“Interpretation of garb…”. The history and symbolism of the Carmelite habit in Polish convents
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.2080Keywords:
symbolism of habit, saya, Discalced Carmelite Nuns, reception of women’s clothingAbstract
The habit of the Carmelite Nuns of the Ancient Observance, formed on the basis of their constitutions of 1482, combined forms borrowed from the habit of the Carmelite Monks (tunics) with the models that came from Polish women’s fashion (headwear used by married women and widows – mob cap, wimple). The analysis of the habit of the Discalced Carmelite Nuns is based on extensive written sources as well as iconography. Their habit demonstrated the reception of forms of women’s clothing of Spanish provenance (a dress called saya and toca – a headdress), modified in accordance with the spirit of poverty and austerity. In the dress of candidates and in the symbols introduced to the vestition ceremony, native elements are visible. The symbolism of the habit is connected with Carmelite spirituality, whose main features are the cult of the Virgin Mary, that of the Passion, and the spirit of expiation. It also contains some meanings that come from the monastic tradition: the nuptial and baptismal significance being the symbol of new life. The habit is also the tunica sacra and the armour of the Miles Christianus.References
Aragonés E., La moda medieval navarra. Siglos XII, XIII y XIV, “Cuadernos de Etnología y Etnografía deNavarra” 74 (1999), p. 521–562.
Borkowska M., Karmelitanki Dawnej Obserwancji w Polsce. Dzieje zapomnianego zakonu, “Nasza Przeszłość” 73 (1991), p. 91–116.
Borkowska M., Zakony żeńskie w Polsce w epoce nowożytnej, Lublin 2010.
Boucher F., Historia mody. Dzieje ubiorów od czasów prehistorycznych do końca XX wieku, Warszawa 2004.
Carnicero Cáceres A., Guía de indumentaria medieval femenina. Mujeres en los Reinos Hispanos (1170–1230), Madrid 2010.
Catena C., Le Carmelitane, “Storia e spiritualitá. Textus et studia historica carmelitana” 33 (1969).
Ćwiczenia klasztorne abo praktyka uczynków abo aktów żywota zakonnego, Kraków 1645, Archiwum Karmelitanek Bosych “na Wesołej” w Krakowie, sygn. 281.
De antiquis Ecclesiae Ritibus libri ex variis insigniorum Ecclesiarum Pontificalibus, Sacramentariis, Missalibus, Breviariis, Ritualibus, seu Manualibus, Ordinariis seu Consuetudinariis, cum manuscriptis tum editis; ex diversis Consiliorum Decretis, Episcoporum Statuis, aliisque probatis Auctoribus permultis, vol. 2, ed. E. Marténe, Antwerpia 1736.
Dronke P., Nine Medieval Latin plays, Cambridge 1994.
Durakiewicz J., Wandalowie, strażnicy bursztynowego szlaku, Lublin 2004.
García Cuadrado A., Las Cantigas. El códice de Florencia, Murcia 1993.
Gil Cz., Życie codzienne karmelitanek bosych w Polsce w XVII–XIX wieku, Kraków 1997.
Gutkowska-Rychlewska M., Historia ubioru, Wrocław–Warszawa–Kraków 1968.
Instrukcje różnych urzędów zakonnych, Archiwum Karmelitanek Bosych “na Wesołej” w Krakowie, sygn. 152.
Izydor z Sewilli, Etymologiarum sive originum Libri XX, De ornamentiscapitis feminarum, vol. 2, London 1966.
Janicka-Krzywda U., Zwyczaje, tradycje, obrzędy, Kraków 2013.
Karwicka T., Ubiory ludowe w Polsce, Wrocław 1995.
Klasztory karmelitanek bosych w Polsce, na Litwie i na Rusi, Ich początek, rozwój i tułactwo w czasie rozruchów wojennych w XVII wieku. Rzecz osnuta na kronikach klasztornych. Lwów–Warszawa, t. 2, red. R. Kalinowski, Kraków 1901.
Kollekta funduszu kościoła i klasztoru… wielebnych panien karmelitanek dawnej obserwancji pod tytułem św. Agnieszki panny i męczenniczki, w mieście JKMości we Lwowie na Halickim przedmieściu zostających, rkps, Biblioteka PAN w Krakowie.
