribentium. In laudes Serenissimi atque Potentissimi DD. Stephani Regis Poloniae, Magni Ducis Lituaniæ, Russiæ, Prussiæ, Semogitiæ, Kiouiæ, Liboniæq[ue], Domini, ac Principis Transiluaniæ. In duos Libros divisum. [Liber primus]. Venetiis, ad Signum Hyppogriphi, 1583.
Zucconello I. (Ippolito vel Hippolito Zucconello) (ed.), Del Giardinovde’ Poeti. In lode del Serenissimo Re di Polonia, Gran Duca di Littuania, Russia, Prussia, Samogitia, e Chiouia, Signor di Libonia & Prencipe di Transilvania, Libro secondo. In Venetia, Appresso i Guerra, fratelli, 1583.
Secondary works:
Albiński T., Recepcja sylogistyki klasycznej u Kanta, in:, Język. Rozumienie. Komunikacja, Pisma Filozoficzne, eds. M. Domaradzki, E. Kulczycki,
M. Wendland, vol. 121, Poznań 2011, pp. 325–340.
Baldini U., Legem impone subactis. Studi su filosofia e scienza dei gesuiti in Italia 1540–1632, Roma 1992.
Barycz H., Sebastjan Ciampi i jego działalność literacka w Polsce, „Przegląd Współczesny” year 13, vol. 49, fascicle 146 (June 1934), pp. 467–479.
Barycz H., Historja Uniwersytetu Jagiellońskiego w epoce humanizmu, book three: U schyłku epoki Odrodzenia (1573–1610), Kraków 1935.
Barycz H., Radymiński, Marcin, (1602–1664), in: Polski Słownik Biograficzny, vol. 30, Wrocław 1987, pp. 32–36.
Beck C., Syntax of the Latin Language. Chiefly from the German of C.G. Zumpt, Boston 1844 (second edition), publ. James Monroe and Company, pp. 175–178.
Benedetti S., Lollino, Luigi (Alvise), in: Dizionario Biografico degli Italiani, vol. 65, 2005, pp. 449–553.
Bonavilla A., M.A. Marchi, Dizionario etimologico di tutti i vocaboli usati nelle scienze, arti e mestieri, che traggono origine dal greco, tomo IV, Milano 1821, Dalla Tipografia di Giacomo Pirola.
Bouillon D. (ed.), Jacques Zabarella. La nature de la logique. En deux livres. Introduction, texte latin, traduction et notes par D. Bouillon, Paris 2009.
Bouillon D., L’Interprétation de Jacques Zabarella le Philosophe, Paris 2009.
Brooks E. (ed.), P. Rutilii Lupi De Figuris Sententiarum et Elocutionis, edited with Prolegomena and Commentary by Edward Brooks, Jr., Leiden 1970.
Cantimori D., Zabarella, Giacomo in: Enciclopedia italiana di scienze, lettere ed arti, vol. 35: Weg-Zyg, Roma 1950, p. 858 (reprint of the 1937 edition).
Cessak B.A., Użytkownicy książki filozoficznej w późnorenesansowym Lublinie, „Folia Bibliologica” 34/35 (1986/1987), pp. 19–27.
Compère M.M., Cambrai, [w:], M.M. Compère, Les collèges français 16e–18e siècle. Répertoire 3 – Paris, Paris 2002, pp. 126–129 (Bibliothèque de l’Histoire de l’Education, vol. 10).
Compère M.M., Collège royal, [w:], idem, Les collèges français 16e-18e siècle. Répertoire 3 – Paris, Paris 2002, pp. 407–413 (Bibliothèque de l’Histoire de l’Education, vol. 10).
Czarnecka-Rej B., Zabarella, Jacopo (Iacopo, Giacomo), in: Powszechna Encyklopedia Filozofii, vol. 9 (se-ż), Lublin 2008, pp. 893–896.
Dizionario storico mitologico di tutti i popoli del mondo, compilato daisignori Tomo Giovanni Pozzoli, Felice Romani e Antonio Peracchi sulle tracce di Noel, Millin, La Porte, Dupuis, Rabaud, S.Etienne & c. & c., vol. 1 (A-C), Livorno 1829, Tipografia Vignozzi.
