Ambiwalencja i Tajemnica. Wokół antropologii filozoficznej Dostojewskiego
DOI:
https://doi.org/10.15633/lie.1042Słowa kluczowe:
Dostojewski, chrześcijaństwo, filozofia człowieka, ambiwalencja, tajemnicaAbstrakt
Niniejszy artykuł jest próbą ukazania głównych kategorii antropologicznych w literackiej twórczości Fiodora Dostojewskiego, wśród których tajemnica i ambiwalencja wydają się kategoriami najważniejszymi. Obraz człowieka w powieściach Dostojewskiego jest pełen sprzeczności, paradoksów i logicznych wykluczeń. Nie ma tu jakiejś ostatecznej definicji istoty ludzkiej, ponieważ jest ona zagadką. Istota ta nie jest bowiem jakimś monolitem – mieści w sobie rozmaite obszary egzystencjalne i psychologiczne. Przede wszystkim jednak nie przysługuje jej żaden ontologiczny rdzeń, któryby ją ostatecznie określał i determinował. Egzystencja jest zadaniem. Czy tę różnorodność da się scalić? Czy da się rozświetlić tę tajemnicę? U Dostojewskiego odpowiedzi należy szukać w chrześcijaństwie.
Bibliografia
Bachtin M., Problemy poetyki Dostojewskiego, tł. N. Modzelewska, Warszawa 1970.
Bierdiajew M., Rosyjska idea, tł. JC-SW, Warszawa 1987.
Dostojewski F., Biesy, tł. A. Pomorski, Kraków 2010.
Dostojewski F., Bracia Karamazow, tł. A. Wat, Wrocław 1995.
Dostojewski F., Idiota, tł. J. Jędrzejewicz, Warszawa 1997.
Dostojewski F., Zbrodnia i kara, tł. J. P. Zajączkowski, Warszawa.
Evdokimov P., Kobieta i zbawienie świata, tłum E. Wolicka, Poznań 1991.
Evdokimov P., Prawosławie, tł. J. Klinger, Warszawa 2003.
Gide A., Dostojewski, tł. K. Kot, Warszawa 2003.
Grossman L., Dostojewski, tł. S. Pollak, Warszawa 1968.
Hesse H., Wilk stepowy, tł. G. Mycielska, Warszawa 1999.
Jastrząb D., Duchowy świat Dostojewskiego, Kraków 2009.
Mackiewicz-Cat S., Dostojewski, Bielsko Biała 1997.
Marcel G., Homo Viator, tł. P. Lubicz, Warszawa 1959.
Marcel G., Od sprzeciwu do wezwania, tł. P. Lubicz, Warszawa 1984.
E. Mikiciuk, „Chrystus w grobie” i rzeczywistość Anastasis. O symbolice grobowej w „Idiocie” Fiodora Dostojewskiego, „Znak” 1999 nr 10 (533).
Pamuk O., Pisarz naiwny i sentymentalny, tł. T. Kunz, Kraków 2012.
Podsiad A., Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Warszawa 2000.
Ricoeur P., O sobie samym jako innym, tł. B. Chełstowski, Warszawa 2005.
Sartre S.-P., Egzystencjalizm jest humanizmem, tł. J. Krajewski, Warszawa 1998.
Skarga B., Ślad i obecność, Warszawa 2002.
Sofokles, Antygona, w. 332, s. 101, [w:] tegoż, Tragedie, tł. K. Morawski, opr. Z. Kubiak, Warszawa 1969.
Szestow L., Dostojewski i Nietsche. Filozofia tragedii, tł. C. Wodziński, Warszawa 1987.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2015 Damian Michałowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
W kwestii praw autorskich obowiązują następujące zasady:
1. Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
2. Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
3. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
