Files of the Polish Welfare Committee Kraków-Miasto as a source for studying women’s history in 1939–1945

Autor

DOI:

https://doi.org/10.15633/fhc.29102

Słowa kluczowe:

działalność charytatywna, Generalne Gubernatorstwo, historii kobiet, okupacja niemiecka, życie codzienne

Abstrakt

Akta Polskiego Komitetu Opiekuńczego Kraków-miasto (PolKO), przechowywane w Archiwum Narodowym w Krakowie i od lat udostępniane, stanowią bardzo cenne źródło do badania realiów okupacyjnych, a jednocześnie przykład zespołu archiwalnego, którego potencjał nie został przez badaczy w pełni wykorzystany. Celem niniejszego artykułu jest próba pokazania możliwości, jakie niosą akta PolKO dla badania historii kobiet oraz interdyscyplinarnego potencjału tych dokumentów. PolKO był lokalną placówką Rady Głównej Opiekuńczej (RGO)—oficjalnie działającej na terenie Generalnego Gubernatorstwa polskiej organizacji charytatywnej. Akta powstające w wyniku funkcjonowania Komitetu, choć mocno zdekompletowane, odzwierciedlają główne kierunki działań podejmowanych przez tę instytucję. Dlaczego mogą być przydatne w badaniach dziejów kobiet? Podczas okupacji niemieckiej oficjalna działalność charytatywna stała się domeną kobiet. Kobiety stanowiły większość pracowników i współpracowników PolKO. Jednocześnie okupacyjne uwarunkowania spowodowały, że przeważały także wśród podopiecznych Komitetu. Zatem analizując akta PolKO, możemy dotrzeć do informacji odnoszących się zarówno do motywów podjęcia działań charytatywnych przez poszczególne kobiety, charakteru wykonywanych prac, stopnia zaangażowania, jak również przyczyn ubóstwa, rodzaju oczekiwanego i udzielanego wsparcia.

Bibliografia

Archives

National Archive in Kraków

— collection: Polski Komitet Opiekuńczy Kraków-Miasto

Central Archives of Modern Records (AAN)

— collection: Rada Główna Opiekuńcza. Biuro Centrali w Krakowie

Barbara Purtak Central Archive of Polish Nursing

— Virtual Museum of Polish Nursing, http://www.wmpp.org.pl/pl/pielegniarki-na-frontach/ii-wojna-%C5%9Bwiatowa/starowieyskamaria. html, Album Sekcji Charytatywnej Obywatelskiego Komitetu Pomocy w Krakowie, photo No. 2 (Aug 3, 2022).

Studies

Brandt A. M., Budowanie świadomości konsumenckiej w XX wieku, in: Dym. Powszechna historia palenia, eds. S. L. Gilman, Z. Xun, Kraków 2009, pp. 332–343.

Czocher A., Czy dobroczynność wymagała odwagi? O działaczach Polskiego Komitetu Opiekuńczego Kraków-Miasto 1939–1945, in: Cena odwagi. Między ocaleniem życia a ocaleniem człowieczeństwa, eds. A. Bartuś, P. Trojański, Oświęcim 2019, pp. 193–208.

Dufrat J., Stan badań nad dziejami kobiet w Polsce—I wojna światowa, okres międzywojenny, II wojna światowa, in: Dzieje kobiet w Polsce. Dyskusja wokół przyszłej syntezy, ed. by K. A. Makowski, Poznań 2014, s. 123–131.

Glasowitz M., Zwrot afektywny, “Opcje” (2013) No. 2, pp. 24–27.

Grądzka-Rejak M., Kobieta żydowska w okupowanym Krakowie (1939–1945), Kraków 2016.

Kałwa D., Historia kobiet—kilka uwag metodologicznych, in: Dzieje kobiet w Polsce. Dyskusja wokół przyszłej syntezy, ed. by K. A. Makowski, Poznań 2014, pp. 13–28.

Kałwa D., Przemoc i zapomnienie. Druga wojna światowa z perspektywy płci kulturowej, in: Kobiety i historia. Od niewidoczności do sprawczości, eds. K. Bałżewska, A. Korczyńska-Partyka, Wódkowska, Gdańsk 2015, pp. 27–43.

Klemensiewicz Z., Tytuły i nazwy zawodowe kobiet w świetle teorii i praktyki, in: Z. Klemensiewicz, Składnia, stylistyka, pedagogika językowa, ed. by A. Kałkowska, Warszawa 1982, pp. 729–753.

Kroll B., Rada Główna Opiekuńcza 1939–1945, Warszawa 1985.

Krysiak P., Feminatywa w polskiej tradycji leksykograficznej, “Rozprawy Komisji Językowej. Wrocławskie Towarzystwo Naukowe” 42 (2016), pp. 83–90.

Kultura afektu—afekty w kulturze. Humanistyka po zwrocie afektywnym, eds. R. Nycz, A. Łebkowska, A. Dauksza, Warszawa 2015.

Matoga H., W kręgu opiekuńczego czepka, Kraków 1999.

Ostrowska J., Przemilczane. Seksualna praca przymusowa w czasie II wojny światowej, Warszawa 2018.

Pamięć i afekty, eds. Z. Budrewicz, R. Sendyka, R. Nycz, Warszawa 2014.

Röger M., Wojenne związki. Polki i Niemcy podczas okupacji, Warszawa 2016.

Ronikier A., Pamiętniki 1939–1945, Kraków 2001.

Rosenwein B. H., Obawy o emocje w historii, “Teksty Drugie” (2015) No. 1, pp. 358–391 (originally published: Worrying about Emotions in History, “The American Historical Review” 107 (2002) Issue 3, pp. 821–845.

Świątecka M., Róża Łubieńska i jej działalność społeczna, “Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce” (1979) No. 51, pp. 147–177.

Tabaszewska J., Między afektami i emocjami, “Przegląd Kulturoznawczy” (2018) No. 2, pp. 262–275, doi: 10.4467/20843860PK.18.017.9720.

Weh A., Prawo Generalnego Gubernatorstwa w układzie rzeczowym z objaśnieniami i szczegółowym skorowidzem, Krakau 1941.

Wenzel-Homecka Z., Polski Komitet Opiekuńczy Kraków-Miasto w latach 1939–1945 i jego akta, “Archeion. Czasopismo Naukowe Poświęcone Sprawom Archiwalnym” 41 (1964), pp. 325–345.

Wysmułek J., Przyrodzone, poskramiane czy konstruowane? Dyskursy o emocjach w badaniach historycznych, “Przegląd Humanistyczny” (2016) No. 2, pp. 81–96.

Opublikowane

2023-06-30

Numer

Dział

Commentationes et dissertationes

Podobne artykuły

1-10 z 141

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.