Edwards W.F., Zabarella, Jacopo, in: Enciclopedia filosofica (Centro di studi filosofici di Gallarate), ed. B. Felice et al., vol. 4: Rel–Z, Venezia–Roma 1957, pp. 1811–1813.
Edwards W.F., the Logic of Iacopo Zabarella (1533–1589), Ph.D. Dissertation, Columbia University 1960; microfilm: Ann Arbor (MI) 1961.
Gaffiot F., Dictionnaire latin-français, Paris 1934.
García Valverde J.M., Giacomo Zabarella: un aristotélico crítico en la era de la revolución científica, “Anales del Seminario de Historia de la Filosofia” 343 (3/2017), pp. 587–609, https://doi.org/10.5209/ASHF.56802.
Glanville J.J., Zabarella, Jacopo, in: New Catholic Encyclopedia, vol. 14 (Tha to Zwi), Washington DC 1967, pp. 1101–1102. Gömöry G., Gdzie studiował Stefan Batory albo narodziny legendy, „Terminus” vol. 16, z. 2 (31/2014), pp. 169–173.
Graff T., Professor Marcin Wadowita (1567–1641), an Example of a Brilliant Academic Career in Old Kraków, in: Transformation of Central European Cities in Historical Development (Košice, Kraków, Miskolc, Opava): From the Middle Ages to the End of the 18th Century, Zborník príspevkov z medzinárodnej vedeckej konferencie, eds. H. Hrehor, M. Pekár, Košice, 28 –29 jún 2012, Košice 2013, pp. 84–93.
Graff T., Wydział Teologiczny Uniwersytetu Krakowskiego w okresie działalności Bartłomieja z Przemyśla OP (zm. po 1618), „Rocznik Przemyski” 55, Historia, z. 1 (22) (2019), pp. 35–56.
Grant E., Planets, Stars and Orbs. the Medieval Cosmos, 1200–1687, Cambridge 1996.
Guarducci M., Nuove osservazioni sulla lamina bronzea de Cerere a Lavinio, in: M. Guarducci, Scritti scelti sulla religione greca e romana e sul Cristianesimo, Leiden 1983, pp. 263–279, https://doi.org/10.11/9789004296497_021.
Kallenbach J., Les humanistes polonais, in: Index Lectionum quae in Universitate Friburgensi per menses hiemales anni MDCCCXCI–XCII inde a die XV. octobris habentur, Friburgi Helvetiorum 1891, Typis Consociationis Sancti Pauli, pp. 1–46.
Kamiński S., Jakuba Zabarelli koncepcja metody poznania naukowego, „Roczniki Filozoficzne” 19 (1971), fascicle 1, pp. 57–72.
Kasprzyk B., 405. Jan Miączyński (rajca 1573–1580, burmistrz 1573), in: Poczet sołtysów, wójtów, burmistrzów i prezydentów miasta Krakowa: 1228–2010, ed. idem, Kraków 2010, p. 513.
Kopaliński W., Słownik mitów i tradycji, Warszawa 1985. Kruppa T., Tradycja rodzinna i mit genealogiczny w zwierciadle probatoriańskiej i antybatoriańskiej propagandy, in: Latinitas Hungarica. Łacina w kulturze węgierskiej, eds. J. Axer i L. Szörényi, transl. from a Hungarian manuscript J. Snopek, Warszawa 2013, pp. 139–160.
Kuc M., Pojęcie narodu u Stanisława Orzechowskiego, in: Nad społeczeństwem staropolskim, vol. 1: Kultura, instytucje, gospodarka w XVI–XVIII, eds. K. Łopatecki, W. Walczak, Białystok 2007, pp. 83–95.
Labanca B., Sopra Giacomo Zabarella. Studio storico, Napoli 1878, publ. Stabilimento Tipografico Franceso Giannini (extract from Cronaca Annuale del R. Liceo A. Genovesi dell’Anno 1878).
Lefranc A., Histoire du Collège de France: depuis ses origines jusqu’à la fin du premier Empire, Paris 1893, publ. Librairie Hachette et Cie.
