Problem nowej moralności w komunizmie, faszyzmie i narodowym socjalizmie
DOI:
https://doi.org/10.15633/lie.1918Słowa kluczowe:
komunizm, faszyzm, narodowy socjalizm, totalitaryzm, systemy totalitarne, autonomia, etyka, sekularyzacjaAbstrakt
Celem artykułu jest analiza specyfiki systemów totalitarnych według Alaina Besançona, Augusta Del Nocego i Rolfa Zimmermanna, a także ukazanie głównych cech nowej moralności, która obowiązywała w komunizmie, faszyzmie i narodowym socjalizmie. W analizach Besançona wielką rolę odgrywa wykazanie zbrodniczego charakteru komunizmu oraz podkreślenie konieczności równego traktowania zła spowodowanego przez reżimy totalitarne. W badaniach Del Nocego za niezwykle cenne należy uznać połączenie problemu systemów totalitarnych z ideą nowoczesności i procesem sekularyzacji. Natomiast w opracowaniach Zimmermanna ważną rolę odgrywa kategoria moralności zbawienia, która służyła usprawiedliwianiu zła dokonanego w XX stuleciu.Bibliografia
Battisti S., Sfondo filosofico generale: l’Italia nel XX secolo, [w:] La filosofia cristiana nei secoli XIX e XX, t. 3: Correnti moderne del XX secolo, a cura di E. Coreth, W. M. Neidl, G. Pfligersdorffer, Roma 1995, s. 621–626.
Benedykt XVI, Przybyć tu musiałem. Przemówienie wygłoszone 28 maja 2006 roku w byłym niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz‑Birkenau, „L’Osservatore Romano” 284 (2006) 6–7, s. 39–40.
Besançon A., Novecento. Il secolo del male. Nazismo, comunismo, Shoah, traduzione a cura di S. Congia, Roma 2000.
Besançon A., Przekleństwo wieku: o komunizmie, narodowym socjalizmie i jedyności Zagłady, tłum. J. Guze, Warszawa 2000.
Besançon A., Świadek wieku. Wybór publicystyki z pierwszego i drugiego obiegu, t. 1, Warszawa 2006.
Besançon A., Świadek wieku. Wybór publicystyki z pierwszego i drugiego obiegu, t. 2, Warszawa 2006.
Chudy W., Gentile Giovanni, [w:] Powszechna encyklopedia filozofii, red. A. Maryniarczyk, t. 3, Lublin 2002, s. 747–750.
Courtois S., Zbrodnie komunizmu, [w:] Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania, red. S. Courtois, N. Werth, J.-L. Panné, A. Paczkowski, K. Bartosek, J.-L. Margolin, tłum. K. Wakar, Warszawa 1999, s. 23–49.
Del Noce A., Il suicidio della rivoluzione, Santarcangelo di Romagna 1978.
Del Noce A., L’epoca della secolarizzazione, Torino 1970.
Del Noce A., Secolarizzazione e crisi della modernità, Napolo 1989.
Gentile E., La via italiana al totalitarismo. Il partito e lo Stato nel regime fascista, Roma 2008.
Gentile E., Contro Cesare. Cristianesimo e totalitarismo nell’epoca dei fascismi, Milano 2016.
Gentile G., Riforma della dialettica hegeliana, Messina 1913.
Gentile G., Teoria generale dello spirito come atto puro, Pisa 1916.
Guardini R., Ethik. Vorlesungen an der Universität München (1950–1962), t. 1–2, Mainz–Padeborn 1993.
Kobyliński A., Chrześcijaństwo i nowożytność, „Collectanea Theologica” 74 (2004) 1, s. 127–145.
Mutafian C., Metz Yeghérn. Breve storia del genocidio degli armeni, Milano 2001.
Nolte E., Der Faschismus in seiner Epoche, München 1963.
Panzeri F., Torna l’utopia oscura del dissidente Zinov’ev, „Avvenire” 49 (2016) 1, s. 16.
Possenti V., Dentro il secolo breve, Soveria Mannelli 2009.
Possenti V., Profili del Novecento, Torino 2007.
Trocki L., Ich moralność i nasza, tłum. P. Strębski, Warszawa 2004.
Zimmermann R., Moral als Macht. Eine Philosophie der historischen Erfahrung, Reinbek bei Hamburg 2008.
Zimmermann R., Nationalsozialismus – Bolschewismus – Universalismus. Moralische Transformationen in der Geschichte als Problem der Ethik, [w:] Ideologie und Moral im Nationalsozialismus, bearb. W. Bialas, L. Fritze, Göttingen 2014, s. 369–397.
Zimmermann R., Philosophie nach Auschwitz. Eine Neubestimmung von Moral in Politik und Gesellschaft, Reinbek bei Hamburg 2005.
Zinowiew A., Homo sovieticus, tłum. S. Deja, London 1984.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
W kwestii praw autorskich obowiązują następujące zasady:
1. Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
2. Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
3. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