Kotula F., Rańtuchy. Elementy kultury ludowej w wyposażeniu kościołów, “Nasza Przeszłość” 10 (1959), p. 377–390.
Księga Głosów, 1707, Archiwum Karmelitanek Bosych “na Wesołej” w Krakowie, sygn. 257.
Marténe E., De antiquis Ecclesiae Ritibus libri ex variis insigniorum Ecclesiarum…, t. 2, Antverpia 1736.
Michałowska M., Leksykon włókiennictwa, Warszawa 2006.
Możdżyńska-Nawotka M., O modach i strojach, Wrocław 2002.
Panek B., Dzieje bractwa szkaplerza świętego przy kościele OO. Karmelitów w Krakowiena Piasku do końca XVII wieku, “Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 10 (1963), p. 39–60.
Reguła y Consitucie zakonniczek karmelitanek bossych zakonu Najświętszey Panny Mariey z Gory Karmelu potwierdzone roku Pańskiego 1248, Kraków 1653, sygn. 135 I.
Saggi L., L’ambiente della bolla Sabatina, “Carmelus” 14 (1967), p. 63–89.
Sieradzka A., Żony modne, Warszawa 1993.
Sieradzka A., Tysiąc lat ubiorów w Polsce, Warszawa 2003.
Sposób obłóczenia nowiciy w habit naszego zakonu, Archiwum Karmelitanek Bosych “na Wesołej” w Krakowie, sygn. 135 I.
Statuti de le Religiose sorelle dell’Ordine de la Beatissima Vergine Matre de Dio del Monte Carmelo, [in:] C. Catena, Monialium Carmelitanarum, “Analecta Ordinis Carmelitarum” 17 (1952), p. 195–326.
Szymański B., Rys historyczny zgromadzeń zakonnych obojej płci wraz z rycerskimi zakonami i orderami państw, t. 2, Warszawa 1848.
Targosz K., Piórem zakonnicy. Kronikarki w Polsce XVII wieku o swoich zakonach i swoich czasach, Kraków 2002.
Tempelman-Mączyńska M., Części stroju kobiecego w okresie rzymskim na obszarze środkowo- i wschodnioeuropejskiego Barbaricum, Kraków 1985.
Teresa od Jezusa, Konstytucje, [in:] Dzieła, t. 2, Kraków 1995.
Teresa od Jezusa, Księga Fundacji, [in:] Dzieła, t. 3, Kraków 1995.
Turska K., Ubiór dworski w Polsce w dobie pierwszych Jagiellonów, Wrocław–Warszawa–Kraków 1987.
Zawada M., Tren królewskiej szaty, Kraków 2000.
Zebranie Zwyczajów od WW.MM Naszych Fundatorek y pierwszych Matek Świątobliwością sławnych konwentu św. Marcina podane, y dotąd chwalebnie zachowane, aby były na potym bez uszczerbku trwające z różnych miejsc papierów i karteczek wiernie na większą chwałę Bożą wiernie spisane roku Pańskiego 1729, Archiwum Karmelitanek Bosych “na Wesołej” w Krakowie, sygn. 268.
Zwyczaje jakie chować powinniśmy, 1724, Archiwum Karmelitanek Bosych “na Wesołej” w Krakowie, sygn. 164.
Downloads
Published
Issue
Section
License
The author declares that he or she has full copyright to the work, and such copyright it is not limited to the extent applicable to this declaration, that the article is an original work and that it does not infringe any third-party rights.
The author agrees to a free-of-charge, non-exclusive and non-restricted use of the work by Pontifical University of John Paul II in Krakow i.e.:
- to record and duplicate: make copies of the work by means of printing, reprography, magnetic or digital storage;
- to circulate the original or the copies of the work (disseminate, lend or lease the original or copies thereof, publicly display, screen or make the work publicly available so that everyone is able to access it at the time and in place they wish to do so);
- to include the work in a compilation;
- the Pontifical University of John Paul II in Krakow may grant sublicenses Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland
The Pontifical University of John Paul II in Krakow makes the work available on the Platform Periodicals belonging to the University, according to the licence Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland. Accordingly, the author authorises all interested parties to use the work on the following conditions:
- the author and the title of the work will be listed,
- the place of publication (name of the periodical and an Internet link to the originally published work),
- the work will be distributed in a non-commercial way,
- no derivative works will be created.