Liana Z., Okultyzm a nauka w okresie przedoświeceniowym, in: M. Heller, Z. Liana, J. Mączka, W. Skoczny, Nauki przyrodnicze a teologia: konflikt czy współistnienie, Kraków–Tarnów 2001, pp. 169–298.
Liske X., Cudzoziemcy w Polsce: L. Naker, U. Werdum, J. Bernoulli, J.E. Biester, J.J. Kausch. Lwów 1876, publ. Gubrynowicz & Schmidt.
Łempicki S., Jan Zamoyski jako reformator wyższego szkolnictwa w Polsce. Part 1: Działalność na polu szkolnictwa państwowego, Kraków 1918 (a separate reprint from: Rozprawy Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności w Krakowie, series III, vol. 11, general collection vol. LXVI, 1917, pp. 265–328).
Łempicki S., Il cancelliere Giovanni Zamoyski e l’Università di Padova, in: Omaggio dell’Academia Polacca di Scienze e Lettere all’Università di Padova nel settimo centenario della sua fondazione, Kraków 1922, pp. 71–114.
Maclean I., Mediations of Zabarella in Northern Germany, 1586–1623, in: idem, Learning and the Market Place. Essays in the History of the Early Modern Book, Leiden–Boston 2009, pp. 39–58, https://doi.org/10.1163/ej.9789004175501.i-460.9.
Mariuz P., Ferrari, Giovanni, detto il Torretto, in: Dizionario Biografico degli Italiani, vol. 46, 1996, pp. 590–593.
McGushin P. (ed.), C. Sallustius Crispus, Bellum Catalinae, A Commentary by P. McGushin, Lugduni Batavorum MCMLXXVII.
Morawski K., Kierunki duchowe za Batorego, Biblioteka Warszawska, vol. 201, 1891, t.1, pp. 294–315.
Morawski K., Historya Uniwersytetu Jagiellońskiego: średnie wieki i odrodzenie, vol. 1, Kraków 1900.
Murawiec W., OFM, Hannibal Rosselli – profesor Akademii Krakowskiej i autor „Pymandra,” „Folia Historica Cracoviensia” 1 (1989), pp. 33–53.
Nolhac P. de, La bibliothèque de Fulvio Orsini, Paris 1887, publ. F. Vieweg.
Nowak-Dłużewski J., Okolicznościowa poezja polityczna w Polsce. Pierwsi królowie elekcyjni, Warszawa 1969.
Pelc J., Ceny w Krakowe w latach 1369–1600, Lwów 1935.
Popiel P., Jan Zamoyski w Padwie i Wenecyi, Kraków 1876, publ. Editorial Board [of “Przegląd Polski”], printing house of „Czas” (separate reprint from Przegląd Polski).
Poppi A., Ricerche sulla teologia e la scienza nella Scuola padovana del Cinque e Seicento, [Soveria Mannelli] 2001 Rubbettino Editore.
Quirini-Popławska D., Frankowicz K., Dzieła XVI-wiecznych padewskich profesorów prawa, filozofii i filologów w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej oraz ich proweniencja, in: Studia Środkowoeuropejskie i Bałkanistyczne, eds. J. Machnik, I. Stawowy-Kawka, vol. 27, Kraków 2018, pp. 9–35, https://doi.org/10.4467/2543733XSSB.17.001.9976.
Regner L., Szesnastowieczny rękopis biblioteki kapitulnej w Wojniczu, „Roczniki Filozoficzne” 10 (1961), no. 1, pp. 173–187.
Regner L., Wnioskowanie ze skutku według J. Zabarelli (VI Conference of the Thematic Group of the History of Logic, 28 April 1962 in Kraków), “Ruch Filozoficzny” 21 (1962), no. 4, p. 418. Risse W., Einführung, in: Jacobi Zabarellae Opera Logica, ed. W. Risse, Hildesheim 1966, pp. V–XII.
Rubczyński W., Tracce di studi filosofici compiuti dai Polacchi a Padova verso la fine del Cinquecento, in: Omaggio dell’Academia Polacca di Scienze e Lettere all’Università di Padova nel settimo centenario della sua fondazione, Kraków 1922, pp. 343–364.
Ryczek W., Filozofia jako logika. Bartłomiej Keckermann w dialogu z renesansowymi arystotelikami, in: Ewangelicyzm reformowany w pierwszej Rzeczypospolitej. Dialog z Europą i wybory aksjologiczne w świetle literatury i piśmiennictwa XVI–XVII wieku, ed. D. Chemperek, Warszawa 2015, pp. 319–344 (Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w dialogu z Europą. Hermeneutyka wartości, vol. 9), https://doi.org/10.3133/uw.9788323521631, pp.309–333.
Ryczek W., E. Buszewicz (ed.), Jan Rybiński, Księga elegii podróżnych [Hodoeporicorum liber unus], Warszawa 2015.
Sarnowska-Temeriusz E., Arystotelizm, in: T. Michałowska, B. Otwinowska, Słownik literatury staropolskiej: Średniowiecze, Renesans, Barok, Wrocław 1990, eds. T. Michałowska, B. Otwinowska, E. Sarnowska-Temeriusz, pp. 62–67.
Schmitt Ch.B., Aristotle and the Renaissance, 1983, Harvard University Press for Oberlin College.
Sgarbi M., Kant’s Critique of Pure Reason Within the Tradition of Modern Logic, in: Kant und die Philosophie in weltbürgerlicher Absicht. Akten des XI. Kant-Kongresses, Band 1, eds. S. Bacin, A. Ferrarin, C. La Rocca, M. Ruffing, Berlin, Boston 2013, pp. 497–508
.
Sgarbi M., the Aristotelian Tradition and the Rise of British Empiricism: Logic and Epistemology in British Isles (1570–1689), Dordrecht–Heidelberg–New York– London 2013.
Spruit L., 2017, Catholic Censorship of Early Modern Psychology, in: Authority, Innovation and Early Modern Epistemology: Essays in Honour of Hilary Gatti, eds. M. McLaughlin, I. D. Rowland, E. Tarantino, Cambridge 2015, pp. 218–239, https://doi.org/10.4324/9781315096711-14.
Szelągowski A., Pieniądz i przewrót cen w XVI i XVII wieku w Polsce, Lwów 1902. Temat zgody politycznej w twórczości Klemensa Janicjusza i Jana Kochanowskiego (dyskusja), P. Stępień (ed.), in: Inspiracje platońskie literatury staropolskiej. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Zespół Badań Literackich nad Historią Kultury Epok Dawnych Instytutu Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, 14–15 października 1998 r., eds. A. Nowicka-Jeżowa, P. Stępień, Warszawa 2000, pp. 257–278.
Trój E., Inwentarze księgozbiorów mieszczan lubelskich z lat 1591–1678, Lublin 1997.
Vasoli C., Jacopo Zabarella e la “natura” della logica, “Rivista della Storia della Filsofia” 1 (2011), pp. 1–22.
Vedova G., Biografia degli scrittori padovani, vol. II. Padova, coi Tipi della Minerva, MDCCCXXXVI.
Wallace W.A., Circularity and the Paduan Regressus: From Pietro d’Abano to Galileo Galilei, “Vivarium” 33 (1995), no. 1, pp. 76–97, https://doi.org/10.1163/1568534952579786.
Windakiewicz S., Padwa. Studyum z dziejów cywilizacji polskiej, Kraków 1891, publ. by the author in the printing house of „Czas” (separate reprint from “Przegląd Polski”).
Windakiewicz S., I Polacchi a Padova, in: Omaggio dell’Academia Polacca di Scienze e Lettere all’Università di Padova nel settimo centenario della sua fondazione, Kraków 1922, pp. 1–34.
Windakiewicz S., Polacy w Padwie, „Przegląd Warszawski”, year 2, vol. III, no. 10 (July 1922), pp. 5–21.
Wollgast S., Philosophie in Deutschland zwischen Reformation und Aufklärung 1550–1650, Berlin 1988.
Wolski M., Tuligłowy koło Jarosławia. Najdawniejsze dzieje wsi do połowy XVII wieku, „Rocznik Przemyski” 55, Historia, fascicle 1 (22) (2019), pp. 57–78.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
